Jong & Oud H7

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

JONG EN OUD H7

Senioren

Lesdoelen

• Je weet het verschil tussen de AOW en pensioen

• Je snapt hoe er bij pensioenen sprake is van ruilen over tijd

• Je kunt uitleggen wat een omslagstelsel en kapitaaldekkingsstelsel is en kunt een voorbeeld geven waarbij dit stelsel wordt toegepast.

• Je kunt twee verschillen noemen tussen een omslagstelsel en een kapitaaldekkingsstelsel.

AOW

Algemene Ouderdoms Wet

Als je met pensioen gaat dan heb je recht op een AOW

Dat is 70% van het minimumloon 

(en ongeveer 50% wanneer je samenwoont)

De AOW wordt betaald uit de belastingen van de werkenden.

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Bevolkingspyramides NL

Pensioen

• kapitaaldekkingsstelsel: De uitkeringen worden gedaan van een kapitaal dat in de loop van de tijd is opgebouwd bij een pensioenfonds (je hebt zelf de premies ingelegd! )

Kapitaaldekkingsstelsel 

• Bijvoorbeeld een Bedrijfsspensioen. Dit is afhankelijk van aantal deelgenomen jaren (hoeveel premie is betaald)
  

(bedrijfs)pensioen uitgelegd....

• Werknemers zijn verplicht pensioen op te bouwen bij het pensioenfonds waarbij de werkgever is aangesloten.
  
• Het pensioenfonds werkt als een verzekering: je betaalt premie, het fonds beheert 'de pot' en 
• Je ontvangt een uitkering als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt (75% van het gemiddeld verdiende loon).
  

Je pensioenleeftijd is gelijk aan de AOW-leeftijd, eerder met pensioen kan onder voorwaarden.

Pensioenfondsen beleggen de ontvangen premies in:

• aandelen             mede eigenaar van een bedrijf

                                  rendement = dividend en koerswinst (of verlies)

• obligaties            lening met een vaste rente en vaste looptijd

                                  rendement = rente en koerswinst (of verlies)

• hypotheken         lening met onderpand

                                  rendement = de ontvangen rente

• onroerend goed    eigenaar van het onroerend goed

                                    rendement = huur en waardestijging (of daling)

LESDOELEN

• de overdrachten tussen generaties verklaren en ze grafisch en rekenkundig interpreteren.

• het profijtbeginsel uitleggen en toepassen.

• de invloed van veranderingen in de omvang en samenstelling van de bevolking op de financiering van de oudedagsvoorziening uitleggen.

• voordelen en nadelen noemen van oplossingen voor de toenemende kosten van vergrijzing en dit toelichten.

19e eeuw

Ouders verzorgden hun kinderen in het vertrouwen dat hun kinderen laten voor hen 
zouden zorgen.

door: Ruil in natura

• Binnen families solidariteit tussen generaties.
  

Intertemporele ruil

= Ruilen over tijd  

= schuiven met koopkracht gedurende je leven (bijv. door sparen en lenen)

Na de Tweede Wereldoorlog

Ontstaan van de verzorgingsstaat.

• In de verzorgingsstaat is de solidariteit tussen gezond en ziek, jong en oud en tussen arm en rijk niet langer gebaseerd op familiebanden. 
  
• De overheid neemt de rol van de families over. 
  
• De solidariteit is in wetten vastgelegd.
  

Hoe wordt de verzorgingsstaat betaald?

De werkenden dragen geld af in de vorm van belastingen en sociale premies. De overheid geeft dit geld weer uit in de vorm van sociale uitkeringen en voorzieningen.

Zo worden de inkomens herverdeeld.

Consumptie van jongeren

Besteedbaar inkomen van werkenden

Consumptie van ouderen

De afdrachten van de werkende generatie

B2 = A + C

Netto-ontvangers

Netto-ontvangers

Netto-betalers

Bij welke belegging heeft een pensioenfonds kans op het meeste rendement?

1. aandelen
2. obligaties
3. hypotheken
4. onroerend goed

Bij welke belegging loopt een pensioenfonds het meeste risico?

1. aandelen
2. obligaties
3. hypotheken
4. onroerend goed

Wie betaalt het bedrijfspensioen van nu?

1. de jeugd van nu
2. de werkenden van nu
3. de werkenden uit het verleden
4. de staat

AOW

Bedrijfspensioen

Eigen middelen

Omslagstelsel

Kapitaaldekkingstelsel

Hoe houden we de AOW betaalbaar?

Hoe houden we de AOW betaalbaar?

- de AOW-leeftijd te verhogen van 65 naar 67 jaar

- de premies + loonbelasting te verhogen

- de AOW-uitkeringen te verlagen;

- de arbeidsparticipatie (arbeidsdeelname) te laten toenemen;

- de AOW-ers ook AOW-premie te laten betalen;

- de AOW niet meer aan iedereen te geven, maar alleen aan 

   ouderen met geen of een laag pensioen.

Ga nu maken:

opdracht 7.3 t/m 7.6