Presentatie moeizaam schoollopen

• Zorg en Welzijn
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerroute VL
• Leerroute VB
• Leerroute VK
• Leerroute VG

Bijeenkomst

Schoolweigering en moeizaam

schoollopen

Definitie moeizaam 

schoollopen

- onrust bij vooruitzicht om naar school te gaan / op school te zijn. --> angstreacties,         psychosomatische klachten, woede-uitbarstingen en/of negatieve / gelaten stemming

- ouders zijn over het algemeen op de hoogte van de schoolweigering

- er is (onderliggend) de wil om naar school te gaan

- geen sprake van (ernstig) antisociaal gedrag, afgezien van de schoolweigering

- er is (in het begin) geen sluitende verklaring of aanleiding voorhanden 

15 middelbare scholen in totaal (N=15)

aantal middelbare scholen

aantal middelbare scholen

schoolverzuim in afgelopen 3 jaar

percentage schoolverzuimers in afgelopen 3 jaar op totaal aantal leerlingen van die school

15 middelbare scholen in totaal (N=15)

aantal middelbare scholen

aantal middelbare scholen

percentage schoolverzuimers in afgelopen 3 jaar op totaal aantal leerlingen van die school

percentage verzuimleerlingen dat voltijd terugkeert naar die school

Wat is er nodig om het moeizaam schoollopen te verbeteren?

gespecialiseerd voortgezet onderwijs

maatwerktrajecten leerlingen die zijn uitgevallen

vaak behandeling bij GGZ

VSO De Kei

aantal leerlingen

aantal leerlingen

startniveau van leerlingen op middelbare school voor De Kei

niveau van leerlingen op De Kei

Korte uitleg over moeizaam schoollopen

Oorzaken

van moeizaam schoollopen

- schoolweigering kan zowel plots als gradueel plaatsvinden

- er zijn uitlokkende factoren die het proces in gang zetten of versnellen

                  separatie, grenzen en veiligheid

- Johnson (1941) noemt dit fenomeen "schoolfobie" en beschrijft het als een emotionele                     stoornis, gepaard met angst

Impact schoolverzuim

- gedragsveranderingen

- emotionele onrust

- cognitieve ontwikkeling

- somatische klachten

Omgang met deze leerlingen 

Woorden doen ertoe!

- erken het lijden

- blijf geloven in de leerling, bekrachtig kleine stapjes

- heb een transparante houding, maar denk in mogelijkheden

- stel gesloten vragen als het gesprek moeizaam loopt

- luister vooral

- blijf verwachtingen stellen

- houd school mentaal aanwezig, school is geen taboe

- docent is steunfiguur, blijf in contact en verbinding

 

Connect before correct

Schoolbinding komt in 3 fasen tot stand (Nys, 2019, p. 29)

1. pre-arrival                     Leerling heeft een beeld van de school

2. encounter                    De leerling is op school en ontdekt verschil met                                                                werkelijkheid

3. metamorphosis        Leerling past zich aan binnen de school

Bedenk minimaal één manier om de pre-arrival van een leerling te stimuleren in jouw klas/ op deze school.

Bedenk minimaal één manier om de encounter van een leerling te stimuleren in jouw klas/ op deze school.

Bedenk minimaal één manier om de metamorphosis van een leerling te stimuleren in jouw klas/ op deze school

Gelijke kansen = ongelijk behandelen

Schoolbinding (Neyts, 2019, p. 33) komt tot stand door:

          hechting                               zoek contact met de leerling in de pauze

          betrokkenheid                   werk met de ouders samen

          inzet                                       laat de leerling veilig samenwerken

          geloof                                    wees blij met elk stukje huiswerk dat de leerling

                                                           doet en bekrachtig dit. Kijk het (huis)werk actief 

                                                            na

Schoolbinding op deze school

Re-integratie van de leerling

Meten = weten

1. Breng de afwezigheid van de leerling goed in kaart (geoorloofd en ongeoorloofd).

2. Analyseer de afwezigheid en kijk naar de patronen

3. Ga in gesprek met betrokkenen

4. Bedenk samen een plan

5. Betrek steunfiguren bij dit plan

Elke interactie is een interventie

- transparante communicatie omtrent taken en toetsen

- stel een plan van aanpak op waarin per situatie de mogelijkheden en                   moeilijkheden staan beschreven

- geef de leerling psycho-

   educatie. Er zijn anderen die 

   hetzelfde ervaren. 

Afstand = afwijzing

- voer een klassengesprek om de afstand tussen klas en school te verkleinen

- wissel van klas indien nodig 

- creëer een vluchtheuvel waar de leerling áltijd naar toe kan

- zet zowel docenten als leerlingen in als hulpbronnen

- ga op huisbezoek

- vraag wat de leerling is overkomen en NIET 

    "wat is er mis met jou?"

Casus: Na een analyse door de mentor van een leerling uit de tweede klas komt naar voren dat zij bijna elke maandag afwezig is. Moeder meldt haar ziek, vaak heeft de leerling buikpijn en hoofdpijn. Het valt op dat de leerling ook steeds vaker op andere dagen afwezig is, voornamelijk op de dagen wanneer er praktijkvakken zijn. Wat doe je?

Benoem gedrag van de "vervelende" leerling

Welke gedachten en emoties roept deze casus bij je op?

Trauma

sensitief

onderwijs

Achtergrondinformatie

- 2/3 van de jongeren tot 18 jaar heeft minimaal één ingrijpende gebeurtenis     meegemaakt

- Kans op trauma is groter bij 

               interpersoonlijke gewelddadige gebeurtenissen

               fysiek letsel of levensbedreiging

               verlies van gehechtheid 

               verraad door hechtingsfiguur 

               ontbreken van sociale steun

               jongere leeftijd

Kinderen die mishandeld of misbruikt worden,

stoppen niet met

houden van hun 

verzorgers. Ze 

stoppen met 

houden van 

zichzelf. 

