H. 3, par. 4. De Sovjet Unie, 1922-1939

3.4 De Sovjet Unie, 1922-1939
Het interbellum
1 / 48
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmboLeerjaar 4

This lesson contains 48 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 70 min

Items in this lesson

3.4 De Sovjet Unie, 1922-1939
Het interbellum

Slide 1 - Slide

GOED EN SLECHT ANTWOORD

Slide 2 - Slide

GOED EN SLECHT ANTWOORD

Slide 3 - Slide

FOUT EN GOED ANTWOORD

Slide 4 - Slide

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
Stalins economische verandering
Leerdoel:
Je kan uitleggen wat Stalin veranderde in de industrie en de landbouw van de Sovjet-Unie.
Begrippen:
communisme
planeconomie
vijfjarenplannen
B
Leven in de Sovjet-Unie
Leerdoel:
Je kan met voorbeelden uitleggen dat de Sovjet-Unie onder Stalin een totalitaire staat was.
Begrippen:
totalitaire staat
Grote Terreur
showproces
C
De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland
Leerdoel:
Je kan uitleggen waarom de Sovjet-Unie en nazi-Duitsland een niet-aanvalsverdrag sloten.
Begrippen:
niet-aanvalsverdrag


collectivisatie


stalinisme

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Link

Lenin dood
  • Lenin was de leider van de Sovjet-Unie
  • Vanaf 1922 ging het steeds slechter met Lenin en hij stierf in 1924.
  • Jozef Stalin volgde Lenin op

Slide 7 - Slide

In 1917 had Lenin het communisme ingevoerd in Rusland. 
In 1924 overleed Lenin. 

Na zijn dood werd Jozef Stalin de nieuwe leider van de Sovjet-Unie.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 8 - Slide

Stalin benoemde vrienden in de top van de partij.

Hij werkte zijn vijanden weg.

Zo werd hij de machtigste man van de communistische partij en de machtigste man binnen de Sovjet-Unie.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 9 - Slide

Om een machtig industrieland te worden, voerde Stalin de planeconomie in: de regering bepaalt de prijzen en lonen en wat en hoeveel geproduceerd moet worden.

De regering maakte vijfjarenplannen: daar stond precies in wat en hoeveel in 5 jaar geproduceerd moest worden.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 10 - Slide

Door de planeconomie kwam de industrie goed op gang.

Er kwamen fabrieken waar staal, machines, vrachtwagens en tractoren werden gemaakt.

Ook de spoorwegen werden uitgebreid.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 11 - Slide

Ook de landbouw moest moderniseren volgens Stalin.

Er moesten hogere opbrengsten komen, zodat de overschotten konden worden verkocht.

Er kwam collectivisatie: zelfstandige boerderijen werden samengevoegd tot grote gezamenlijke boerderijen. De opbrengst ging naar de staat.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 12 - Slide

De enorme boerderijen werden kolchozen genoemd en moesten werken volgens een vijfjarenplan. 

De verwachtingen waren hoog: grote boerderijen zouden efficiënter kunnen werken door het gebruik van moderne middelen (zoals tractoren en kunstmest).
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 13 - Slide

In Duitsland was onder Hitler een extreemrechtse (nationalistisch) totalitaire staat ontstaan.

In de Sovjet-Unie ontstond nu onder Stalin een extreemlinkse (gelijkheid/communistische) staat.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie

Slide 14 - Slide

De collectivisatie was geen succes. Dat kwam omdat:

  • Boeren werkten nu als arbeider voor de staat en niet voor zichzelf.
  • De boeren verlieten niet graag hun geboortegrond om op een staatsboerderij te werken (soms aan de andere kant van het land!)
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
A
DeBoze burgers
Stalins economische verandering

Slide 15 - Slide

De totalitaire staat onder Stalin had de volgende kenmerken:

  • Een planeconomie met vijfjarenplannen
  • Propaganda en censuur
  • Dictatuur: de Communistische Partij en vooral de partijleider Stalin had alle macht
  • Persoonsverheerlijking: Stalin werd als een soort god vereerd
  • Indoctrinatie
  • Terreur 
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide

‘Thank you beloved Stalin for our happy childhood’, Viktor Govorkov, 1936

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Video

Ook de Sovjet-Unie maakte dus gebruik van indoctrinatie:

  • Er was censuur: de pers was compleet in handen van de Communistische Partij
  • Er werd propaganda gemaakt (bijvoorbeeld tegen Hitler en tegen het kapitalisme, de VS)
  • Er waren communistische jeugdverenigingen 
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie

Slide 22 - Slide

Er werd geweld gebruikt tegen politieke tegenstanders. Ze werden opgepakt, vervolgd of uit de weg geruimd.

De ergste periode wordt de Grote Terreur genoemd. 

In deze periode van 1934 tot 1938 voerde Stalin een schrikbewind waarin miljoenen mensen zijn vermoord. 
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie
Op deze spotprent zegt Magere Hein tegen Stalin: "Je was altijd en goede vriend van me, Joseph"

Slide 23 - Slide

Tijdens de Grote Terreur werden er ook veel mensen naar strafkampen verbannen.
Hier moesten tegenstanders van de collectivisatie of de communistische regering dwangarbeid verrichten.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie
Er zaten niet alleen tegenstanders van Stalin in de strafkampen. Stalin was voortdurend bang dat anderen populairder werden of machtiger dan hij. Uit voorzorg ruimde hij ook deze mensen uit de weg.
Stalin was paranoïde 

Slide 24 - Slide


Goelag

  • Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag
  • opvoedingskampen
  •  dwangarbeid 

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Video

Veel slachtoffers van de Grote Terreur kregen een showproces.

