4.7 Ontstaan van soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

B7

Ontstaan van soorten

Leerdoel B7

• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven
  

    - door geografische verschillen
    - door verschil in gedrag

• Je kunt aan de hand van het eilandbiogeografiemodel de eilandtheorie uitleggen

Ontstaan van soorten

• Voor het ontstaan van nieuwe soorten, moet langere tijd geen uitwisseling van genen zijn: reproductieve isolatie

• Vindt in één populatie een mutatie plaats, dan komt die niet in de andere populatie. Na een tijdje zijn ze zó verschillend, dat het twee soorten zijn geworden.

• Reproductieve isolatie kan plaatsvinden door geografische isolatie (bv. een bergketen) --> allopatrische soortvorming

Sympatrische soortvorming

• Een andere oorzaak kan zijn verschillen in gedrag: de organismen begrijpen elkaar niet (meer).

• Of door polyploïdie: een meervoud van het diploïde aantal chromosomen in een (deel van een) organisme

• Polyploïdie ontstaat door fout tijdens de mitose

Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten op eilanden zag Darwin een wetmatigheid: 

- hoe groter het eiland, hoe meer soorten. 

- hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

Na verloop van tijd ontstaat een evenwicht tussen immigratie en uitsterven.

De eilandtheorie beschrijft dus de biodiversiteit in relatie tot de grootte van een eiland (of een ander geïsoleerd ecosysteem) en de afstand tot het vaste land (of tot andere ecosystemen).

Eilandtheorie

Grootte van het eiland beïnvloedt de snelheid van uitsterven:

- Klein eiland: veel concurrentie -> soorten sterven sneller uit.

- Groot eiland: minder concurrentie -> soorten sterven minder snel uit.

Groene lijnen in de grafiek.

93C

Eilandtheorie

Afstand van het eiland tot het vaste land (bron van migratie)

- Dichtbij: veel migratie 

- Ver weg: weinig migratie 

Meer bij groot eiland dan bij klein eiland door meer beschikbare niches!

Rode lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

Dynamisch evenwicht: het punt waarop de immigratie gelijk is aan de snelheid van uitsterven.

De biodiversiteit blijft gelijk.

Er verdwijnen wel soorten en die worden vervangen door nieuwe.

Eilandtheorie

De eilandtheorie voorspelt dus de grootte van de biodiversiteit van geïsoleerde gebieden, zoals eilanden, bergtoppen, meren en bossen.

Binas 93C

Eilandtheorie op de Wadden

Welke Waddeneiland heeft de grootste biodiversiteit? 

Waar meer soorten vanuit Den Helder? 

Verklaar met de eilandtheorie van BINAS 93C.

A     Texel

B     Ameland

C     Terschelling

Aan de slag

Maak opdracht 93 t/m 101

Lees daarna de context 'Evolutie in een meer' en 

maak opdracht 102

Check je leerdoelen met de Flitskaarten en Test Jezelf en 

vink alles af in Magister.me

Volgende week gaan we de samenhang en de examentrainer maken.

Op de volgende slides staan drie oefentoetsen van het hele hoofdstuk. Deze moet je volgende week ook maken en je percentages invullen die je gescoord hebt.

Ook staat er nog een korte herhalingsvideo...

biologiepagina.nl

Hoeveel procent heb je gescoord?

biologiepagina.nl

Hoeveel procent heb je gescoord?

biologiepagina.nl

Hoeveel procent heb je gescoord?

Herhalingsvideo