Paragraaf 1 de vorming van de Alpen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

De Dachsteiner Alpen, Oostenrijk.

2.1 De vorming van de Alpen

Wat gaan we doen?

Uitleg met tussendoor vragen

opdrachten maken

Quizje

Wat gaan we leren?

Het ontstaan van de Alpen.

Het verschil tussen hoge en lage gebergten.

Wat verwering en erosie betekenen.

Alpen

Aardplaten

Gebergtevorming

Endogene kracht

Ontstaan plooiingsgebergte

Gebergte dat is ontstaan door plooiing van stukken van de aardkorst.

Ben jij wel eens in de Alpen geweest?

1. Ja
2. Nee

Hoogste gebergte van Europa

Van zee naar berg?

resten van planten en dieren stapelen zich op 

Bedekt door zand en steen

Sedimentgesteente

weinig reliëf

veel reliëf

Endogene en Exogene Processen

Noem een voorbeeld van een exogene kracht.

De aarde in beweging

• Langs elkaar

• Naar elkaar toe

• Van elkaar af
  

Lezen: Het ontstaan van de Alpen

Maken: opdracht 2,3,4,5

Ben je eerder klaar? Lees het stukje verwering.

Openingsfoto

Jong gebergte

Oud gebergte

Kenmerken:

Steile hellingen

Diepe dalen 

Spitse toppen

Flauwe hellingen

Ondiepe dalen

Afgerondde toppen

Lezen: Verwering

Maken: opdracht 6

Ben je eerder klaar? Lees het stukje erosie.

Landschap om je heen wordt op 3 manieren gevormd:

1. Verwering

2. Erosie

3. Sedimentatie

Verwering

Het uiteenvallen van gesteenten door het weer en platengroei

verwering

Mechanische verwering: Het gesteente word uit elkaar gedrukt.

- Temperatuur (krimpen en uitzetten)

- IJs in de spleten

- Planten in de spleten

Chemische verwering: 

- Het gesteente lost op door een chemische reactie.

Mechanische verwering -plantenwortels

Mechanische verwering - vorstwerking

Mechanische verwering - temperatuurverschillen

Chemische verwering

Chemische verwering

Erosie

Afslijten van gebergten (gesteente) door met verweringsmateriaal geladen wind, water en ijs.

Erosie

Erosie kan op 3 manieren: 

1. wind

Wind neemt verweringsmateriaal mee dat langs het landschap waait en het landschap slijt langzaam af.

2. water

water neemt verweringsmateriaal mee en dat stroomt langs de randen van de rivier en slijt deze langzaam uit. Let op! alleen in de buitenbocht.

3. ijs

IJs neemt verweringsmateriaal mee dat door de kracht en beweging het landschap uitslijt. voorbeeld: u dal bij een berg door een gletsjer

sedimentatie

Sedimentatie bouwt het landschap langzaam weer op. Als de stroming bij erosie te langzaam wordt strijkt het verweringsmateriaal neer. Dit noem je sedimentatie. 

Nederland is voor een groot deel opgebouwd door sedimentatie.

Sediment: zand

Sediment: keien

Maken: werkblad oude en nieuwe gebergten

Maken: opdracht 7, 8 en 9

Verschillende soorten verwering

Biologische verwering - door levende organismen

Chemische verwering -  verwering waarbij de samenstelling verandert

Mechanische/ fysische verwering - verwering waarbij de samenstelling niet verandert

Vorstverwering - verwering door het bevriezen en ontdooien van water

krachten van binnen uit de aarde noem je:

1. Endogene krachten
2. Exogene krachten

Wat is een ander woord voor aardplaten?

1. breuken
2. schotten
3. schollen
4. plakaten

Welke begrip past niet bij de Alpen?

1. Jong gebergte
2. Plooiingsgebergte
3. Hooggebergte
4. Oud gebergte

Erosie =

1. het neerleggen van grind, zand en klei
2. Afslijten door wind, water en ijs

Middelgebergte

Hooggebergte

Laagland

Heuvelland

Chemische verwering

Fysische verwering

Verwering waarbij de samenstelling niet verandert

1. Chemische verwering
2. Fysische verwering
3. Vorstverwering
4. Biologische verwering

De Alpen zijn ontstaan als gevolg van endogene krachten.

Maar in welke volgorde doen zij dat?

1

2

3

4

De aardplaten botsen tegen elkaar aan, waardoor het gebergte Alpen ontstaat

In de aarde vloeit een stroperige massa (magma) waarop aardplaten liggen.

De aardplaten Europa en Afrika bewegen door de stromende magma naar elkaar toe.

De aarde bestaat uit een kern, omringd door een mantel en is afgedekt met de dunne aardkorst.

Sedimentatie

Verwering

Erosie

Ga voor jezelf na of je alle onderwerpen van dit hoofdstuk begrijpt. Aan de rechterkant zie je de onderwerpen die we hebben besproken.

NEE

Hier begrijp ik niks van

Ik vind dit nog steeds (erg) lastig

Ik begin het te begrijpen

Ik denk dat ik dit begrijp

JA!

Kom maar op met de toets

Chemische en mechanische verwering

Hoe verwering en erosie het landschap van Canada en Duitsland hebben gevormd

Verloop van een rivier: verwering, erosie, sedimentatie

De vorming van zandbanken, stranden en duinen

De drie typen erosie

Verschil tussen stollings- en sedimentgesteente

Delta en estuarium

U-dal en V-dal

Jong en oud gebergte

In welk klimaat je de verschillende typen verwering vindt