Anton de Kom

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Wat kan ik na deze les? dan...

• ... weet ik wie Anton de Kom was. 
• ...weet ik waarom hij zijn beroemde boek 'Wij slaven van Suriname' schreef
• ... weet ik wat Anton de Kom te maken heeft met de tweede wereldoorlog.

1. Weten de leerlingen wie Anton de Kom was.
2. Weten de leerlingen waarom Anton de Kom bekend staat als vrijheidsstrijder, schrijver en verzetsheld.
3. Weten de leerlingen waarom hij zijn beroemde boek 'Wij slaven van Suriname' schreef.
4. Weten de leerlingen dat Anton de Kom streed tegen racisme en kolonialisme en kunnen deze  begrippen van een definitie voorzien. 

1

Dit is Anton de Kom. Hij was een Surinaamse schrijver en een verzetsheld. Hij werd in 1898 geboren in Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Nederland was toen de baas in Suriname. 

2

Dit is het geboortehuis van Anton de Kom in Paramaribo. Het staat in de wijk Frimangron. Spreek dat maar eens langzaam uit. Hoor je 'vrij-mans-grond'? Na de afschaffing van slavernij (1863) gingen vrij gelaten slaven hier wonen. Ook de familie van Anton. Zo was zijn vader nog als slaaf geboren op plantage 'Molhoop'.  

4

Slavernij was afgeschaft, maar het racisme bleef.  Na zijn opleiding kan Anton als donkere man geen baan vinden. Werkgevers keken neer op mensen met een donkere huid. Zij namen liever blanke Nederlanders aan. Daarom vertrok hij in 1921 naar Nederland om daar werk te zoeken.

3

Anton werd in 1989 geboren in Suriname. In zijn tijd was er geen slavernij meer. Toch kreeg hij van dichtbij mee hoe het moet zijn geweest om als slaaf op te groeien. Zijn oma en vader vertelde hier vaak verhalen over. Ook na de slavernij waren er nog veel problemen.

1b

In Suriname bezaten de Nederlanders grote plantages, waarop suikerriet, tabak en koffie werden verbouwd. Het zware werk deden tot slaaf gemaakte mensen, die door de Nederlanders uit Afrika waren gehaald.

Een plantage is een grote akker in een warm land.

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

-informatiebutton 1a: introductie Anton de Kom en kolonialisme

informatiebutton 1b: Het gezin de Kom

-informatiebutton 2: Geboortehuis Anton de Kom. Hier groeit hij op als zoon van een voormalige slaaf.

- informatiebutton 3: Anton groeit op me verhalen over slavernij

informatiebutton 4: Anton de Kom gaat naar Nederland. Door racisme kan hij in Suriname geen baan vinden.

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

Kinderarbeid

• Goedkope arbeidskrachten

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan

• Ze zijn goedkoper dan mannen en vrouwen

• Hun kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines

Kun jij de woorden uitleggen?

Draai aan het rad!

Aan de hand van de Spinner, een rad, met daarin de belangrijkste begrippen uit deze les, kijken de leerlingen terug op de onderwerpen uit de les.

Het rad wordt door de leerkracht op het centrale scherm gedraaid, waarna een leerling het begrip dat wordt getoond moet uitleggen.

6

Naast zijn werk was Anton de Kom schrijver en dichter. Hij vond dat Nederlanders veel te weinig wisten over de geschiedenis van Suriname en de slavernij. Hij gaf lezingen en schreef over de politiek.

5

In Nederland vond hij werk bij een handelaar in koffie en thee. in 1926 trouwde Anton de Kom trouwt met de Nederlandse Petronella Borsboom. Een gemengd huwelijk van een zwarte man en blanke vrouw was in die tijd nog erg ongewoon. Ze kregen vier kinderen: Ton, Judith, Ad en Cees. 

8

In Nederland schreef Anton de Kom het boek Wij slaven van Suriname (1934). Het was het eerste geschiedenisboek over Suriname dat geschreven was door een Surinamer. Het boek was een protest tegen slavernij en de ongelijkheid die na de afschaffing van de slavernij was gebleven. Omdat Anton de Kom zo duidelijk uitlegde hoe alles in elkaar stak, is zijn boek nu nog steeds populair.

7

Deze lezingen wilde hij ook in Suriname geven. in 1932 vertrok hij met zijn gezin terug naar Suriname. Het Nederlandse bestuur verbood zijn lezingen. Anton de Kom richtte daarom een adviesbureau op om mensen te helpen. Hier kwamen veel Surinamers op af die hulp wilde omdat veel zaken oneerlijk waren. Het Nederlandse bestuur was bang voor opstanden en besloten Anton de Kom gevangen te nemen. Drie maanden heeft hij opgesloten gezeten zonder eerlijk proces. Na drie maanden is hij het land uitgezet en moest hij per boot terug naar Nederland.

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. Overige afbeeldingen worden later toegelicht.

-informatiebutton 4: Anton als schrijver

informatiebutton 5 Anton de Kom ballingschap Suriname

-informatiebutton 6 'Wij slaven van Suriname' 

Belangrijk om te weten:

De informatie wordt telkens op de volgende manier aangeboden:

• de hotspot 'het nummer': een afbeelding die past bij de info en een tekstuele versie van de info.

In verschillende dia's worden verschillende informatiebuttons behandeld. Deze opzet dient als 'routekaart'; de leerlingen bestuderen gericht de stof en het biedt de mogelijkheid om gericht vragen te stellen.  

De leerlingen kunnen tijdens de les eventueel een vraag stellen via hun mobiel/tablet/computer.

Anton de Kom streed tegen kolonialisme, ongelijkheid en ....?

Anton de Kom groeide op in......

