5.8 Dominant en recessief

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Je kunt beschrijven wat dominant en recessief betekenen

Tijdpad:

- 5 min. herhalen DNA-technieken

- 15 minuten uitleg BS 8

Huiswerk:

- HAVO/VWO opdr. 1,2,3  

Chromosomenparen & Genenparen

Je hebt chromosomen in paren. 1 van je vader en 1 van je moeder. 

Maar dus ook genenparen; 

Het gen van de vader en het gen van de moeder vormen samen een genenpaar.

Homozygoot & Heterozygoot

• Per eigenschap heb je 2x informatie op het gen staan -> allelen
• Is deze informatie gelijk, dan ben je homozygoot voor deze eigenschap. (gen B)
• Is deze informatie op het gen ongelijk, dan ben je heterozygoot voor deze eigenschap (gen A)

2 dezelfde allelen              2 verschillende allelen

Dominant of Recessief

• Het gen dat het sterkst is, bepaalt welke eigenschap jij krijgt. 
• Dat gen noem je dominant. bijv. haarkleur zwart is dominant over blond.
• De eigenschap die niet zichtbaar wordt, noem je recessief.  

Gensymbolen

Eigenschappen (bijv. haarkleur) benoem je met een letter. 

Dominante eigenschappen krijgen een HOOFDLETTER
(A)

Recessieve eigenschappen krijgen een kleine letter
(a)

2 dezelfde letters - homozygoot (- AA of aa)

2 verschillende letters - heterozygoot (- Aa)

Dominant of Recessief

Wanneer iemand het dominante gen A heeft, zal deze persoon zwart haar hebben. we noteren dit als:

• A = zwart haar = dominant
  
• a = blond haar = recessief

Ook als hij heterozygoot (Aa) is heeft hij zwart haar. 

Het gen voor zwart haar is Dominant

Gensymbolen (genotype)

Als je homozygoot bent voor deze eigenschap heb je dus:

- of AA (fenotype zwart haar)   - of aa (fenotype blond haar)

Als heterozygoot heb je dan:  - Aa (fenotype zwart haar)

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?

1. RR
2. rr
3. Rr

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Welke genotypes kan een cavia met kort haar hebben?

1. RR of Rr
2. rr of Rr
3. Rr

wat	Aan de slag met Thema 5, Basisstof 8 maken: opdr. 1, 2, 3.
Hoe	lees de tekst van basisstof 8 goed door
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	-
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten maak je de test jezelf van deze basisstof. Maak een samenvatting van de basisstof die jij lastig vindt.