les 6: Actiepotentiaal en werking spieren

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Les 6: Het actiepotentiaal

en werking spieren 

Thema spijsvertering en zenuwstelsel

Les 1: Voedingsstoffen, typen eters

Les 2: Verteringsstelsel en enzymen

Les 3: Voedingsstoffen opslaan, werking nieren

Les 4: Centraal en perifeer zenuwstelsel

Les 5: Bouw zenuwcel, typen zenuwcel

Les 6: Actiepotentiaal, werking spieren                             

Les 7: het oog en het oor

Les 8: Oefentoets 9 november

Les 9: Eindtoets  16 november

Lesplanning

Instructie actiepotentiaal en werking spieren

Afsluiten

Lesplanning

Instructie actiepotentiaal en werking spieren

Werkblad maken + bespreken

Leren voor de toets

Afsluiting

Lesdoelen

• De student heeft kennis genomen van het actiepotentiaal.

• De student kan noemen welke eiwitten betrokken zijn bij de werking van de spieren.

Begrippen om te kennen

Prikkel

• Alles wat je ervaart, van binnen of buiten je lichaam

Receptoren

• Receptoren zijn cellen of weefselelementen die gevoelig zijn voor prikkels. Bevinden zich in de zintuigen.

Impuls

• (Elektrisch) signaal

Vragen 

Gevoelszenuwcellen geleiden impulsen ...

1. Van het centrale zenuwstelsel af
2. Naar het centrale zenuwstelsel toe

Bewegingszenuwcellen ontvangen impulsen van ...

1. Gevoelszenuwcellen
2. Schakelcellen

Gevoelszenuwcellen, Schakelcellen en Bewegingszenuwcellen

Hoe heet de witte vetachtige stof om de axon die ervoor zorgt dat impulsen beter geïsoleerd zijn?

Hoe heet het deel van het perifere zenuwstelsel waar je geen controle over hebt?

1. Ruggenmerg
2. Autonome zenuwstelsel
3. Somatische zenuwstelsel
4. Grote hersenen

Wat is een adequate prikkel voor het gehoor?

Wat is een adequate prikkel voor de tastzin?

Receptoren zijn gevoelig voor een adequate prikkel

Zintuigen

Impulsgeleiding

Impulsgeleiding

1. Prikkels uit de omgeving worden opgevangen. 
2. Door zintuigcellen worden de prikkels omgezet in impulsen. 
3. Deze impulsen worden via gevoelszenuwcellen verstuurd naar het centrale zenuwstelsel. Hier worden ze verwerkt en er op gereageerd. 
4. Het antwoord van het lichaam wordt in de vorm van impulsen via  bewegingszenuwcellen verstuurd naar spieren en klieren in het lichaam. 

• Kortom: Het lichaam reageert op de prikkel en dat is te zien als gedrag

Drempelwaarde en gewenning

Actiepotentiaal

• Een prikkel (of een impuls van een andere zenuwcel) kan een actiepotentiaal veroorzaken.
• Door de prikkel verandert de doorlaatbaarheid van het celmembraan omdat specifieke ionkanalen worden opengezet.
  
• Door de in- en uitstroom van bepaalde ionen (natrium en kalium), verandert het ladingsverschil tussen het cytoplasma en de omgeving. 
• De binnenkant van de zenuwcel is dan positief geladen ten opzichte van de buitenkant.
• Zo kan er een elektrisch signaal worden gegenereerd. 

impulsen worden doorgegeven zodat deze verwerk kunnen worden in de hersenen en en weer een nieuw signaal/impuls naar de bewegingszenuwcellen verstuurd kan worden.

(reageren op prikkel/ gedrag laten zien)

Buitenkant zenuwcel

Binnenkant zenuwcel

Buitenkant zenuwcel

bij een impuls vindt er op het celmembraan ionentransport plaats. 

Natrium komt de zenuwcel binnen, en zorgt ervoor dat de binnenkant van de zenuwcel even positief wordt ten opzichte van de buitenkant van de zenuwcel. 

Dit heet depolarisatie en duurt maar 0.1 seconde.

