2.3 Jodendom en Christendom

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

HAVO 4

2.3 Jodendom en christendom

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

-hoe het jodendom zich ontwikkelde

- hoe het christendom ontstond

- hoe het christendom de Romeinse staatsgodsdienst werd.

KA: - de ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.

Herhaling

In het Romeinse Rijk leefden veel verschillende culturen met hun eigen goden

• Romeinse godsdienst is polytheïstisch
• Openbare rituelen (offeren en feesten)
  - Staatsgoden (Jupiter, Juni, Mars, Minerva)
• Later in het keizerrijk: je moet ook de keizer vereren
• Door veroveringen komt men in contact met andere culturen en goden
• Er was godsdienstige verdraagzaamheid, maar er waren grenzen.  

Romeinse godin Minerva in mozaiëk.

2.3 Jodendom en christendom

Centrum jodendom: tempel in Jeruzalem (Judea).

• Judea werd veroverd door de Romeinen
• Joden geloofden dat God een nieuwe koning zou sturen, de Messias
• Joden zijn monotheïstisch, maar voor Romeinen was dat geen probleem
  - Joden moesten meer belasting betalen
  - Joden bekeerden niet
• Toch kwamen Joden in opstand. Als straf werden zij verjaagd uit Judea, dat hernoemd wordt naar Palestina. 

2.3 Jodendom en christendom

Ontstaan van het Christendom

• Volgelingen van Jezus van Nazareth (Messias)
• Nadruk op hiernamaals en naastenliefde
• Zoveel mogelijk mensen bekeren, door ...
• Verlossingsleer: bevrijden van zonden --> hemel
• Vooral voor kansarmen (vrouwen, slaven, armen) 
• Jezus wordt ter dood veroordeeld. Zijn discipelen (leerlingen) verspreiden zijn leer. 

2.3 Jodendom en christendom

Het christendom wordt staatsgodsdienst

Joden en christenen weken af --> geen verering staatsgoden.

Joden werden getolereerd. Christenen waren een bedreiging!

• Ze probeerden anderen te bekeren (met succes).
• Ze keuren Romeinse normen en waarden af (seksuele wellust en verheerlijking armoede).
• Christenen verdienden de doodstraf omdat ze niet offerden voor de staatsgoden --> sterven als een martelaar.

Christenvervolgingen was een 'volkssport'. Hier worden ze voor de leeuwen geworpen. 

De ichtys, een visje waarmee Christenen elkaar konden herkennen. Verwijzing naar Jezus. 

Christenen in het Romeinse Rijk

Het Christendom verspreidt zich snel in het Romeinse Rijk. 

De goede wegen en de aantrekkingskracht van het geloof 

zorgen ervoor dat veel mensen christen worden.

De verspreiding van het Christendom in het Romeinse Rijk.

Verspreiding rond het jaar 75.

Verspreiding rond het jaar 200.

Verspreiding rond het jaar 300.

Verspreiding rond het jaar 400.

Noem twee redenen waarom het christendom in tegenstelling tot het jodendom verboden werd.

2.3 Jodendom en christendom

In hoc signo vinces  'In dit teken zult gij overwinnen''

In 313 gaf keizer Constantijn de christenen godsdienstvrijheid.

--> Legde de geloofsleer vast:

 Nieuwe testament Bijbel:

- 4 oude levensbeschrijvingen Jezus

- De evangeliën 

- De brieven van Paulus

• In 380 maakte keizer Theodosius van het christendom de staatsgodsdienst --> 392 werden alle andere godsdiensten verboden (joden uitzondering).

Keizer Constantijn

01:17

Wat vraagt keizer Diocletianus wat voor de christenen onmogelijk is om te doen?

03:20

Zoek op het internet het teken op dat keizer Constantijn in deze strijd op de schilden van de soldaten liet zetten.

05:43

Wat werd er vastgelegd in het Concilie van Nicea?

1. De geloofsleer van de christenen.
2. De geloofsleer van de joden.
3. Jezus Christus is de almachtige God.
4. Jezus Christus is volgens de joden de Messias.

Opdracht

Maak een kleine tijdlijn in je schrift, met daarin minstens 5 belangrijke momenten in het christendom en Jodendom

Leg uit waarom deze momenten belangrijk waren 

Welk woord weg?

Republiek

romanisering

imperium

democratie

Welk woord weg? 

Jezus

tenach

Constantijn

Paulus