Herhaling vwo5 H10 voeding en vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H10 voeding en vertering

voeding (voedingsmiddelen en voedingsstoffen)

anatomie

vertering van voeding

opname van voedingsstoffen

enzymen

Darmflora

probiotica: nuttige bacteriën in voedsel

prebiotica: onverteerbare plantendelen die bijdragen aan een gezonde darmflora

Voedingsstoffen

Koolhydraten

Vetten

Eiwitten

Water

mineralen (spore-elementen)

vitamines

(voedingsvezels)

BINAS

67 F tm H

82 A (vitaminen met ADH)

en 82 B (additieven)

Vertering

voedingsstoffen afbreken, zodat deze kunnen worden opgenomen in de dunne darm.

mechanische verkleining (kauwen) -> groter oppervlakte

enzymen

Mondholte

kiezen, tanden

(mechanische verkleining)

speekselklieren

- vochtig

-antibacterieel

- amylase (zetmeel afbraak)

huig (8), strotklepje (9)

Peristaltische bewegingen komen ook voor in de dikke en dunne darm

Maag

kringspieren

maagzuur/maagsap

zoutzuur, lage pH

pepsinogeen-> peptidase (pepsine) (eiwitafbraak)

12-vingerige darm

• uitmonding van galblaas (gal is geen enzym, maar een
   emulgator)
• uitmonding van alvleesklier,
    -basische vloeistof                       
    -lipase, amylase en peptidase

                                       

Dunne darm

darmsap klieren

enzymen: 

peptidase

maltase, lactase en saccharase

lipase

opname van voedingsstoffen

?

Dikke darm

terugresorptie van water

opname van zouten

darmflora: productie van vitamine K

endeldarm: opslag van ontlasting

anus

Enzymen

Katalysatoren: reactie versnellen -> reactie mogelijk bij veel lagere temperatuur (37^oC)

Activerings-energie gaat omlaag: er is minder energie nodig om de reactie te laten verlopen.

Assimilatie: opbouw van grote moleculen.

Dissimilatie: afbraak van grote moleculen.

enzymen worden niet verbruikt (opgemaakt)

minimum temperatuur

optimum temperatuur

maximum temperatuur

zuurgraad in het maagdarm kanaal

pepsine = peptidase

Vertering van koolhydraten

mondholte : amylase: polysaccharide wordt disaccharide

12-v darm (alvleessap): amylase

dunne darmwand: maltase, fructase: disaccharide wordt monosaccharide

 opname dunne darm

Binas 82G

Vertering van eiwitten tot aminozuren

maag: peptase: polypeptide -> oligopeptide

alvleesklier: tryptase en chymotryptase:

(trypsinogeen en chymotrypsinogeen)

dunne darm sap: peptidase: vorming aminozuren

Een peptidebinding is een covalente chemische binding tussen een carboxygroep (-COOH) en een aminogroep (-NH2). 

Dus 2, 3, 4 en 5 zijn peptidebindingen

Volgens BINAS 82G werkt carboxypeptidase vanaf uiteinde. Dus C-einde.

Daarom is plaats 2 het juiste antwoord

Vertering van DNA en RNA 

(nucleïnezuur)

Alvleessap: nuclease --> vorming losse nucleotiden

verder afbraak door andere enzymen : fosfaat, nucleïnebase (ATCG) en ribose/deoxyribose (BINAS!)

Vet vertering

gal (lever) =emulgator

lipase (alvleesklier) = enzym

waarom 37^oC?

waarom verandert de pH ?

Dunne Darm BINAS 82C

Resorptie van voedingsstoffen

Passief transport:

Transport van deeltjes van een hoge naar een lage concentratie waar geen energie voor nodig is.

Vetachtige stoffen: glycerol en monoglyceriden gaan door de celmembraan 

(net als zuurstof en CO2) 

 water  (osmose) (door membraan eiwitten) gefaciliteerd transport

   Actief transport

- kost energie (er wordt ATP voor gebruikt)

- gaat door speciale transport eiwitten in een semipermeabel membraan (celmembraan)

- gaat tegen de concentratiegradiënt in (verplaatsing van de stof van een lage naar een hoge concentratie).

in de darmcel 

1. worden weer vetten gemaakt uit glycerol en vetzuren

2. worden vetdruppels verpakt (chylomicronen)

3. chylomicronen verlaten de cel dmv exocytose

4. komen in het lymfevat!!!!

niet in het bloedvat

resorptie van vetten

resorptie van glucose, (aminozuren/nucleotiden)

De meeste glucosemoleculen gaan met de concentratie gradiënt mee vanuit het lumen van de dunne darm de darmcel in. (passief)

-gefaciliteerd transport: door membraan eiwit

Echter het laatste beetje niet!

Er is actief transport voor nodig.

co-transport

Twee stoffen worden samen tegelijkertijd door een transporteiwit in het celmembraan vervoerd.

symport : samen 1 kant op

antiport: tegenovergestelde richting (1 stof erin de ander eruit)

The sodium-potassium pump is an example of an antiporter as sodium and potassium are pumped in opposite directions.

This is primary active transport as both molecules are pumped against their gradient and require ATP hydrolysis

Glucose uptake in the kidneys is an example of symport as its movement is coupled to the parallel transport of sodium.

This is secondary active transport as the sodium is moving passively down an electrochemical gradient  

Blijf oefenen

met biologiepagina

en zoek zelf oude examens op.