H12 Betekenis en toepassing van materiegolven



H12 Betekenis en toepassing van materiegolven
1 / 22
next
Slide 1: Slide
NatuurkundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 22 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson



H12 Betekenis en toepassing van materiegolven

Slide 1 - Slide

Na deze les kan ik ...
... uitleggen welke informatie je uit de golffunctie van een deeltje kan halen. 

... uitleggen hoe een elektronenmicroscoop werkt. 

... uitleggen welke factoren bepalend zijn voor de resolutie. 

Slide 2 - Slide

Materiegolf
Materiegolf = golf die bij materie hoort

Als materiegolf een grote amplitude heeft, dan verschijnen daar veel elektronen.

Als een materiegolf ergens niet trilt (amplitude = 0), dan verschijnen daar geen elektronen.

Dus: materiegolf voorspelt hoeveel elektronen er in een bepaal gebied op een scherm terecht zullen komen.

Slide 3 - Slide

Interferentie bij materiegolven
Destructieve interferentie = uitdoven van deeltjes door elkaar.
  • Toch niet mogelijk?! Massa verdwijnt toch niet?!

Deeltjes interfereren niet met elkaar
  • Experiment van Tonomura: elektronen worden één voor één door een dubbelspleet gestuurd
  • Deeltjes interfereren met zichzelf


Slide 4 - Slide

Golffunctie
Golffunctie: de golf die elk materiedeeltje omschrijft
  • Het geeft de kans aan dat het deeltje ergens te vinden is
  • Hoe groter de amplitude, des te groter de kans

Golffunctie in het kwadraat = kansverdeling 
  • De kans om een deeltje in een bepaald gebied aan te treffen. 
  • Let op: precieze uitkomst is NIET te voorspellen!

Om golffunctie te berekenen: Schrödingervergelijking


Slide 5 - Slide

Schrödingervergelijking

Slide 6 - Slide

In welke ordegrootte ligt de resolutie van een lichtmicroscoop?
A
10^-3 m
B
10^-7 m
C
10^-10 m
D
10^-14 m

Slide 7 - Quiz

In welke ordegrootte ligt de resolutie van een elektronenmicroscoop?
A
10^-3 m
B
10^-7 m
C
10^-10 m
D
10^-14 m

Slide 8 - Quiz

Elektronenmicroscoop
Belangrijke toepassing!!

Elektronen worden afgebogen, maar met een veel kleinere golflengte dan bij licht.
  • Details zijn beter zichtbaar dan bij lichtmicroscoop

Slide 9 - Slide

Transmissie-Elektronenmicroscoop (TEM)
Elektronenkanon: elektronen worden vrijgemaakt

Diafragma (gat in metalen plaat): regelt ‘belichting’

Condensorlenzen: regelen gelijkmatige belichting

Objectief- en projectorlenzen: zorgen ervoor dat een beeld wordt gevormd

Scherm: digitaal of op fluorescerend scherm

Slide 10 - Slide

Lenzen in TEM


Dit zijn geen 'echte' lenzen.

Slide 11 - Slide

Lenzen in TEM


Dit zijn geen 'echte' lenzen.
  • Worden gemaakt door magnetische en elektrische velden.
  • Hebben een brandpunt. 
  • Zitten in een vacuüm. 

Het te bekijken preparaat moet dun zijn. 
Elektronen moeten door het preparaat heen kunnen. 

Slide 12 - Slide

Waarom kunnen er geen dikke preparaten bekeken worden met een TEM?

Slide 13 - Open question

Waarom is er een vacuüm in de elektronenmicroscoop?

Slide 14 - Open question

Resolutie TEM
Resolutie: minimale afstand (d) waarop twee punten in het object nog herkenbaar als twee punten worden afgebeeld.

Afhankelijk van:
  • Kwaliteit van de lenzen 
  • Debroglie-golflengte van elektronen (d~λ)

Resolutie
  • TEM: ongeveer 0,1 nm
  • Lichtmicroscoop: ongeveer 0,2 μm


Slide 15 - Slide

TEM vs SEM
SEM
TEM

Slide 16 - Slide

SEM: Scanning elektron microscope (Geen examen)
Pollen met SEM microscoop

Slide 17 - Slide

TEM vs SEM (Geen examen)
TEM
  • Elektronen gaan door de stof heen.
  • Info over opbouw en structuur.
  • 2D
  • Dunne preparaten
  • 1 tot 2 miljoen keer vergroten
  • Resolutie: ± 0,1 nm
SEM
  • Elektronen weerkaatsen

  • Info over oppervlak.

  • 3D
  • Dikkere preparaten
  • 50 miljoen keer vergroten

  • Resolutie: < 50 pm


Slide 18 - Slide

Hoe ver kan deze microscoop inzoomen?

Slide 19 - Slide

Na deze les kan ik ...
... uitleggen welke informatie je uit de golffunctie van een deeltje kan halen. 

... uitleggen hoe een elektronenmicroscoop werkt. 

... uitleggen welke factoren bepalend zijn voor de resolutie. 

Slide 20 - Slide


😒🙁😐🙂😃

Slide 21 - Poll

Maak opgave 18 en 20

Slide 22 - Slide