Les 3. 19.5 en 19.6 en 19.11

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop pakken en opstarten

Binas pakken

Het antwoord op de vorige vraag is... (2p)

Verklaar het optreden van een tekort aan rode bloedcellen. (1p)

Doel

Je kunt interactieschema's maken én met betrekking tot glucose homeostase én bijnierhormonen. Je kunt inschatten  wat de symptomen zijn bij verstoring van de regeling (door ziekte/medicijnen)

Je kunt beoordelen of hormonen en delen van het zenuwstelsel synergistisch of antagonistisch werken.

toepassen positieve- / negatieve terugkoppeling, werking steroid vs peptide en tyrosine hormonen

Diabetes

Wie kent er iemand met diabetes?

Wat kun je er over vertellen?

Type 1:

• De alvleesklier maakt geen insuline.

• Type 1 komt meestal voor bij kinderen en jonge pubers.

Type 2:

• Insuline wordt wel gemaakt, maar het lichaam is er ongevoelig voor.

• Mensen met overgewicht hebben een grotere kans op diabetes type 2.

- wat is volgens jou homeostase?
- homeostase is het gevolg van positieve- / negatieve terugkoppeling?
- waarvoor wordt glucose gebruikt?

Homeostase glucose: Alvleesklier

Alvleesklier

Exocriene klier: verteringsenzymen naar
twaalfvingerige darm

Endocriene klier: insuline en glucagon in de

Eilandjes van Langerhans

mono- / polysacharide (B67)

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Insuline

Glucagon

Bloedsuikerpsiegel gaat omlaag

Bloedsuikerpsiegel gaat omhoog

Lever

Is er bij de glucose-homeostase sprake van positieve of negatieve terugkoppeling?

1. Positieve terugkoppeling
2. Negatieve terugkoppeling
3. Beiden

Hendrik heeft diabetes type 1, welke klachten verwacht je?

Vaak plassen en dorst?

Door de hoge bloedsuikerspiegel is de osmotische waarde van het bloed erg hoog. Hierdoor onttrekt het bloed veel water (= o.a. droge mond). De hoge glucoseconcentratie + de hogere bloeddruk leidt tot meer urinevorming (= meer plassen). Meer urinevorming leidt tot waterverlies (= meer dorst). 

Een diabetes patiënt kan een hypo (te lage bloedsuikerspiegel) of een hyper (te hoge bloedsuikerspiegel krijgen. Bij beiden is vermoeidheid één van de symptomen. Leg dit uit.

Diabetes / suikerziekte

Zwangerschapsdiabetes

Treedt op tijdens de zwangerschap tussen week 24 en 28

Hogere glucosegehaltes tijdens de zwangerschap worden normaliter gecompenseerd door hogere insulinegehaltes. Bij zwangerschapsdiabetes niet. 

Grotere kans van ontstaan bij iemand die diabetes type II of overgewicht

Er is nog een hormoon die glycogeen kan omzetten naar glucose. Welke?

Antagonisten/Synergisten

antagonisten: tegengestelde werking (denk aan spieren)

synergisten: elkaar versterkende werking

antagonist of synergist mbt glucose homeostase?

adrenaline en glucagon 

glucagon en insuline

cortisol en insuline

Cortisol

Aanzetten gluconeogenese

Remming glucosegebruik

Ontstekingsremmer

Maak, mbv binas 89 een interactieschema voor de regulatie van cortisol-concentraties. Is hier sprake van positieve of negatieve terugkoppeling?

Huiswerk

Toetsvragen 19.5 en 6

Moeilijk? Ook oefenvragen 19.5 en 19.11 maken