H3 - De Oude Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Uitleg H3.1 - De Oude Grieken

3. Aan de slag in het online werkboek

De Grieken

H3 - De Grieken

De samenleving en cultuur van de Grieken in de oudheid.

H3 - Oude Grieken

3.1 De Griekse Wereld

3.2 Het bestuur van de stadstaat

3.3 Geloven en wetten

3.4 Strijden of sporten

3.5 Griekse kunst

3.1 De Griekse wereld

Leerdoelen

1. Je weet waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden

2. Je weet hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied

3. Je weet welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken

4. Je weet de kenmerken van de samenleving van Athene

5. Je weet de kenmerken van de samenleving van Sparta

1. Stadstaten

In het oude Griekenland ontstond een landbouwstedelijke samenleving, maar niet 1 staat

Door het landschap ontstaan er 150 kleine, zelfstandige staten: stadstaten (polis)

Eigen regering en eigen leger

Vaak gebouwd op een akropolis (rotsheuvel)

Aan de slag

Maak vragen 1 tot en met 3 van 3.1 in het online werkboek

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Uitleg H3.1 - De Oude Grieken

3. Aan de slag in het online werkboek

2. Kolonies

Oorzaak

Te weinig grond is geschikt voor akkerbouw

Gevolg

Het stichten van nieuwe nederzettingen

-> Griekse kolonies

Gevolg

Grieken komen in contact met andere volken, zoals de Romeinen.

Oudheid: Tijd van Grieken en Romeinen

3. Grieken en andere volken

Het middelpunt van de stad -> agora

Landbouw, nijverheid, handel en visserij zijn de belangrijkste bestaansmiddelen

Door kolonisatie groeit de economie

Gevolg -> door de handel beïnvloeden verschillende volken elkaar

Voorbeelden: het schrift en muntgeld

Gevolg -> ontstaan geldeconomie

Aan de slag!

1. Athene bestaat uit 4 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Athene' van 3.1.

2. Sparta bestaat uit 3 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Sparta' van 3.1.

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Herhaling vorige les

3. Uitleg 3.1 + begin 3.2

4. Aan de slag in het online werkboek

Athene en Sparta

1. Athene bestaat uit 4 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Athene' van 3.1.  (5 minuten)

2. Sparta bestaat uit 3 sociale groepen. Zoek per groep uit wie daarbij hoorden en noteer dat duidelijk in jouw schrift. Lees hiervoor 'De samenleving van Sparta' van 3.1.  (5 minuten)

Athene

1. Vrije, volwassen mannen die geboren zijn in de stadstaat. Wel onderling een verschil in aanzien.

2. Migranten. Hebben geen grond en werken vaak in de handel of nijverheid.

3. Vrouwen. Hebben weinig rechten en zorgen voor huishouding en kinderen.

4. Slaven. Een derde van de bevolking en hebben geen rechten.

Sparta

Hadden een sterk leger!

1. De Spartanen. Houden zich bezig met militaire zaken. Jongens worden militairen en meisjes worden geschoold in muziek en poëzie.

2. De 'overwonnenen'. Ze woonden in het komst voor de komst van de Spartanen.

3. 'Omwonenden'. Mensen van onderworpen stadstaten die verder van Sparta liggen.

-> betalen belasting en leveren soldaten.

3.2 Het bestuur van de stadstaat

Leerdoelen

1.Je weet hoe onderdanen werden bestuurd in een monarchie en een aristocratie.

2.Je kent de kenmerken van het bestuur van een tiran.

3.Je weet hoe Atheense burgers zichzelf bestuurden (democratie).

1. Bestuurders en onderdanen

Griekse stadstaten bestuurden zichzelf 

-> onafhankelijk

Tot de 8e eeuw v. C.: meeste stadstaten zijn een monarchie (een staat met een vorst).

Was erfelijk en alleenheerschappij

Na 8e eeuw v.C.: groot grondbezitters nemen de macht over en het wordt een aristocratie (regering van een groep aanzienlijke mensen)

Maak vragen 1 en 2 van 3.2 

Planning

1. 5 minuten lezen + controle huiswerk

2. Bespreken huiswerk

3. Herhaling monarchie en aristocratie

4. Uitleg 3.2 + filmpje democratie

2. Tirannen

Tiran: iemand die op een onwettige (niet volgens de regels) manier aan de macht komt

Je hebt goede en slechte tirannen:

- De rechtsspraak werd uitgevonden

- Bouwen van mooie gebouwen

- Misbruik maken van hun macht

3. Democratie

Lees 'democratie' van 3.2

1. Wat is democratie?

2. Hoe werd Athene bestuurd?

3. Democratie

Lees 'democratie' van 3.2

1. Wat is democratie?

Bestuur waarbij het volk beslist

2. Hoe werd Athene bestuurd?

Democratie voor burgers in Athene

Maak vragen 3 tot en met 5 van 3.2 in het online werkboek

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Herhaling 3.2

3. Uitleg 3.3 - 1e en 2e leerdoel

4. Aan de slag met een opdracht

3.3 Geloven en wetten

Leerdoelen

Je weet hoe belangrijk goden waren in het leven van de Grieken (polytheïstisch)

Je weet welke culturele eenheid er was onder de Grieken

Je weet hoe Griekse wetenschappers gingen denken en onderzoeken

1. Goden en mensen

Grieken hadden een polytheïstische godsdienst -> geloof in meerdere goden.

