DLW 22-09-20 Voorbereiden kennisexamens + amo's + astma&copd

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 3

Asmta & copd  + casus amo  

voorbereiden kennisexamens

Programma & Lesdoelen  

• Vragen van jullie???
• Astma & copd
• Casus amo gesprek
• Voorbereiden kennisexamen

Lesdoelen:

- De theorie rondom astma & copd is opgefrist

- Je weet op welke wijze je een amo- gesprek kunt voorbereiden

- Je hebt geoefend met casussen voor de kennisexamens

 

Hoe zat dat ook alweer met die neurotransmitters en receptoren, welke namen hebben deze?

Alpha kan onderverdeeld worden in 𝜶1 en 𝜶2

Bèta kan onderverdeeld worden in 𝛃1, 𝛃2 en 𝛃3

De bijnieren produceren adrenaline, dit heeft gelijke werking als noradrenaline, bindt zich dus aan adrenerge receptoren en activeert sympaticus.

Juiste combi nodig voor overdracht.

 Astma is een ontsteking van de longen.

COPD = Chronic Obstructive Pulmonary Disease (chronische obstructief long ziekte). Verzamelnaam voor de longziekte chronische bronchitis en lonfemfyseem. De luchtwegen zijn blijvend ontstoken, niet meer te herstellen =irreversibel.

-  Benauwdheid, piepen, hoest

-  Pollen, huisstofmijt, parfum, kou, inspanning

- Histamine komt vrij

-  Klachten in aanvallen 

-  Herstel

-  Begint vaak op jongere leeftijd

- Hoesten, slijm, benauwd

- Infectie

- Chronische ontsteking 

- Roken belangrijkste oorzaak

- Niet volledig uitademen

- Lucht blijft achter in longen 

- Kortademigheid

- Begint op oudere leeftijd 40+

Astma

COPD

Verhoogde gevoeligheid en allergie zorgen voor een ontstekingsproces, waardoor de spieren van de luchtwegen samentrekken= bronchospasme + zwelling van de slijmcellen en slijmophoping geeft. Prikkels: mist, kou, rook, inspanning, allergenen of virusinfectie. Bij allergische reactie komen o.a. de stoffen histamine (bronchospasme)en leukotriënen ( slijmvliesproductie → bronchoconstrictie) vrij. Bronchospasme leidt tot bronchoconstrictie

Wat is het belangrijkste advies dat je een astma en COPD patiënt kunt geven ?

Stoppen met roken

Hoe voorkom je dat iemand minder benauwd is ?

De sympaticus activeren

De parasympaticus onderdrukken 

SABA= short acting beta-2-agonist →bijv. salbutamol

SAMA= short acting muscarinic antagonist →bijv. ipratropium

LABA= long acting beta-2-agonist →bijv. Formeterol, Salmeterol

LAMA= long acting muscarinic antagonist →bijv. tiotropium

Theofyline, NIET-GECLASSIFICEERDE STOFFEN→verslapt glad spierweefsel → broncusverwijding. Smalle therapeutische breedte (verschil therapeutische en toxische dosis is klein), wordt niet veel toegepast.

Muscarine acetylcholine receptor.

Sympaticus activeren

- Salbutamol & Salmeterol

Bijwerkingen:

Hartkloppingen, tremor

           

               ACTIE

Parasympaticus onderdrukken

- Tiotropium & Ipratropium 

Bijwerkingen:

Droge mond, obstipatie  

                 

              

                 RUST

Kun jij deze bijwerkingen verklaren ?

ICS=inhalatiecorticosteroïden, bij astma als onderhoudsbehandeling, bij COPD bij ernstige gevallen.

Soms stootkuur van predniso(lo)n bij aanval.

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/astma-bij-kinderen

Beoordeel bij iedere stap de therapietrouw, de inhalatietechniek en het vermijden van (niet)allergische prikkels.

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/astma-bij-volwassenen

Ook hier geldt beoordeel bij iedere stap de therapietrouw, de inhalatietechniek en het vermijden van (niet)allergische prikkels.

Formoterol→sympathicomimetica met vooral β2-effect.