Lastig gedrag? Onbegrepen gedrag!

verschillende stressreacties mogelijk

Bespreek in een groepje een situatie waarin jij het gedrag van de leerling niet begreep

Je hoeft geen ander mens te worden om dingen eens anders aan te pakken

Zelfregulatie is een betere voorspeller van de schoolontwikkeling dan IQ

Bij vroegkinderlijk trauma kan

een deel van de hersenen zich 

minder ontwikkelen. Er kan 

een ontwikkelingsachterstand

optreden in de executieve 

functies. 

Hoe zou je een leerling kunnen helpen met de emotieregulatie?

Planning en prioritering

Metacognitie

Werkgeheugen

Expliciet aangeven wat er in de agenda moet staan.

Gesloten vragen stellen om de reflectievaardigheden te bevorderen.

Samen een samenvatting maken, omdat informatie terughalen lastig is.

Traumasensitief onderwijs gaat in eerste plaats over jezelf

- trauma leidt vaak tot problemen met leren en gedrag

- kinderen nemen hun trauma mee naar school

- gedrag van getraumatiseerde kinderen leidt vaak tot verwarring, wanhoop       en onmacht bij leerkrachten

- kennis over trauma verkleint dit risico

- voor herstel van trauma is heel veel herhaling van nieuwe positieve                     ervaringen nodig, vooral in interactie met volwassenen

De sleutel tot het verminderen

van schaamte is het opdoen

van nieuwe, positieve

ervaringen in de relatie met

voorspelbare, betrokken

volwassen.

Wat neem je mee uit deze bijeenkomst?

Samenvatting

woorden doen ertoe

connect before correct

gelijke kansen = ongelijke behandeling

meten = weten

elke interactie is een interventie

afstand = afwijzing

mishandeling = stoppen met houden van jezelf

lastig gedrag? onbegrepen gedrag!

geen ander mens, wel andere aanpak

wil niet? kan niet!

Wil je meer weten?

 - Schoolweigering, als schoollopen niet meer lukt van Nele van Driessche

- Schooluitval tegengaan van Sarah Neyts

 - De achterkant van het onderwijs van Marjan Velsink

- Samen schooluitval voorkomen van Elke Cole

- Ontwrichte kinderen in het onderwijs van Willem de Jong

- De traumasensitieve school van Anton Horeweg

- Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen van Leony Coppens. 

   Training is ook mogelijk

Bijeenkomst

Schoolweigering en moeizaam

schoollopen

Definitie moeizaam 

schoollopen

- onrust bij vooruitzicht om naar school te gaan / op school te zijn. --> angstreacties,         psychosomatische klachten, woede-uitbarstingen en/of negatieve / gelaten stemming

- ouders zijn over het algemeen op de hoogte van de schoolweigering

- er is (onderliggend) de wil om naar school te gaan

- geen sprake van (ernstig) antisociaal gedrag, afgezien van de schoolweigering

- er is (in het begin) geen sluitende verklaring of aanleiding voorhanden 

15 middelbare scholen in totaal (N=15)

aantal middelbare scholen

aantal middelbare scholen

schoolverzuim in afgelopen 3 jaar

percentage schoolverzuimers in afgelopen 3 jaar op totaal aantal leerlingen van die school

15 middelbare scholen in totaal (N=15)

aantal middelbare scholen

aantal middelbare scholen

percentage schoolverzuimers in afgelopen 3 jaar op totaal aantal leerlingen van die school

percentage verzuimleerlingen dat voltijd terugkeert naar die school

gespecialiseerd voortgezet onderwijs

maatwerktrajecten leerlingen die zijn uitgevallen

vaak behandeling bij GGZ

VSO De Kei

aantal leerlingen

aantal leerlingen

startniveau van leerlingen op middelbare school voor De Kei

niveau van leerlingen op De Kei

Korte uitleg over moeizaam schoollopen

Oorzaken

van moeizaam schoollopen

- schoolweigering kan zowel plots als gradueel plaatsvinden

- er zijn uitlokkende factoren die het proces in gang zetten of versnellen

                  separatie, grenzen en veiligheid

- Johnson (1941) noemt dit fenomeen "schoolfobie" en beschrijft het als een emotionele                     stoornis, gepaard met angst

Impact schoolverzuim

- gedragsveranderingen

- emotionele onrust

- cognitieve ontwikkeling

- somatische klachten

Omgang met deze leerlingen 

Connect before correct

Schoolbinding komt in 3 fasen tot stand (Nys, 2019, p. 29)

1. pre-arrival                     Leerling heeft een beeld van de school

2. encounter                    De leerling is op school en ontdekt verschil met                                                                werkelijkheid

3. metamorphosis        Leerling past zich aan binnen de school

Lastig gedrag? Onbegrepen gedrag!

verschillende stressreacties mogelijk

Zelfregulatie is een betere voorspeller van de schoolontwikkeling dan IQ

Bij vroegkinderlijk trauma kan

een deel van de hersenen zich 

minder ontwikkelen. Er kan 

een ontwikkelingsachterstand

optreden in de executieve 

functies. 

Samenvatting

woorden doen ertoe

connect before correct

gelijke kansen = ongelijke behandeling

meten = weten

elke interactie is een interventie

afstand = afwijzing

mishandeling = stoppen met houden van jezelf

lastig gedrag? onbegrepen gedrag!

geen ander mens, wel andere aanpak

wil niet? kan niet!