2.3 Toenadering, hereniging en integratie

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Vanaf de jaren 1960 verbeterden de relaties tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten: de detente.

(Let op: begrip staat niet in paragraaf 2.3!)

Na afloop van de Cubacrisis (1962), brak een periode van ontspanning (detente) aan tussen de VS en de SU/USSR

Tijdens deze detente probeerde Brandt met zijn Ostpolitik de relatie met de DDR en andere Oost-Europese landen te verbeteren. In 1972 erkenden de BRD en de DDR elkaar als gelijkwaardige staten in de internationale politiek. Toch hield de Bondsrepubliek vast aan het streven naar Duitse eenheid.  

WILLY BRANDT

* Sociaaldemocraat (SPD)

* Begin jaren '60

  burgemeester van West-

  Berlijn

* Bondskanselier BRD

  (1969-1974)

* Gedeeltelijke breuk met

  politiek Adenauer

OSTPOLITIK

NIEUW:

* Toenadering zoeken tot het Oosten (grenzen met

   Polen erkennen). 

OUD:

* Uiteindelijke doel was: hereniging van Duitsland

De 'knieval van Warschau' in december 1970 was het symbolische begin van de Ostpolitik

1972: BDR en DDR erkennen elkaar als soevereine staten (maar geven de hoop op hereniging niet op!).

Beide Duitslanden worden lid van de VN

Om de goede verhouding met het Westen te waarborgen zette Brandt zich actief in voor Europese integratie

VS waren bang dat Ostpolitik de eenheid van het Westblok zou bedreigen.

Om deze angst weg te nemen zette Brandt zich in voor verdere Europese integratie

DDR-leider Honecker stond open voor de Ostpolitik maar zag de Duitse deling als definitief.

Erich Honecker

* nieuwe leider in 1971

* wilde i.t.t. Ulbricht wel

   meewerken aan toenadering

  BRD (SU vond dit ook wenselijk)

* Anders dan Brandt streefde hij

  niet naar hereniging

In de tweede helft van de jaren 1980 probeerde Gorbatsjov de Sovjet-Unie met zijn beleid van glasnost en perestrojka te hervormen

GORBATSJOV

* leider SU vanaf 1985

* nieuwe koers

* populair in Westen

* impopulair in SU

VS president Reagan en zijn Star Wars programma (SDI)

Te duur voor SU.

Daarom komt Gorbatsjov met: Perestrojka, Glasnost en nieuwe voorstellen om wapenwedloop te beperken

* PERESTROJKA: economische term, poging om de

  slechte economie uit het slop te halen

* GLASNOST: sociaal politieke component, meer

  vrijheid en openheid zou de starheid moeten

  verdrijven 

Omdat voor het slagen daarvan medewerking van het Westen nodig was liet hij de Brezjnevdoctrine los

Pogingen van de satellietstaten om liberaler en  zelfstandiger te zijn, werden door de SU/de Warschaupactlanden met geweld neergeslagen. Vanaf 1968 werd dat de Brezjnevdoctrine genoemd

* 1953 opstand Berlijn

* 1956 Hongaarse opstand

* 1968 Praagse Lente

De DDR-leiding keerde zich af van deze liberale koers van de Sovjet-Unie omdat zij de gevolgen van hervormingen vreesde. Veel inwoners van de DDR, die via de televisie het leven in West-Duitsland zagen, waren ontevreden

Omgekeerde wereld:

SU wil hervormingen, maar leiders satellietstaten (zoals de DDR) willen dat niet.

Filmpje over:

Gorbatsjov

Glasnost

Perestrojka

www.npostart.nl

In 1989 ontstond een protestbeweging voor meer vrijheid en politieke hervormingen in de DDR. Via enkele Oost-Europese landen, die in 1989 hun grenzen hadden opengesteld, trokken veel DDR-burgers naar het Westen. Op 9 november 1989 viel de Berlijnse muur. 

In oktober 1989 viert de DDR o.l.v. Honecker met veel bombarie het 40-jarig bestaan.

Korte tijd daarna moest Honecker aftreden

GAT IN IJZEREN GORDIJN

* Hongarije opent grens met

  Oostenrijk

* Veel DDR-burgers vluchten zo

  naar het Westen ('stemmen

  met hun voeten')

* Honecker moet aftreden door

  toenemende protesten

Persconferentie 9 november 1989.

Günter Schabowski:

“Das tritt nach meiner Kenntnis… ist das sofort, unverzüglich.” (Dat is… voor zover ik weet… is dat meteen, per direct.)

Het jaar erop, in 1990, werd Duitsland herenigd, met Berlijn als nieuwe hoofdstad.

PROTESTEN IN DE DDR

* Wir sind das Volk (vooral

  in Leipzig)

* Gericht op veranderingen

  binnen de DDR

* Die Wende (alle veranderingen

   in de DDR) leidde tot een

   nieuwe leus

* Wir sind ein Volk, er werd

   gestreefd naar hereniging van

   Duitsland (wat in 1987 nog

   onmogelijk had geleken).

Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kwam in 1991 de Koude Oorlog ten einde.

Filmpje:

SchoolTV

Omwenteling in de SU

EINDE SOVJETUNIE IN 1991

* mislukte coup van militairen

  betekende de opmaak naar

  het einde van de SU

* Volgens Poetin was dit de ‘grootste geopolitieke catastrofe van de twintigste eeuw’. 

 In ruil voor Franse steun voor de hereniging en de uitbreiding van de Europese Unie met landen uit het voormalige Oostblok accepteerde Bondskanselier Kohl de invoering van de euro. 

HERENIGING DUITSLAND (BRD EN DDR WILDEN GRAAG) MOEST GOEDGEKEURD WORDEN DOOR ANDERE LANDEN.

Met name door:

* De Sovjetunie

* Frankrijk

GOEDKEURING SOVJETUNIE

In ruil voor miljardensteun ging Gorbatsjov akkoord met

* hereniging Duitsland

* lidmaatschap Duitsland NAVO

Bondskanselier Kohl zou de harde Duitse mark hebben opgegeven voor de gemeenschappelijke euro.

Nu was er minder controle op begrotingsdiscipline en inflatiebeperking

Het zou een eis zijn van Frankrijk

UITBREIDING EUROPESE SAMENWERKING MET LANDEN UIT HET VOORMALIGE OOSTBLOK

* Kohl was daar voorstander van.

* Wilde zich niet alleen inzetten voor eenheid

  Duitsland, maar ook

* voor meer eenheid in Europa: de EU, de gemeenschappelijke

   munt, verdieping en verbreding

Op binnenlands gebied worstelde het nieuwe Duitsland met de integratie van de voormalige DDR. Naast de hereniging vormde ook immigratie een uitdaging voor de Duitse democratie. Het verenigde Duitsland integreerde snel in Europa, waarin het steeds meer een leidende rol op zich nam.

PROBLEMEN VERDRINGEN BLIJDSCHAP

* Enorme economische

  achterstand voormalige DDR

* Discriminatie Ossies

* Werkeloosheid en achterstand

Een citaat: 

In de oostelijke deelstaat Thüringen is de xenofobie sinds 2013 duidelijk toegenomen, blijkt uit de Thüringen Monitor die later deze week door de deelstaatregering wordt gepresenteerd. Bijna de helft van de inwoners was begin 2014 tegen moslims en ongeveer eenderde tegen buitenlanders in het algemeen

Extra (opdracht 1 van 2.3)

Getto van Warschau

Extra (opdracht 3 van 2.3)