1.1. Gebergte ontstaan, gebergten verslijten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leerdoelen

- Je weet de verschillen tussen een jong en een oud gebergte

- Je begrijpt hoe uit oceaanbodem en vulkanisme bergen kunnen ontstaan

- Je kunt op een foto fossielen en het stollingsgesteente graniet herkennen 

1.1 gebergte, ontstaan gebergten

Fossiel laten zien 

                                                                                  Ontstaan Himalaya in stappen

< De stelling van Pythagoras

vaardigheden: atlas: legenda

                                            kaartlezen

intro boek en atlasvaardigheden:

-Door welke 2 botsende platen is de Himalaya gevormd? Op welke 2 kaarten kun je dat zien?

- Wat voor soort botsing is dat? ( zie algemene legenda). 

- Wat houdt dat woord in?

- komen er zware aardbevingen voor? op welke kaart zie je dat?

- Vanaf wanneer zullen de eerste bevingen in dit gebied plaatsgevonden hebben, denk je? Welke kaart( en) heb je voor je antwoord gebruikt?

- Is de hoogste berg gekrompen of gegroeid? Welke kaart is belangrijk voor mogelijke krimp?

www.edumedia-sciences.com

Oceaanbodem of berg?

• Verschillende soorten gesteenten in de Himalaya -> ook fossielen vanaf de zeebodem en kalksteen (samengeperste skeletjes van zeedieren) 
• Hoe komen er fossielen van de zeebodem zo hoog in de bergen terug te vinden zijn? 

Fossielen

Kalksteen

Hoe komt er kalksteen op de top van een berg?

Steen uit vulkanen

• Niet alleen gesteente uit de oceaanbodem
• Ook gesteente dat omhoog is geduwd door enorme krachten waar vloeibaar materiaal uit de aardmantel gesteente omhoog heeft geduwd
• Magma -> stollingsgesteente -> graniet 

Granieten keukenblad

Jonge en oude gebergten

• Door allerlei processen worden gebergten ook weer afgebroken
• Uiteindelijk slijt een gebergte af tot een vlakte 
• hooggebergte 
•  Jong gebergte
• Oud gebergte

Jong of oud?

• Jong gebergte: hoog (>1500m), spitse toppen, diepe dalen, eeuwige sneeuw
  

• Oud gebergte: lager, afgeronde toppen (door erosie en verwering)
  

Hoe ziet graniet er uit?

1. Zwart
2. Rood
3. onregelmatig gevlekt
4. Blauw

Een jong gebergte kun je herkennen aan....

1. Weinig reliëf en lage toppen
2. Veel reliëf en hoge toppen

Als er vloeibaar materiaal omhoog wordt geduwd noem je dat ....

1. Vulkanisme
2. Aardbeving
3. Stollingsgesteente

Jong of oud?

1. Jong
2. Oud

Alpen: Jong of oud?

1. Jong
2. Oud

Ardennen: Jong of oud?

1. Jong
2. Oud

Himalaya: Jong of oud?

1. Jong
2. Oud

Jong

Oud

Schrijf op, kenmerken van oude en jonge gebergten:

- 

Stukje extrastof n.a.v. vulkaanuitbarsting recente

1. Probeer m.b.v. kaarten 216 b, f , 174/ 175 een verklaring te vinden voor de vulkanische activiteit op de Canarische eilanden. Welke oorzaken sluit je uit?

2. Zal hier veel plooiing te zien zijn? leg je antwoord uit.

Vulkaanuitbarsting la palma

Op het Canarische eiland La Palma is de vulkaan Cumbre Vieja uitgebarsten. Het is de eerste uitbarsting op het vulkanische eiland sinds 1971

Vulkaanuitbarsting la palma 2021

https://jeugdjournaal.nl/artikel/2398513-ochtendjournaal-van-maandag-20-september.html

Welk gebergte is geen jong gebergte?

1. Alpen
2. Himalaya
3. Andes
4. Oeral

Is dit een oud of een jong gebergte?

1. Oud
2. Jong

Hooggebergte

Middelgebergte

Heuvelland

Laagland

Graniet (wat je ziet op de vorige foto) is magma dat onder de aardkorst is gestold, toch is dit op een aantal plekken op de aardkorst met het blote oog waar te nemen, hoe kan dat?

Waarom zijn er in de Himalaya geen actieve vulkanen?

Wat is een fossiel?

Wat is een plooiingsgebergte?

Wat is magma

Wat is stollingsgesteente?

Wat is graniet?

Welk antwoord is goed?

1. Laagland is van -0 tot 250m
2. heuvelland van 250 tot 500m
3. middelgebergte van 500 tot 1500 m
4. hooggebergte hoger dan 1000m