Les 4 Vitaminen

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Voedingsleer II - les 4

Weekplanning

Week 1: Vocht

Week 2: Vezels en alcohol

Week 3: Zoetstoffen en e-nummers

Week 4: Vitaminen

Week 5: Mineralen

Week 6: Spoorelementen + herhaling / oefentoets

Week 7: Toets

Afsluiting: theoretische toets (deze vindt plaats in week 7 i.p.v. week 8)

Vermelden welke lessen uitvallen

Lesplanning

• Herhaling vorige week
• Theorie vitamines 
• Puzzel vitamines 
• Casussen
• ADH en RI

Wat zijn e-nummers?

Welke functies kunnen e-nummers
hebben in een product?

Welke stoffen hebben geen e-nummer?

Geur- en smaakstoffen

Er zijn goede en slechte e-nummers

1. Waar
2. Niet waar

We kunnen zoetstoffen op verschillende manieren onderscheiden. Op welke manieren is dit?

Op basis van: 

• Energetische waarde:
  - Voedende zoetstoffen (leveren energie)
  - Niet-voedende zoetstoffen (leveren geen energie (aspartaam, stevia, sucralose, acesulfaam-K))
• Oorsprong
  - Natuurlijke zoetstoffen (honing, ahornsiroop, agavesiroop, stevia)
  - Kunstmatige zoetstoffen (aspartaam, cyclamaat, sucralose)
• Chemische structuur
  - Suikeralcoholen (polyolen): Xylitol, erythritol, mannitol)
  - Zoetstoffen met intensieve zoetkracht ( sacharine, aspartaam, sucralose)

Welke stelling is juist?

1. Niet-voedende zoetstoffen zijn kunstmatig en hebben een hoge zoetkracht, terwijl voedende zoetstoffen vaak suikeralcoholen zijn met een lage zoetkracht.
2. Voedende zoetstoffen hebben een hoge relatieve zoetkracht, terwijl niet-voedende zoetstoffen een lage zoetkracht hebben.
3. Voedende zoetstoffen dragen nauwelijks bij aan de energie-inhoud van voedsel, terwijl niet-voedende zoetstoffen veel calorieën bevatten.
4. Niet-voedende zoetstoffen verlagen de kans op tandbederf, terwijl voedende zoetstoffen dit juist verhogen.

Wat wordt bedoeld met een hoge relatieve zoetkracht?

Leerdoelen

• Jij kunt de functie van vitaminen in het menselijk lichaam toelichten
  
• Jij kunt de ADH van vitaminen opzoeken en vaststellen
  

Welke vitaminen ken je?

Indeling vitamines

• Er zijn 13 vitamines
• Ieder een specifieke functie.
  
• Er zijn 2 hoofdgroepen: vet oplosbare vitamines en in water oplosbare vitamines.
  

Wat zijn de in water oplosbare vitaminen?

1. Vitamine A en Vitamine D
2. Vitamine E en vitamine K
3. Vitamine B en Vitamine C
4. Vitamine B en vitamine D

Vetoplosbare vitamines

Vitamine A

Vitamine D

Vitamine E

Vitamine K

Ezelsbruggetje: 

Deze vitamines houden niet van water dus blijven ze liever op de KADE

Wateroplosbare vitamines

Alle B-vitamines

Vitamine C

Vetoplosbare vitamines: zitten voornamelijk in het vet van voedingsmiddelen en kunnen in de weefsels van het lichaam worden opgeslagen. 

Wateroplosbare vitamines: Zitten in het vocht dat in voedingsmiddelen zit. Het lichaam kan deze wateroplosbare vitamines niet goed opslaan; een teveel verlaat het lichaam via de urine. 

Hoe krijg je het binnen?

Wat is de functie van een vitamine?

1. Brandstof
2. Bouwstof
3. Reservestof
4. Beschermende stof

• Chemische verbindingen
• Onmisbaar voor het lichaam
• Rol bij de groei, herstel en goed functioneren van het lichaam
• Goede gezondheid
• Essentiele voedingsstof! 