Hierna kan het membraan even geen impulsen meer geleiden en dat heet de repolarisatie. ook 0,1 seconde. zo krijgt de membraan zijn oorspronkelijke polarisatie terug.----------

-----------

Hier zie je hoe de actiepotentiaal er uit ziet wat betreft de spanning in het celmembraan.

In rust.

Prikkel zorgt dat het spanningsverschil naar minimaal -55 mV gaat. Hierdoor actiepotentiaal. Kanalen open waardoor het verschil nog kleiner wordt. en signaal .......................

Spieren

Spieren maken beweging mogelijk

Spieren en hun werking

• Glad spierweefsel en dwarsgestreept spierweefsel:
• Glad spierweefsel: Komt voor in de huid, wanden van buisvormige of holle organen zoals darmkanaal, bloedvaten, blaas. 
• Deze kun je niet bewust aansturen. Werkt traag maar kan het lang volhouden.

Dwarsgestreept spierweefsel

Ook wel skeletspierweefsel genoemd

• Sommige dwarsgestreepte spieren zitten vast aan de huid = huidspieren. 

• Bijv. spieren in het gezicht  en in de tong.

• Spieren regelen bewuste activiteiten en werken snel, maar raken ook sneller vermoeid. 
• Functies: Beweging, lichaamshouding, produceren warmte door hoge stofwisselingsniveau.

(extra) Hartspierweefsel 

• Heeft eigenschappen van glad én dwarsgestreept spierweefsel.

• Bevat veel mitochondriën (organellen die energie leveren).

• Is krachtig en onvermoeibaar.

Bouw van de spieren

• De spiervezels hebben dunne filamenten die uit het eiwit actine of het eiwit myosine bestaan.
• Spiervezels ontvangen impulsen van de bewegingszenuwcellen waardoor ze zich kunnen samentrekken. De spier wordt korter en dikker. 
• Kost veel energie = warmte

Spiervezels bestaan uit meerdere spierfibrillen

Als impulsen bij deze spiervezel aankomen, schuiven de actine en myosinefilamenten in elkaar. De spiervezel wordt hierdoor korter en dikker. 

Er is energie nodig voor het aanspannen van de spieren. Dit komt vrij door de verbranding van glucose.

Aan de slag!

Wat: Werken aan je artikelenverslag

Hoe: Opdracht artikelenverslag staat op de ELO

Hulp: Voorbeeld op papier

Tijd: Tot 7 minuten voor einde van de les

• Wil je je artikelen laten checken? Mail naar [e-mail]
  
• Tip: Artikelen op National geographic.com & Google Scholar

Belangrijke data

• 24 januari: Oefentoets Verterings- en zenuwstelsel

• 31 januari: Toets Verterings- en zenuwstelsel

• 7 februari: Inleveren artikelenverslag. Opdracht op ELO

 ( ^  week 1 periode C)

Mail:  [e-mail]

Aan de slag

Wat: Lees in de reader "van prikkel naar impuls" pagina 18.

(Reader thema spijsvertering en zenuwstelsel )

En maak werkblad 6 over het actiepotentiaal

Herhalen voor de toets

Kies één onderwerp uit die je nog niet helemaal begrijpt 

Afsluiting

• De student heeft kennis genomen van het actiepotentiaal.

• De student kan noemen welke eiwitten betrokken zijn bij de werking van de spieren.

BSOT vragenlijst

- Anonieme vragenlijst over de manier waarop ik lesgeef.

Ga naar BSOT.nl 

Klas: DI4.1

Docentcode: SPA-803

Noem 2 dingen die je vandaag geleerd hebt,
Noem 1 ding dat je nog wilt leren

Aan de slag!

Wat: Voorbereiden op toets /leerstof organiseren

Hoe: Reader doornemen (ELO). Belangrijke begrippen opschrijven, samenvatten of tekenen. Of op een andere manier leren.

Tijd: Tot 7 minuten voor einde van de les

Wat heb je deze les geleerd?

Hoe leer jij het beste voor een toets?

Onderwerp + artikelen 0,1,2,3