Dat is een rechtszaak waarvan de uitkomst vooraf al vaststaat.

Het doel van een showproces is om de eigen bevolking en het buitenland het idee te geven van een eerlijke rechtszaak.

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie

Slide 28 - Slide

Tijdens de Grote Terreur overheerste angst het dagelijks leven.

In 1939 zag Stalin in dat de terreur ook nadelen had: veel slimme mensen op belangrijke posities waren ‘gezuiverd’ (verdwenen/vermoord).

Hij kondigde het einde aan van de grote zuivering.

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie
Een spotprent uit 1928.
Stalin zegt: 'Voor mij is er geen honger in de Sovjet-Unie'

Slide 29 - Slide

Na de oorlog kreeg Jezhov de schuld. Hij was degene die voor Stalin de Terreur had uitgevoerd. Jezhov werd gezuiverd; uit de weg geruimd en uit de geschiedenis gehaald.

Slide 30 - Slide

Stalin controleerde het politieke, economische, culturele en sociale leven in de Sovjet-Unie. 

Zijn manier van besturen heet ook wel het stalinisme.
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
B
DeBoze burgers
Leven in de Sovjet-Unie

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Video

Stalin en Hitler waren aartsvijanden.
Hitler had communisten laten vervolgen en vermoorden. Ook had Hitler plannen om delen van de SU toe te voegen aan zijn Lebensraum.
Het nationaalsocialisme en het
 communisme stonden lijnrecht
tegenover elkaar.

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
C
DeBoze burgers
De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland
Communistische propaganda tegen de nazi's
Nazi propaganda tegen communisten

Slide 33 - Slide

De Sovjet-Unie en het buitenland ​
  • 1938: de Sovjet-Unie was niet uitgenodigd bij de Conferentie van München.

Stalin sloot daarom liever een niet- aanvalsverdrag met Hitler.

Slide 34 - Slide

De wereld was dan ook stomverbaasd toen Hitler en Stalin in 1939 een niet-aanvalsverdrag afsloten. 

Ze beloofden elkaar niet aan te vallen of elkaars tegenstanders te helpen.

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
C
DeBoze burgers
De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland
Een spotprent over het niet-aanvalsverdrag tussen Stalin (SU) en Hitler (Duitsland)

Slide 35 - Slide

In een geheim gedeelte van het niet-aanvalsverdrag stond dat Duitsland en de Sovjet-Unie Polen onder elkaar zouden verdelen.

Toen Duitsland de Tweede Wereldoorlog in 1939 begon door Polen aan te vallen, viel de Sovjet-Unie het andere gedeelte van Polen aan.

§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
C
DeBoze burgers
De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Slide 36 - Slide

Stalin en Hitler hadden elk een andere reden om het verdrag te sluiten:

  • Stalin wist dat Hitler ooit de SU aan zou vallen. Hij wilde tijdrekken om zo een groot leger op te bouwen.
  • Hitler wilde de SU wel aanvallen, maar wilde eerst West-Europa innemen. Op deze manier wilde hij een tweefrontenoorlog voorkomen. 
§3.4
De Sovjet Unie, 1922-1939
C
DeBoze burgers
De Sovjet-Unie en nazi-Duitsland

Slide 37 - Slide

Vergelijking SU/ Nazi-Dui

Slide 38 - Slide

Welke kenmerken van het stalinisme zijn te herkennen op het plaatje?
A
censuur en collectivisatie
B
collectivisatie en persoonsverheerlijking
C
persoonsverheerlijking en terreur
D
terreur en censuur

Slide 39 - Quiz

Wat is een planeconomie?
A
De overheid bepaalt wat bedrijven produceren
B
Bedrijven bepalen zelf wat er geproduceerd wordt
C
Hulpmiddelen die je nodig hebt om te produceren
D
Een planeconomie heeft nooit bestaan

Slide 40 - Quiz

Wat gebeurde met boeren die protesteerden tegen de collectivisatie?
A
Werden in strafkampen gezet
B
Kregen een boete
C
Werden het land uitgezet
D
Kregen een taakstraf

Slide 41 - Quiz

Wanneer was de collectivisatie
A
1913-1919
B
1920-1930
C
1932-1940
D
1945-1951

Slide 42 - Quiz

Waarom was de collectivisatie geen succes
A
Boer werd arbeider
B
Alle opbrengst naar de staat
C
Vee wordt afgeslacht in plaats van afgestaan
D
Boeren moeten uit eigen dorp weg

Slide 43 - Quiz

Wat was het doel van de showprocessen tijdens de Grote Terreur onder Stalin?
A
Om politieke tegenstanders te rehabiliteren en vrij te pleiten
B
Om een eerlijke rechtszaak te garanderen voor de beschuldigden
C
Om de eigen bevolking en het buitenland de illusie van een eerlijke rechtszaak te geven
D
Om politieke hervormingen in de Sovjet-Unie te bevorderen

Slide 44 - Quiz

Wat gebeurde er bij de Grote Terreur
A
Een paarmensen werden gelijk vermoord
B
Veel mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
C
Belangrijke mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
D
Veel mensen werden naar het front gestuurd

Slide 45 - Quiz

Slide 46 - Video


Stalin overlijdt
5 maart 1953



Was het moord? Dat is nooit helemaal duidelijk geworden.
Wel dat Stalin in zijn laatste jaren compleet paranoia was geworden:
overal zag hij complotten tegen zich en wilde hij 'tegenstanders' uitschakelen.

Slide 47 - Slide

Slide 48 - Link