Anton de Kom schreef zijn boek 'Wij slaven van Suriname' in welk land?

0

Optioneel: video over het boek 'Wij slaven van Suriname'. 

Het is een fragment uit de documentaire voor kinderen over Anton de Kom. Beschikbaar via de website van de Canon & YouTube   

Let op: bevat tekeningen van slaven die gestraft worden. 

2

Anton de Kom wilde eigenlijk nog altijd terug naar Suriname, maar de Tweede Wereldoorlog begon. De Duitsers bezetten Nederland. Anton de Kom sloot zich aan bij het verzet. Hij schreef anti-Duitse stukjes in verboden kranten. Bijvoorbeeld de Haagse illegale communistische krant de Vonk. Hij gebruikte hiervoor een andere naam: Juffrouw Borsboom.

4

De Duitsers kwamen achter zijn verzetswerk en arresteerden hem op 7 augustus 1944. Zijn familie wist alleen van niks. Niet van zijn arrestatie, maar ook niet van zijn verzetswerk! Dat heeft hij al die tijd verborgen gehouden. Via kamp Vught is hij uiteindelijk in kamp Sandbostel gekomen. Daar is hij uiteindelijk op 24 april 1945 overleden doordat hij ziek was.

1

In 'Wij slaven van Suriname' beschreef Anton de Kom dat hij ooit hoopte terug te keren naar Suriname. 

Sranang (=Suriname) mijn vaderland (=geboorteland)

Eenmaal hoop ik u weer te zien

Op de dag waarop alle ellende uit u weggewist zal zijn

'Alle ellende' verwijst hier naar de uitbuiting van Surinamers door Nederlanders. 

3

Anton de Kom bleef verlangen naar zijn vaderland Suriname, zo schreef hij er een gedicht over in het in het poëziealbum van zijn dochter Judith. Hij schreef dit op 23 oktober, 1940. De Tweede Wereldoorlog was toen een halfjaar bezig en Anton de Kom nam toen al deel aan het verzet.

In deze dia: Informatie over het leven van Anton de Kom a.h.v. vensterplaat. .

-informatiebutton 1: Laatste fragment uit boek 'Wij slaven van Suriname'

informatiebutton 2: Anton in het verzet

-informatiebutton 3: Poeziealbum dochter Judith

informatiebutton 4: gevangen genomen en overlijdt in een concentratiekamp

0

Optioneel: video over de begraafplaats van Anton de Kom en over zijn belang voor Suriname en Nederland.

Het is een fragment uit de documentaire voor kinderen over Anton de Kom. Beschikbaar via de website van de Canon & YouTube   

Kijk, zie, luister.

Nu volgt een interactieve video over Anton de Kom. Veel dingen worden ook kort even herhaald. Let goed op, dan wordt de quiz van straks vast een eitje!

In deze dia: een interactieve video. Deze kan klassikaal of individueel afgespeeld worden. In het fragment zijn vragen verwerkt. 

Anton de Kom heeft in zijn leven veel rollen ingenomen. Dit staat ook op het onderschrift bij het standbeeld van Anton de Kom (Bijlmer)

Vrijheidsstrijder, Verzetsheld, Schrijver, Vakbondsman, Activist, Banneling

Deze wereldburger is een voorbeeld voor ons allemaal.

Strijden ga ik! Eerst na d’overwinning kom ik terug.

Inhaken actualiteit. Optioneel om aan de klas te vragen of zij zelf last hebben gehad van racisme of voorbeelden weten van protesten hier tegen. 

Wat vind jij van Anton de Kom zijn strijd?

😒🙁😐🙂😃

00:52

Waar is dit Anton de Kom-plein?

1. Amsterdam Zuid-Oost
2. Rotterdam
3. Dat is niet gezegd
4. de Bijlmer

02:37

tekst bij standbeeld

Vrijheidsstrijder, Verzetsheld, Schrijver, Vakbondsman, Activist, Banneling

Deze wereldburger is een voorbeeld voor ons allemaal.

Strijden ga ik! Eerst na d’overwinning kom ik terug.

03:30

Jullie leren nu over Anton de Kom. Jullie ouders weten dit waarschijnlijk niet. Zouden jullie ouders alsnog het verhaal over Anton de Kom moeten leren kennen?

Ja

nee

Nu eens zien wat we weten...

We gaan een korte quiz spelen om te kijken wat we nu weten over deze persoon

1/5 wie is dit?

1. Anton de kok
2. Anton de Kom
3. Anton Koks
4. Anton Koms

2/5
Wat had hij te maken met slavernij?

1. Hij is geboren als slaaf
2. helemaal niks
3. Hij had een hekel aan slaven
4. Zijn vader was een slaaf voordat hij geboren was

3/5

Wat deed Anton de Kom in Nederland?

Wat deed hij in Suriname? 

Waarom werd Anton opgepakt in Suriname?

Hij gaf lezingen, want hij vond dat mensen van Suriname moesten weten

Hij had geen baan, want hij was zwart

Hij werkte voor de politie

hij hielp mensen door zijn adviesbureau

ze waren bang voor de invloed die Anton had op de mensen

Anton had voedsel gestolen voor de arme Surinamers.

4/5
Waarom schreef hij het boek
'Wij slaven van Suriname'?

1. Omdat hij rijk wilde worden
2. Als protest voor de slavernij en rascisme
3. Omdat hij trots was op zijn afkomst
4. Omdat hij graag gedichten schreef

5/5
Wat heeft Anton te maken met de
Tweede Wereldoorlog?

1. Niks, want toen zat hij in Suriname
2. Hij zat in het verzet; hij hielp onderduikers
3. Hij zat in het verzet; hij schreef stiekem teksten
4. Hij zat niet in het verzet, maar hielp de Duitsers

en nu...