H.5 Grammatica woordsoorten - WW in samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

H.5 Grammatica Woordsoorten

Zww, kww en hww in samengestelde zinnen

Lesdoel

- Aan het einde van de les kun je de werkwoorden benoemen in samengestelde zinnen. 

Ik ben vorige week mijn splinternieuwe pinpas alweer verloren.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Ik heb nooit geld bij me, want ik gebruik mijn pinpas.

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Hoofdzin

• Onderwerp en pv staan naast elkaar. Er passen bijna nooit andere zinsdelen tussen.
• De pv staat voor in de zin: op de eerste of tweede plaats.

Bijzin

• Tussen onderwerp en pv kunnen andere woorden staan.
• De pv staat vaak achter in de bijzin.

Ik heb nooit geld bij me, omdat ik mijn pinpas gebruik.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Lily heeft besloten dat zijn contant geld meeneemt.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Zij neemt contant geld mee en ik betaal met mijn pinpas.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

Omdat het zo hard regent, komen we wat later.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin

In een enkelvoudige zin staat altijd maar één zelfstandig werkwoord óf één koppelwerkwoord.

1. Juist
2. Onjuist

De zes kww die je moet kennen zijn:

ENKELVOUDIGE ZINNEN

1. In een zin staat altijd maar één zelfstandig werkwoord óf één koppelwerkwoord.

2. Als in een zin slechts één werkwoord staat, is dat werkwoord dus een zelfstandig werkwoord (bij een wg) of een koppelwerkwoord (bij een ng):

VB. – Ik stond (zww) laatst voor een poppenkraam.

VB. – Jan uit 3ha wordt (kww) ruiter.

Vervolg enkelvoudige zinnen

Als er meer werkwoorden in de zin staan, is het belangrijkste ww  het zww of het kww. Deze staan vaak achter in de zin. 

Alle andere werkwoorden, dus ook de persoonsvorm, zijn hulpwerkwoord (hww):

VB. – Ik heb (hww) laatst voor een poppenkraam gestaan (zww).

VB. – Jan uit 3ha wil (hww) later ruiter worden (kww).

Mag jij vuurwerk afsteken?
Afsteken =

1. ZWW
2. HWW
3. KWW

Mag jij vuurwerk afsteken?
Mag =

1. ZWW
2. HWW
3. KWW

Hij heeft een nieuwe auto.
heeft =

1. ZWW
2. HWW
3. KWW

Hij heeft een nieuwe auto gekocht.
heeft =

1. zww
2. hww
3. kww

De meeste leraren zijn aardig
zijn =

1. ZWW
2. HWW
3. KWW

Samengestelde zinnen

‘Later is allang begonnen’ is een elpee van Klein Orkest en Harrie Jekkers zingt op die plaat dat je je toekomst zult kwijtraken.

Stap 1 : splits de zin in enkelvoudige zinnen

Stap 2 : Stel van elke enkelvoudige zin het gezegde vast. Werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde? 

Stap 3: Pas daarna de regels van het benoemen van de werkwoorden toe. 

‘Later is allang begonnen’ is een elpee van Klein Orkest en Harrie Jekkers zingt op die plaat dat je je toekomst zult kwijtraken.

Stap 1: splits de zin in enkelvoudige zinnen:

1. ‘Later is allang begonnen’ is een elpee van Klein Orkest

2. Harrie Jekkers zingt op die plaat

3. dat je je toekomst zult kwijtraken.

Stap 2 : Stel van elke enkelvoudige zin het gezegde vast. Werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde? 

1. Later is allang begonnen' is een elpee van Klein Orkest

is (een elpee van Klein Orkest) = ng

2. Harrie Jekkers zingt op die plaat

zingt = wg

3. dat je je toekomst zult kwijtraken.

zult kwijtraken = wg

Stap 3: benoem de werkwoorden

1. 'Later is allang begonnen' is een elpee van Klein Orkest

is (een elpee van Klein Orkest) = ng

is = 

2. Harrie Jekkers zingt op die plaat

zingt = wg

zingt = 

3. dat je je toekomst zult kwijtraken.

zult kwijtraken = wg

zult = 

kwijtraken = 

De buurvrouw vroeg mij of ik haar hond wilde uitlaten, omdat ze ziek was geworden.

Stap 1 : splits de zin in enkelvoudige zinnen

Zin 1: De buurvrouw vroeg mij
Zin 2: of ik haar hond wilde uitlaten
Zin 3: omdat ze ziek was geworden
Stap 2: Stel van elke enkelvoudige zin het gezegde vast.
Werkwoordelijk gezegde of naamwoordelijk gezegde?

Zin 1: De buurvrouw vroeg mij
Zin 2: of ik haar hond wilde uitlaten
Zin 3: omdat ze ziek was geworden

Stap 3: Benoem de werkwoorden in de zinnen.

Aan de slag!

Maak opdracht 1 en 2 online. Daarna maak je de rest van de opdrachten volgens je eigen leerroute.