seksualiteit GHZ

• omgangskunde
• MBO
• Studiejaar 2

Cliënten met een beperking en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit 

Intimiteit: 

Een gevoel van verbondenheid, veiligheid, de ruimte hebben om al je diepste gedachten en gevoelens te delen met een ander (niet alleen in liefdesrelaties). 

Seksualiteit:

Seksualiteit omvat alle gevoelens, gedrag, en handelingen op het gebied van de voorplanting en/of lustbeleving

Bij welke doelgroep speelt seksualiteit een grote rol in de GHZ denk je?

LVB

'Mensen met een LVB vormen in veel opzichten een kwetsbare groep. Gedrags- en psychische stoornissen komen relatief vaak voor, net als verslavingen en grensoverschrijdend gedrag.'

Waaronder: 

Hyperseksualiteit --> wanneer je seksuele libido sterker is ontwikkeld dan wat de maatschappij als normaal of wenselijk beschouwt 

Psychische problemen in GHZ

• 30%-50% van de mensen met een verstandelijke beperking heeft psychische problemen.
• Veelvoorkomende psychiatrische stoornissen:
• Psychose
  
• Schizofrenie
  
• Stemmingsstoornis
  
• Angststoornis
  
• Dwangstoornis
  
• Eetstoornis
  
• ADHD
  
• Hyperseksualiteit
  
• Autisme

Licht

Matig

Ernstig

Zeer ernstig

gericht op eigen lichaam, niet bewust

gericht op eigen lichaam vaak niet bewust

gericht op lichaam bewust en onbewust

gericht op lichaam bewust

LVB en seksueel misbruik

'Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) lopen minimaal vier keer meer kans op het meemaken van seksueel geweld dan andere jongeren. Zij maken ook meer ernstige vormen ervan mee.' 

Wat zijn risico's op het gebied van seksualiteit voor mensen met een verstandelijke beperking?

Risico's

• Ongelijkwaardige relatie
• Zwangerschap 
• Tienerzwangerschappen komen veel voor bij jonge meiden met een licht verstandelijke beperking
• Loverboys
• Beschadigingen van zichzelf of een ander

Ziektebeelden en seksualiteit

Door verschillende ziektebeelden verandert seksualiteit of wordt het zelfs onmogelijk. 

- Door onderbreking in het ruggenmerg, (dwarslaesie)

- Neurologische defecten (MS), waardoor seksuele prikkels de hersenen niet meer bereiken. 

- Pijn, vermoeidheid, vergroeiingen of incontinentie.

- Medicatie kan ook het verlangen en zin hebben in seks verlagen. 

Seksueel dienstverlener

zoek eens op:

www.flekszorg.nl

Wat zijn jouw begeleidingstaken op het gebied van seksualiteit?

Als (persoonlijk) begeleider GHZ...

Ter ondersteuning wordt verwacht dat: 

- Je kennis hebt over de seksuele ontwikkeling bij cliënten

- Je kunt vragen signaleren (non-verbaal en verbaal)

- Je kan het gesprek aangaan

- Je toont voorbeeld gedrag in omgang met anderen (niet discriminerend)

Hoe?

- Eigen normen en waarden waar nodig op de achtergrond

- Uiten van seksuele gevoelens is menselijk, positief. Maar onderscheid tussen "gezond" en "grensoverschrijdend"

- Positie cliënt en evt. bescherming

Seksueel grensoverschrijdend gedrag...

1. Komt meer voor bij mensen met een verstandelijke beperking
2. Komt minder voor bij mensen met een verstandelijke beperking
3. Komt evenveel voor bij mensen met een verstandelijke beperking

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Iemand wordt tegen zijn of haar wil overgehaald, beïnvloed, gemanipuleerd, gechanteerd of gedwongen tot seks

Beleid organisatie, protocollen

Geeft ruimte voor seksualiteit cliënten, maar ook voor begeleiders (hoe ga je om met niet-toelaatbaar gedrag?)

Ethiek en seksualiteit

• Je komt voor moeilijke dilemma's te staan: 
• Wat als twee cliënten met het syndroom van Down met elkaar willen trouwen?
• Wat als een cliënt met een licht verstandelijke beperking een kinderwens heeft? 
• Wat als 2 cliënten samenwonen en de één overheerst?

Heb jij dit soort dilemma's? 

Einde