Coniunctivus in hoofd- en bijzinnen

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Coniunctivus in hoofd- en bijzinnen

Coniunctivus in hoofdzinnen

W

A

T

M/V

Coniunctivus optativus (W)

(Utinam) mox veniat.                                                   vervulbare wens

Moge hij spoedig komen.

Utinam ipse adesset.                                                         onvervulbare wens

Was hijzelf maar aanwezig.                                              heden

Utinam ipse adfuisset.                                                      onvervulbare wens

Was hijzelf maar aanwezig geweest                            verleden

Coniunctivus adhortativus (A)

Eamus.

Laten we gaan.

Gaudeamus igitur.

Laten wij ons daarom verheugen.

Coniunctivus dubitativus (T)

Quid agam, iudices, quo me vertam?                       heden 

Wat moet ik doen, rechters,

waarheen moet ik mij wenden?

Quid facerem?                                                                     verleden

Wat had ik moeten doen?

Coniunctivus potentialis (M)

Aliquis dicat.                                                                       heden 

Aliquis dixerit.

Iemand zou dat kunnen zeggen

Haud facile discerneres.                                           verleden

Je had dit niet gemakkelijk

kunnen onderscheiden.

Coniunctivus prohibitivus (V)

Ne timeamus neve fugiamus.

Laten wij niet bang zijn en niet vluchten.

Coniunctivus in bijzinnen

Bijzinnen worden ingeleid door:
1  voegwoord
2 betrekkelijk voornaamwoord
3 vraagwoord

Coniunctivus in bijzinnen

Venio, cum me vocas.                                  (wanneer)

-Cum fatigatus essem, tamen veni.      (hoewel)

-Non veni, cum fatigatus essem.            (omdat)           HOT!!!

-Veni, cum me vocares.                               (toen)

Coniunctivus in bijzinnen

Veni, ut me vocavisti.             (zodra)
Veni, ut dixeram.                      (zoals)

-Edimus, ut vivamus.                                                  (opdat / om te)
-Ita fatigatus eram, ut non venirem.                    (dat)

Coniunctivus in bijzinnen

-Cucurrit, ne sero veniret.        (opdat niet)

-Timeo, ne veniat.                         (dat)

                           Na verba impediendi vertaal je 'ne' niet!

Coniunctivus in bijzinnen

-Milites vidi, qui domum custodiebant.

-Milites vidi, qui domum custodirent.       (moesten / om te)


                       coniunctivus finalis

Coniunctivus in bijzinnen

-Rogo te, quis sis.
-Rogo te, cur dormires.
-Rogavi eos num Romani essent.
-Rogavi eos utrum Romani essent, an Galli.

                       coniunctivus in afhankelijke vraagzinnen

                       vertalen als indicativus

Coniunctivus in bijzinnen

Vertaaltips:

-Een coniunctivus in de bijzin vertaal je vrijwel als een indicativus.
-Let op de vertaling van cum en ut.
-Coniunctivus in betrekkelijke bijzinnen: moe(s)ten / om te

Coniunctivus finalis

dat, dat niet:   ne, ne non (bij verba timendi)

Timeo ne veniat.

Labienus veritus est (= vreesde) ne hostium impetum sustinere non posset.

Oratio obliqua

              indirecte rede

Caesar scripsit ad senatum se venisse, vidisse, vicisse.

Polyphemus Ulixem rogavit quis esset.