Zeus is de oppergod en leeft met zijn familie op de berg Olympus.

Een god had speciale taken, goden lijken op mensen en zorgen voor onbegrijpelijke verschijnselen, zoals bliksem

1. Kies per tweetal een god:

Poseidon

Demeter

Zeus

Aphrodite

Hestia

Artemis

Dionysus

Hera

Hades

Pallas Athena

Apollo

Ares

2. Beantwoord de volgende vragen voor jouw god:

- Bijzondere eigenschappen, streken en eigenaardigheden; dus wat kon de mens van deze god of godin verwachten? Wanneer richtten de Grieken zich juist tot hem/haar?

- Uiterlijke kenmerken; Hoe ziet de god eruit? in 1 oogopslag wist de Griek met welke god hij van doen had

- Relaties met andere goden en godinnen, liefdesrelaties, familiebanden, grootste vijanden

- Offer- en vereringsrituelen van de mens om hem/haar tevreden te stellen

- Speciale plekken van verering, zoals beroemde tempels aan hem/haar geweid

En tot slot:

- Hoe komen we deze god/godin nog tegen in onze tijd? Bijvoorbeeld als naam van een club, vereniging, bijzonder beeld in een museum, woord in onze taal dat van een godennaam is afgeleid etc.  

Planning

1. Bespreken godenopdracht

2. Uitleg 3.3

3. Aan de slag in het online werkboek

2. Culturele eenheid

 Grieken voelden zich een eenheid, andere mensen werden gezien als barbaren

Grieken spraken dezelfde taal en schrift, hadden dezelfde goden en dezelfde verhalen

Mythen, sagen en legenden

Epos, zoals Ilias en de Odyssee

3. Onderzoekers en denkers

Nauwkeurig onderzoek en logisch nadenken om verschijnselen te verklaren: filosofen

Herodotus is de 'vader van de geschiedschrijving'

Socrates: een zoektocht naar de waarheid

Ze gingen opzoek naar ware kennis over algemene ideeën

1. Aan de slag via de planning in het online werkboek van 3.3

2. We doen samen verdiepingsvraag 3 van 3.3

Aan de slag via de planning in het online werkboek:

Maken vragen 1, 3, 4 van 3.3

Planning

5 minuten lezen

1. Controle huiswerk en bespreken huiswerk

2. Uitleg

3. Aan de slag in het online werkboek

3.4 Strijden en sporten

Leerdoelen

Je weet hoe de Grieken samen streden tegen de Perzen

Je weet welke oorlog de Grieken onderling voerden

Je kunt uitleggen hoe de Grieken samen sportten ter ere van de goden

1. De Grieken en oorlog

Grieken tegen de Perzen

1. Waar komt de Marathon vandaan?

2. Hoe kan het dat de Grieken winnen van zoveel soldaten?

3. Wie wint uiteindelijk de oorlogen?

Door Alexander de Grote verspreidt de Griekse cultuur zich!

2. De Grieken en oorlog

Athene wordt het politieke en culturele centrum van het Griekse rijk

Ze dwongen andere stadstaten de democratie op, militaire steun te bieden en geld te betalen

Peloponnesische oorlog: Athene vs. Korinthe en Sparta

Aanleiding: een handelsconflict

Sparta wint! Athene wordt nooit meer zo machtig

Planning

1. 5 minuten lezen

2. Uitleg 3e leerdoel en Griekse zuilen

3. Aan de slag in het online werkboek

Sport en godsdienst

Sport en religie waren verbonden!

1. Lees 'sport en godsdienst' van 3.4 en vind het antwoord op het leerdoel, dus waarom waren sport en religie verbonden?

Leg het uit!

2. We kijken het filmpje en je beantwoordt de vraag: hoe zijn de Olympische spelen ontstaan?

Aan de slag!

Maak de planning van 3.4 in het online werkboek

Planning

1. Vragen over het huiswerk?

2. Herhaling leerdoelen paragrafen.

3. Tijd over? Maak een online oefentoets van H3.

Herhaling leerdoelen

3.1
1. Je weet waardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden

2. Je weet hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied

3. Je weet welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken

4. Je weet de kenmerken van de samenleving van Athene

5. Je weet de kenmerken van de samenleving van Sparta

3.2
1.Je weet hoe onderdanen werden bestuurd in een monarchie en een aristocratie.

2.Je kent de kenmerken van het bestuur van een tiran.

3.Je weet hoe Atheense burgers zichzelf bestuurden (democratie).

Herhaling leerdoelen

3.3

Je weet hoe belangrijk goden waren in het leven van de Grieken (polytheïstisch)

Je weet welke culturele eenheid er was onder de Grieken

Je weet hoe Griekse wetenschappers gingen denken en onderzoeken

3.4
Je weet hoe de Grieken samen streden tegen de Perzen

Je weet welke oorlog de Grieken onderling voerden

Je kunt uitleggen hoe de Grieken samen sportten ter ere van de goden

3.5: types zuilen