De functie van vitamines

Vitamines zijn chemische verbindingen die onmisbaar zijn voor het lichaam. Ze spelen een rol bij de groei, het herstel en het goed functioneren van het lichaam. Ook zijn ze belangrijk voor een goede gezondheid. Vitamines komen van nature voor in onze voeding. Het lichaam maakt ze niet of onvoldoende zelf.

Opdracht

• Maak groepjes van 3 personen
• Maak de puzzel die je van de docent krijgt
• Zorg ervoor dat bij elke vitamine de volgende gegevens komen: 
  - Juiste naam
  - Vet of water oplosbaar
  - Functie in het lichaam
  - Producten waar de vitamine in zit 

Casus 1

Mevr. de Koning is 28 jaar en woont samen met haar man. Ze heeft een administratieve baan en doet aan fitness. Medicijnen slikt ze niet. Op dit moment is mevrouw 23 weken zwanger van haar eerste kindje. Mevr. heeft last van een verminderde eetlust en is erg vermoeid. Tijdens de 20 weken echo is bij haar kindje geconstateerd dat het een open ruggetje (spina bifida) heeft. 

Welke vitamine heeft mevrouw te weinig tot zich genomen?

Vitamine B11

Casus 2

Mevr. Jansen is 35 jaar. In het dagelijks leven staat ze voor groep 4 van de basisschool. In haar vrije tijd wandelt en fietst ze veel. Al een tijdje ervaart zij tintelingen in haar handen en heeft ze een dof gevoel in handen en voeten. Tevens heeft ze bij het lopen het idee dat ze soms wat uit evenwicht is. De laatste tijd durft ze mede hierdoor niet meer op de fiets te stappen en is snel kortademig. 

Welke vitamine heeft mevrouw te weinig tot zich genomen?

Vitamine B12

Casus 3

Mevrouw Burger-Hoensma is 72 jaar. Mevrouw geniet sinds 10 jaar van haar pensioen. Ze doet zelf het huishouden, koken en de boodschappen. 5 jaar geleden is haar man overleden. Om de tijd door te komen is ze graag in de tuin bezig, houdt ze van puzzelen en kijkt ze graag televisie. Elke ochtend doet ze mee aan Nederland in Beweging. Ook gaat mevrouw er graag op uit, een dagje weg of eventjes naar de markt. In de afgelopen jaren heeft mevrouw wat ongelukjes gehad. In 2018 had ze haar heup gebroken, in 2020 haar pols en in 2021 brak ze haar teen. Ze merkt dat haar spieren wat zijn verzwakt. 

Welke vitamine heeft mevrouw te weinig tot zich genomen?

Vitamine D

Casus 4

Anton is 64 jaar en is een zware alcoholist. Naast last van geheugenverlies is hij erg mager, heeft hij last van zijn gewrichten en voelt zich erg vermoeid. Daarnaast ervaart hij veel last van bloedend tandvlees.

Welke vitamine heeft meneer te weinig tot zich genomen?

Vitamine C

Een vitamine overschot kan voorkomen

1. Waar
2. Niet waar

Vitamine overschot

• Bij gevarieerd eten komt een gevaarlijk hoge inname niet voor;
• Lange tijd voedingssupplementen met hoge doseringen
• Heel veel voedingsmiddelen waaraan extra vitamines zijn toegevoegd
• Vitamine A: als je veel lever of leverproducten eet

ADH of RI van voedingssupplementen

https://www.instagram.com/reel/C8UsYwaoPd5/?igsh=MnYyMWZnd2MyaG5j

Op het etiket staat hoeveel procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH of RI (referentie inname)) erin zit. Neem supplementen waar niet meer dan 100% inzit. En neem nooit meer dan de aanbevolen dosering die op het etiket staat.

www.voedingscentrum.nl

Leerdoelen

• Jij kunt de functie van vitaminen in het menselijk lichaam toelichten
  
• Jij kunt de ADH van vitaminen opzoeken en vaststellen