Bermen en Dijken 2

• Tuin en landschap
• MBO
• Studiejaar 1

Bermen en Dijken 2

Planning 

• Lesdoelen
• Machines
• Opdracht
• Technieken
• Successie en ecosystemen 
• Opdracht

Lesdoelen

• Je kunt de juiste onderhoudstechnieken toepassen om een gezond en sterk grasveld te creëren en in stand te houden, rekening houdend met factoren als bodemgesteldheid, seizoen en gebruiksintensiteit;
  
• Je weet de verschillende maaitechnieken voor bermen en sportvelden te benoemen, zoals klepelmaaiers, messenbalken, schijvenmaaiers en ecologische maaimethoden, en hun voor- en nadelen te beschrijven;
  
• Je kunt de juiste maaitechniek kiezen en toepassen voor specifieke situaties in bermen en dijken rekening houdend met factoren als vegetatietype, biodiversiteit, en gewenste uitkomst.
• Je kunt uitleggen hoe natuurlijke successie in bermen kan worden bevorderd en hoe dit bijdraagt aan een stabieler ecosysteem, inclusief het belang van beperkt ingrijpen en een passend maaibeleid;

Waar denk jij aan bij het onderhouden van bermen en dijken? ( handelingen en machines)

Verschillende machines 

Klepelmaaiers:

De klepelmaaier maait probleemloos hoog opgaand gras en heeft daarbij geen last van dikke takken, obstakels of afval. Met een afzuiginstallatie wordt het bermmaaisel direct opgeruimd.

Voor het onderhoud van oevers en waterkanten mogen vanaf 01-01-2025 geen klepelmaaiers meer worden gebruikt. Volgens het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur worden bij het gebruik van de klepelmaaier te veel insecten gedood, wat slecht is voor de biodiversiteit. 

Verschillende machines 

Schijvenmaaier:

VOORDELEN                                                      NADELEN

Makkelijk in gebruik                                      Niet altijd evident om rond obstakels te maaien

Makkelijk in onderhoud                               Makkelijk breuk

Geen afvoer van maaisel

Goedkoop

 

Verschillende machines

Messenbalk maaier:

• Geeft weinig verstoring.
  
• Het gras wordt afgesneden (betere snijwonden)
  
• Het maaisel is goed af te voeren.
  
• De maaier heeft weinig vermogen nodig (gunstige invloed op het gewicht)
  
• Ideaal voor hoge vegetaties.
  
• Door de lage werksnelheid zijn er minder maaislachtoffers bij dieren.

Veiligheid bij het maaien van bermen

Bij maaien van bermen en slootkanten moet je continu alert zijn. Naast de risico's die bewegende delen met zich meebrengen, bestaat er ook nog het risico op kantelen en weggeslingerde materialen. En dat alles ook nog eens in de nabijheid van verkeersdeelnemers, bomen en paaltjes.

Veiligheid bij het maaien van bermen

De CROW-richtlijnen 96a en 96b schrijven voor dat er verkeersmaatregelen genomen moeten worden zodra de werkzaamheden plaats vinden binnen de obstakelvrije zone. De obstakelvrije zone is het gebied buiten de kantstreep, blokmarkering of verharding waarin vanuit het wegontwerp geen obstakels mogen voorkomen.

Opdracht machine keuze 

Maak de opdracht uitgereikt in cumlaude of op papier. Lever in via cumalude.

Elke ingeleverde opdracht is onderdeel van de eind toets en levert 0,5 punt op. 

Maai technieken

Functie van de berm

Functie van de berm

Maaien bermen en frequentie 

Maaien bermen en frequentie

Wat is het effect van te vaak maaien op een grasveld?

1. Het gras kan verzwakken en minder diep wortelen.
2. Het gras wordt sterker en groeit sneller.
3. Het gras ontwikkelt een betere weerstand tegen droogte.
4. Het gras wordt minder gevoelig voor ziektes.

Wat is een nadeel van een messenbalk?

1. Het is te zwaar voor gebruik op dijken.
2. Het is niet geschikt voor sportvelden.
3. Het werkt minder goed in dichte, ruige vegetatie.
4. Het veroorzaakt schade aan de bodem.

Wat is een kenmerk van een klepelmaaier?

1. Laat lange stroken gras liggen voor ecologische waarde.
2. Snijdt gras glad voor een beter resultaat.
3. Maait laag en nauwkeurig, ideaal voor sportvelden.
4. Versnipperd vegetatie, geschikt voor ruige bermen.

Waarom is gefaseerd maaien belangrijk in bermen?

1. Het maakt de berm aantrekkelijker voor recreatie.
2. Het beschermt de biodiversiteit door dieren schuilplaatsen te bieden.
3. Het zorgt ervoor dat alle vegetatie gelijkmatig groeit.
4. Het voorkomt dat planten zaad kunnen zetten.

Wat is natuurlijke successie?

Natuurlijke successie is het proces waarbij een ecosysteem zich geleidelijk ontwikkelt en verandert, van een kale bodem naar een complexere gemeenschap van planten en dieren. In bermen kan dit betekenen dat er een overgang plaatsvindt van pioniersplanten (zoals grassen en kruiden) naar een diverse ecosysteem met struiken en bloemen die specifieke fauna aantrekken.

Hoe natuurlijke successie in bermen bevorderen?

Laat de natuur haar gang gaan: 

Vermijd overmatig beheer, zoals frequent maaien of het verwijderen van planten. Dit geeft soorten de kans om zich te vestigen en een stabiele gemeenschap te vormen.

Vermijd verstoring van de bodem, omdat dit de vestiging van pionierssoorten opnieuw in gang zet.

Passend maaibeleid

Gefaseerd maaien: Maai slechts een deel van de berm tegelijkertijd. Dit laat dieren, zoals insecten en kleine zoogdieren, een toevluchtsoord over.

 

Hoe natuurlijke successie in bermen bevorderen?

Tijdstip van maaien:

 Maai in het najaar of late zomer, zodat planten kunnen bloeien en zaad zetten. Dit ondersteunt de voortplanting van plantensoorten en biedt voedsel voor insecten.

Afvoeren van maaisel: Verwijder het gemaaide materiaal om de bodem minder voedselrijk te maken. Dit bevordert de groei van kruiden en bloemen die vaak beter gedijen op schrale grond.

Hoe natuurlijke successie in bermen bevorderen?

Aanplanten en beschermen van inheemse soorten:

Bevorder de groei van inheemse planten die aangepast zijn aan de lokale omstandigheden. Deze planten trekken vaak ook inheemse dieren aan, zoals bijen, vlinders en vogels.

Bescherm kwetsbare soorten door bijvoorbeeld tijdelijke rustzones in te stellen.

exoten en invasieve soorten 

exoten en invasieve soorten

Exoten komen van nature niet in Nederland voor, maar zijn door menselijk handelen hier terecht gekomen. Transport, handel en toerisme zijn de belangrijkste introductieroutes. Een klein deel van de exoten kan zich vestigen in onze natuur en zich snel vermeerderen. Invasieve exoten verdringen inheemse soorten en veroorzaken schade aan natuur, economie en veiligheid of gezondheid van mens en dier.

www.invasieve-exoten.info

Volgende week

• terugblik op dijken en bermen.
• excursie bermen
• toets dijken en bermen

Bedankt