Structuur van een tekst + Samenhang + Tekstdoelen en tekstsoorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Structuur van een tekst + Samenhang + 

Tekstdoelen en tekstsoorten +

Verkennend en globaal lezen

Leerdoelen

• Uitleggen wat de structuur van een tekst is.

• De functies van de inleiding, kern en het slot benoemen.

Structuur van de les

• Uitleg Indeling van een tekst
• Uitleg Samenhang
• Uitleg tekstdoelen en tekstsoorten
• Uitleg verkennend en globaal lezen
• Afsluiting

Examens

CE:  Lezen, kijken, luisteren (50%)

IE: Schrijven

Spreken

Gesprekken voeren

(samen: 50%)

Nederlands, rekenen, Engels (max. één 5 als eindcijfer, rest minimaal 6)

Structuur van een tekst

• inleiding
• middenstuk / kern
• slot

Inleiding

• Eén of meerdere alinea's 

Functies:

• lezer nieuwsgierig maken 
• aankondigen waar de tekst over gaat

Manieren om een tekst in te leiden

• De aanleiding voor het schrijven noemen
• Vragen stellen
• Situatieschets (anektode: kort verhaaltje)
• Omschrijving van een probleem
• Onderwerp introduceren
• Inhoud/ structuur van de tekst aankondigen
• Bij betoog: eind van de inleiding: standpunt noemen

Middenstuk (kern)

• Het onderwerp uitgewerkt in deelonderwerpen
• per deelonderwerp: een of meerdere alinea's
• eventueel: tussenkopjes

Voorbeeld:

onderwerp: Tweede Wereldoorlog

deelonderwerpen: oorzaken Tweede Wereldoorlog, 

gevolgen Tweede Wereldoorlog, 

Slot

• Eén of meerdere alinea's 

Functie:

• Tekst afsluiten

Manieren om een tekst af te sluiten

• Samenvatting
• Conclusie (Bij betoog: standpunt)
• Activeren
• Advies
• Oplossing/ antwoord op de centrale vraag
• Terugverwijzing naar anekdote in de inleiding

Voorbeeld

Kijk mee op p. 20 van het Handboek

Structuur van een tekst

Signaalzinnen: Kondigen een structuur aan

Er zijn dus voor- en nadelen van een 7-daagse schoolweek voor basisschoolkinderen. 

-> in rest v.d. tekst: voor- en nadelen van een 7-daagse schoolweek voor basisschoolkinderen

Structuur van een tekst

Signaalwoorden: 

• Wijzen op tekstverbanden (relaties tussen onderdelen van een tekst)

(bijv.: "Ik vind naast koken. Daarnaast vind ik bakken ook erg leuk."

-> Signaalwoorden daarnaast en ook wijzen op het tekstverband: opsomming)

p. 21 handboek

Structuur van een tekst

Verwijswoorden:

• verwijzen naar iets eerder in de tekst

(bijv. "Ik vind koken leuk. Ik geniet er erg van." ->

Signaalwoord er verwijst naar 'koken')

Tekstverbanden en signaalwoorden (p.21)

, daarnaast

al met al, kortom, samenvattend                          samenvatting

dus, concluderend                                                     conclusie

/ toelichting

p. 22 handboek

Het verwijswoord ervan verwijst naar

'zzp'er worden'.

Het verwijswoord daarover verwijst

naar 'de juiste eigenschappen om 

zzp'er te zijn'. 

Tekstdoelen en tekstsoorten

Tekstdoel	Tekstsoort
informeren	nieuwbericht, weerbericht
instrueren	handleiding, recept
overtuigen	betoog, ingezonden brief
activeren	advertentie

Tekstdoel: informeren

Tekstsoort: nieuwsbericht

Tekstdoel: overtuigen

Tekstsoort: ingezonden brief

Tekstdoel: activeren

Tekstsoort: advertentie

Tekstdoel: instrueren

Tekstsoort: handleiding

Verkennend lezen

Let op titel, tussenkopjes, afbeeldingen, bron

Bepaal de tekstsoort en het onderwerp

Voorbeeld

Kijk mee op p. 22 van het Handboek

Globaal lezen

Lees de inleiding en de eerste en laatste zin van elke alinea

Voorbeeld

Kijk mee op p. 22 van Handboek

Maken

Opdracht 4 (vanaf pagina 14)

Bespreken

Opdracht 4 (vanaf pagina 14)

Afsluiting

Schrijf op pagina 367 in een aantal zinnen wat van deze les wil onthouden.

Huiswerk: Opdracht 1.c t/m 1.g en 1.i (pagina 8 en 9),

Opdracht 3 (pagina 10 t/m 14)