Les 3 op 03112023: Klinkers

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 1

Herhalingsquiz

Wat weet je nog over kilnkers, medeklinkers, korte klanken en lange klanken?

Programma en doelen

1. Herhalingsquiz korte en lange klank

2. Uitleg over uitzonderingen korte en lange klank

3. Oefeningen

4. Uitleg over tweetekenklanken

5. Oefeningen

Na de les kun je woorden met korte en lange klank en met tweetekenklanken foutloos schrijven

Wat is een open lettergreep?

1. een lettergreep die eindigt op een klinker
2. een lettergreep die eindigt op een medeklinker

Bij welke letter staat een woord met alleen maar open lettergrepen?

1. ra-di-o
2. pot-lood-punt
3. zee-eend

Hoe klinkt een klinker aan het einde van een open lettergreep, zoals in
"ra-di-o"?

1. lang
2. kort

Hoe klinkt een klinker in een gesloten lettergreep, zoals in "kast"?

1. lang
2. kort

Hoe moet je een klinker in een gesloten lettergreep lang laten klinken als je dat wilt?

1. je moet de medeklinker erachter weghalen
2. je moet de klinker verdubbelen (a--> aa of o-->oo)
3. je moet er een "e" achter zetten

Hoe houd je een klinker in een gesloten lettergreep kort als je het woord in het meervoud zet (1 bot, 2 ...?)

1. je hoeft niks te doen: gewoon "en" erachter
2. je moet de medeklinker erachter verdubbelen

Regel rond korte en lange klank

Lange klank schrijf je met 2 tekens in gesloten lettergreep 

    zaag; veer; bier; boor; duur

Lange klank schrijf je met 1 teken in open lettergreep : hij wordt lang

     da-gen; be-ren; ki-lo; bu-ren

Korte klank schrijf je met 1 teken. Aan eind van open lettergreep wordt hij lang --> verdubbel het teken erachter zodat hij niet aan het eind staat 

        tas; mes; vis; vos; mus; tas-sen; mes-sen; vos-sen; mus-sen

Uitzondering op de regel dat een klinker aan het einde van een open lettergreep lang wordt  

'e', 'i' en 'ij' klinken kort als 'uh' als ze geen klemtoon krijgen. De medeklinker erachter hoeft niet verdubbeld 

Normale voorbeelden           Uitzonderingsvoorbeelden

te-gen                                         be-richt  

ki-lo                                              aar-di-ge

lij-ken                                           vro-lij-ke

Mi-lan                                           ha-vi-ken

Goed of fout?

gelluk

1. goed
2. fout

Goed of fout?
te-gel

1. goed
2. fout

Goed of fout?
aar-dig-ge

1. goed
2. fout

Goed of fout?
bel-lof-te

1. goed
2. fout

Goed of fout?
vre-se-lij-ke

1. goed
2. fout

Tweetekenklanken

Twee verschillende klinkers na elkaar die een nieuwe klank opleveren.

ui
ei 

ij 

oe 

eu

au

ou en ie

Tweetekenklanken
Twee verschillende klinkers na elkaar die een nieuwe klank geven.

ui     buik

ei      reis

ij       lijk

oe     boek

eu     neus

au     gauw 

ou     zout

ie       bier

Hoe schrijf je dit?

1. freut
2. freit
3. froet
4. fruit

Hoe schrijf je dit?

1. kei
2. koe
3. keu
4. kui

Hoe schrijf je dit?

1. moer
2. meur
3. mier
4. mour

Hoe schrijf je dit?

1. guidstaaf
2. geudstaaf
3. gaudstaaf
4. goudstaaf