6V H4 Wereld par 4 tm 6

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

4.4 Aspecten van globalisering

Belangrijk proces achter de homogenisering van de wereldcultuur

Effect van hetrogenisering

Hierdoor groeit de wereldhandel sneller dan de productie

Hierdoor verandert het klassieke wereldsysteem

Reactie op het uiteenvallen van de bipolaire wereldorde na 1990

Reactie op globalisering

Blokvorming

Opdeling van de productieketen

Opkomst regionalisme

Amerikanisering

Vorming transnationale netwerken

Vorming nieuwe internationale arbeidsverdeling

Economische globalisering is een mondiaal proces.
Geef een argument voor OF tegen deze stelling.

Door welke ontwikkeling neemt de invloed van de nationale staat NIET af?

1. Besturen op grootstedelijk niveau
2. Opkomst van NGO's
3. Opkomst van supranationale organisaties
4. Reshoring

Waarom lijkt hier sprake te zijn van protectionisme?

Waarom wordt SAIC zo hard geraakt? Europa heeft meerdere tariefniveaus ingesteld. Hoeveel een fabrikant aan importheffing moet betalen is afhankelijk van hoeveel staatssteun het bedrijf krijgt. Hier wordt op dit moment onderzoek naar gedaan. Weigert de autobouwer dit onderzoek, dan stijgt het tarief voor importheffing 38,1 procent.

4.5 Globalisering door de tijd

Herhaling Domein Wereld

Stof 5v (par. 10, 11 en 12)

Hegemoniale Staat

Land dat de wereld domineert op economisch, militair, financieel en cultureel gebied. 

In welke volgorde waren onderstaande landen hegemoniale staten?

Engeland

Nederland

Verenigde Staten

Portugal/Spanje

Hegemoniale staten

Kolonialism->europeanisering -> imperialisme

1. Portugal/Spanje
2. Nederland --> Gouden Eeuw
   
3. Engeland
   
4. VS (sinds WOII)
   

Internationale arbeidsverdeling

Moederland: industrie

Kolonie: leveren grondstoffen en afname         

                   industriële goederen

Na WOII

• Europa verwoest
  
• Dekolonisatie
  
• Instorting Communisme 1989

VS: probeert controle te houden over cruciale gebieden, niet over veroverde gebieden. 

Na 1980/1990

Globalisering in de hoogste versnelling

Gekenmerkt door: 

• Internationale oriëntatie financiele markten (ook negatieve gevolgen)
• Internationalisering mno's en opdeling productieketens
• Communicatie- en informatietechnologie
• Snelle opkomst deel semiperiferie

Na 1980/1990

Ruimtelijke gevolgen:

• Uitschuiving -> nieuwe internationale arbeidsverdeling
• Doorschuiving (SEZ's)
• Fast en slow world -> Fragmentarische modernisering

Ligging van het economisch zwaartepunt.

De verschuiving van dit zwaartepunt laat global shift zien. 

Het economisch en poltiek zwaartepunt verschuift.

Pacifische oceaan

Pacific ocean

Atlantische oceaan

Atlantic ocean

Atlantische oceaan

Atlantic ocean

Atlantische oceaan

Atlantic ocean

Global shift:

Van de Atlantic Rim verschuift het naar de Pacific Rim

Globalisering in de toekomst

Global Shift:Atlantic Rim -> Pacific Rim (Atlantische Oceaan -> Grote Oceaan)

Gevolgen:

1. Economisch: wereldorde verandert, arbeidsmarkten wereldwijd verbonden

2. Politiek: machtscentrum verschuift naar Oost- en Zuid-Azië

3. Geografisch: nieuwe wereldkaart

Inzoomen op China: van 'made in China' naar 'designed in China'

Maar alleen in het kustgebied!

eerder

later

economisch                      politiek

hegemoniale staten

eerste staten in Europa

onafhankelijkheid V.S.

dekolonisatie Afrikaanse landen

multinationale ondernemingen

einde planeconomie 

start industrialisatie

imperialisme

 vestigings-koloniën

handels-

kolonialisme

4.6 De effecten van globalisering in gebieden

Herhaling Domein Wereld

Stof 5V (par. 11 en 12)

Lesdoel

• Kunnen uitleggen hoe globalisering leidt tot verbrokkeling en een steeds grotere kloof tussen de fast en slow world. 

Globalisering

Verschilt op schaalniveau

Fast vs. Slow world

Backwash-effecten: negatieve gevolgen van een (handels)relatie.

Spread-effecten: positieve gevolgen van een relatie. 

Elk gebied globaliseert op eigen tempo, mede door de aanwezigheid van backwash of spread-effecten. 

Voorbeeld: sub-Sahara Afrika

Mondiaal: slechte positie 

Regionaal: Noord en Zuid beter dan centrale deel. 

Door?

1. Positie in wereldeconomie

grondstofleverancier

Interessante gebieden voor westen haken een beetje aan in de wereldeconomie. 

Afwenteling in de ruimte

2. Zwak bestuur

Na koloniale periode: grenzen trekken

Gevolg: conflicten

'Failed states'

- bestuurlijke chaos

- corruptie op grote schaal

- permanente politieke onrust

Gevolg: conflicten

3. Liberalisering

Afhankelijk van internationale hulporganisaties

Voorwaarde lening: markt open stellen

-> goedkope buitenlandse producten verdringen lokale markt.

Blijft Afrika helemaal achter?

Angola, Nigeria, Gabon: inkomsten uit grondstoffen

Rwanda, Tanzania, Ghana, Ethiopië: stabiele regering, groeiende economie

Alle landen: jonge beroepsbevolking