Bloedsomloop Les 4: Transport en vorming weefselvloeistof

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

9.4 Hart en bloedsomloop

Hoofdstuk 9: Bloedsomloop

VWO 5

Vorige en deze les

Delen van het hart, ECG, bloeddruk.

Deze les:

- Zuurstoftransport

- Verschillen tussen slagader en aders (zelfstandig)

- Bloedstolling (zelfstandig)

- Vorming weefselvloeistof en lymfe (vrijdag!)

Zuurstoftransport

Zuurstoftransport is een van de belangrijkste functies van het bloed. 

Belangrijk hierbij:

• diffusie (concentratieverschillen)
• rode bloedcellen
• hemoglobine
• 
  

Zuurstoftransport

Rode bloedcellen met hemoglobine

Hierdoor 70x meer zuurstoftransport.

1. Diffusie van longen (hoge concentratie) naar bloedplasma (lage concentratie)

2. Opname door hemoglobine (Hb) > oxyhemoglobine (HbO₂)

3. Door opname van hemoglobine >
lage concentratie zuurstof in bloedplasma > meer opname van zuurstof.

Zuurstoftransport

In bloed

Hb + O₂ <> HbO₂

In weefsels:

Lage concentratie O₂

Bloed in bloedplasma > cellen

Hierdoor  Hb + O₂ < HbO₂

Zuurstoftransport

Plekken waar extra zuurstof nodig is,

evenwicht verschuift naar:
HbO2 > Hb + O2

• Door warmte
• Meer CO2 (zuurgraad, HbCO₂)
  

De verhoogde O₂ afgifte:
Bohr-effect

Bohr-effect

• Actief weefsel lagere pO2, dus minder zuurstofverzadiging Hb
• Actief weefsel hogere pCO2, lagere pH, meer zuurstofmoleculen komen vrij
• Hoge temperatuur zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijkomt uit oxyhemoglobine

Zuurstoftransport

Plekken waar extra zuurstof nodig is: spieren!

Spieren bouwen reserve op door myoglobine (Mb).

Mb bindt zuurstof beter dan Hb.

Mb neemt O₂ over van HbO₂.

Afvoeren CO₂

5% lost op in bloedplasma.

95% gaat rode bloedcellen in

Van de 95% in het bloedplasma:

25% bindt aan Hb tot HbCO₂

70% reageert in bloedcel tot HCO3-, CAH!
gaat naar bloedplasma,
afgesplitst H+ bindt aan Hb tot HHb.

Bloedstolling

1. Bloedplaatjes: plaatjesfactor

Beschadigde cellen: tromboplastine

2. Cascade (+stollingsfactoren)

3. Protrombine > trombine

4. Fibrinogeen > fibrine

In de longen van Lance A is de pO2 100 mmHg en de pH 7,6. In de beenspier is de pO2 40 mmHg. In deze situatie gaan we er van uit dat in de spier de pH ook 7,6 is.

Het bloed vervoert bij 100 % verzadiging 200 ml O2 per liter bloed vervoert.

Hoeveel ml zuurstof wordt er in de beenspier per liter bloed afgegeven?

1. 25 ml O2/liter bloed
2. 40 ml O2/liter bloed
3. 50 ml O2/liter bloed
4. 75 ml 02/liter bloed

Bij zware inspanning kan de pH van het bloed dalen (door melkzuurproductie).
Nog steeds geldt: het bloed vervoert bij 100 % verzadiging 200 ml O2 per liter bloed.

Stel dat in de beenspier met pO2 40 mmHg de pH daalt van 7,6 naar 7,2.

Hoeveel ml zuurstof wordt er nu in de beenspier per liter bloed afgegeven?

1. 30-40 ml O2/liter bloed
2. 70-80 ml O2/liter bloed
3. 120-135 ml O2/liter bloed
4. 160-170 ml O2/liter bloed

§9.5 Bloedvaten

- Verschil slagader en ader (Binas 84C)

- Bloedstolling (Binas 84O)

- Weefselvloeistof en lymfe

Weefselvloeistof

Slagaders - hoge druk, hoge snelheid

Vertakken in steeds kleinere haarvaten.

Hierdoor neemt snelheid af.

Hierdoor ruimte voor uitwisselen stoffen.

Weefselvloeistof

Door bloeddruk (geel) wordt vocht uit de haarvaten geperst (filtratie).

In het weefselvocht zijn stoffen opgelost. Hieruit nemen cellen stoffen op/geven stoffen af.

Grote stoffen blijven achter in bloedplasma.

Weefselvloeistof

Deze grote stoffen in bloedplasma zorgen voor verschil in osmotische waarde.

Deze colloïd-osmotische druk is steeds gelijk: 3,3 kPa.

Begin haarvat: filtratiedruk hoger

Hierdoor vorming weefselvloeistof.

Eind haarvat: osmotische druk hoger

Hierdoor stroomt klein deel weefselvloeistof terug haarvat in.

Weefselvloeistof

Meer weefselvloeistof gevormd dan opgenomen door haarvat.

Via lymfevaten stroomt overschot terug naar ondersleutelbeenaders.

Lymfeknopen vol met witte bloedcellen, controleren lymfe.