Montelukast→LEUKOTRIEENANTAGONISTEN→ als adjuvans (versterking) bij de onderhoudsbehandeling van astma, indien inhalatiecorticosteroïden of β2-sympathicomimetica onvoldoende effectief zijn;

Stappenplan COPD volgend de NHG

https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/copd 

Verminder lokale bijwerkingen door na inhalatie tanden te poetsen en/of de mond te spoelen.

Combineer medicamenteuze behandeling altijd met bevordering van een gezondere leefstijl.

Wat zijn de langwerkende sympathicomimetica ?

De sympaticus activeren

De parasympaticus onderdrukken 

Kortwerkende sympathicomimetica

- Fenoterol

- Salbutamol 

- Terbutaline

 

Langwerkende sympathicomimetica

- Formoterol 

- Indacaterol

- Olodaterol, 

- Salmeterol 

- Vilanterol.

β2-sympathicomimetica of β2-adrenoreceptoragonisten

zijn stoffen die de β-receptoren stimuleren. 

SABA='short-acting beta-2-agonist.

LABA='long-acting beta-2-agonist.

Indacaterol, olodaterol en vilanterol worden vanwege hun zeer lange werkingsduur ook wel VLABA's genoemd = very long-acting beta-2-agonist.

Kortwerkende parasympathicolytica

Ipratropium

Langwerkende parasympathicolytica

Tiotropium (Spiriva)

Ze worden ookwel anticholinergica of muscarinereceptorantagonisten genoemd.

Kortwerkende parasympathicolytische luchtwegverwijder→ ipratropium (SAMA='short acting muscarinic antagonist').

Middellang parasympathicolytische luchtwegverwijder→ aclidinium (gebruik 2x per dag).

Langwerkende parasympathicolytische luchtwegverwijder→ glycopyrronium, tiotropium en umeclidinium (LAMA's='long acting muscarinic antagonists').

Welke soorten inhalatoren ken je ?

De sympaticus activeren

De parasympaticus onderdrukken 

Waar let je op bij een inhalatie instructie?

Aandachtspunten aan de balie:

Gebruikservaring → reden van stoppen

Check inhalatievaardigheden

Te snelle/late herhaling, alles herhaald

Behandelen bijwerkingen (mondschimmel)

Dagdosering van > 7,5 mg predniso(lo)n en parenterale of orale toediening van bèta-2-agonisten kunnen het bloedglucosegehalte verhogen.

Theofylline kan (in hoge doseringen) epileptische aanvallen veroorzaken.

FarmacoDYNAMIEK = wat doet het geneesmiddel met het lichaam

FarmacoKINETIEK = wat doet het lichaam met het geneesmiddel

Welke criteria te hanteren voor een amo ? 

≥ 75 jaar

≥ 6 gnm

≥ 1 risicofactor

Verzorgings- of verpleeghuis

verminderde nierfunctie

verminderde cognitie

verhoogd valrisico; ≥1x gevallen afgelopen jaar

signalen verminderde therapietrouw  

Opdracht: 

Bekijk de twee amo's . 

Welke zou jij uitkiezen? 

Motiveer je antwoord. 

Zelfzorgcasus

Een jongeman komt aan de balie en vertelt dat hij twee dagen terug ineens zo’n hoofdpijn heeft gehad dat hij er misselijk van werd.  

Eerder op die avond had hij wel twee biertjes gedronken, maar hij voelde zich niet dronken.

Zelfzorgcasus

1) Welke vragen dien je te stellen om te achterhalen welke soort hoofdpijn deze jongeman heeft gehad?

2) Factoren die een rol kunnen spelen bij het uitlokken van een aanval zijn…?

3) Welk advies kun je deze jongeman geven volgens de standaard?

4) Wanneer dien je iemand met hoofdpijn naar de huisarts te verwijzen?

Evaluatie: wat vond je van deze les?

Ik heb weer nieuwe kennis opgedaan

Ik ben verbaasd over de kennis die al had

Ik heb vertrouwen in mijzelf

Welke vragen of verzoeknummers heb je voor de volgende les ?