Samenhang en signaalwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Samenhang

Tekstverbanden 

en 

signaalwoorden

Doel: 

Aan het eind van de les weet je wat signaalwoorden zijn en kun je signaalwoorden herkennen en gebruiken om verbanden in de tekst duidelijk te maken.

Signaalwoorden

Wat is een signaalwoord? 

• Een signaalwoord is een woord of een woordgroep waarmee je een verband aangeeft tussen zinnen, zinsdelen of alinea’s.
  
• Signaalwoorden geven informatie over hoe de tekst is opgebouwd.
  
• Signaalwoorden zorgen voor duidelijkheid in een tekst > beter te lezen en te begrijpen.
  
• Overdrijf het niet!
  

Lees de tekst:

Spinnen aan de drugs Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Een spin heeft drugs gekregen. Het web dat ze weeft neemt heel andere vormen aan. Amerikaanse onderzoekers stelden het vast. Ze deden een aantal proeven met stimulerende en verdovende middelen. Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Na een poosje verliezen ze hun concentratie. Ze raken verdoofd. Het web ziet er in het midden uit als een normaal web. Aan de 

buitenkant zit het vol gaten.

Lees de tekst:

Een normaal spinnenweb ziet eruit als een fietswiel. Maar als een spin drugs heeft gekregen, neemt het web dat ze weeft heel andere vormen aan. Dat stelden Amerikaanse onderzoekers vast toen ze een aantal proeven deden met stimulerende en verdovende middelen.

Spinnen die onder invloed zijn van marihuana beginnen hun web te weven op de gewone manier. Maar na een poosje verliezen ze hun concentratie en raken ze verdoofd. Het web ziet er in het midden nog wel uit als
 een normaal web, maar aan de buitenkant zit het vol gaten.

Opdrachten:

• In de tekst missen op meerdere plaatsen leestekens, waaronder komma’s, vraagtekens en aanhalingstekens.
  
• In de tekst zijn meerdere tekstverbanden en signaalwoorden verwerkt. Lees de tekst goed door. Onderstreep de signaalwoorden en zet in de kolom naast de tekst bij welk tekstverband het signaalwoord hoort.

Als het een tekstverband ‘doel-middel’ betreft, vermeld dan welk zinsdeel het doel aangeeft en welk zinsdeel betrekking heeft op het middel.

Is het een tekstverband ‘oorzaak-gevolg’, vermeld dan ook welke zinsdelen de oorzaak of het gevolg aangeven.

Maken in Nu Nederlands

Grammatica 5.2: leestekens

Lezen 2.3: tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverbanden en signaalwoorden (pag. 266 boek B. 

Vul de opsomming in.
(...) ben je altijd op tijd. (...) haal je goede cijfers.

1. Ten eerste, ten tweede
2. Echter, maar
3. Eerst, daarna
4. Nu, daarna

Opsomming:

Ten eerste ben je altijd op tijd. Ten tweede haal je goede cijfers.

Ten slotte, om te beginnen, daarna, vervolgens, ook, en, tevens, bovendoien, daarnaast, verder, zowel ... als, naast ... ook, evenals. 

Welk woord past op de puntjes?
Ten eerste ben je altijd op tijd. Ten tweede haal je goede cijfers. (...) heb je altijd je huiswerk op tijd af.

Vul signaalwoorden van tijd in:
Vanmorgen ging ik (...) ontbijten, pas (...) stapte ik onder de douche.

1. kortom, met andere woorden
2. toch, aan de andere kant
3. dus, concluderend
4. eerst, daarna

Tijd

Vanmorgen ging ik eerst ontbijten, pas daarna stapte ik onder de douche.

eerst, daarna, dan, uiteindelijk, eens, toen, vroeger, nu, later, vervolgens, voordat, nadat.

Maak zelf een zin met minimaal twee signaalwoorden van tijd.

Vul de tegenstelling goed in:
Hij wist dat hij een toets Engels had, (...) is hij niet verschenen in de les.

1. maar
2. echter
3. desondanks
4. hoewel

Tegenstelling:

Hij wist dat hij een toets Engels had, desondanks is hij niet verschenen in de les.

Hij wist dat hij een toets Engels had. Hij is echter niet verschenen in de les. 

Geef oorzaak en gevolg aan.
Als gevolg van de storm zijn er meerdere bomen omgewaaid.

1. Oorzaak: storm
2. Oorzaak: omwaaien bomen
3. Gevolg: storm
4. Gevolg: omwaaien bomen.

Oorzaak > gevolg: 

• Doordat
• Daardoor
• Als gevolg van
• Het gevolg is
• Het komt door
• Waardoor
• Zodat

Hoe kondig je de reden aan?
Ik ben allergisch voor cacao, (...) eet ik nooit chocola.

1. daarom
2. daardoor
3. desondanks
4. bijvoorbeeld

Reden of argument

• Daarom
• Omdat
• Want
• Derhalve
• Immers
• Dat blijkt uit
• Aangezien
• Namelijk

Doel - middel

• Met de bedoeling
• Opdat
• Zodat
• Daarvoor
• Waarvoor
• Om ...te

Maak een zin waarin doel en middel duidelijk worden. (Gebruik: met de bedoeling, opdat, zodat, daarvoor, waarvoor)

Klas 1: form 1.2 verwijswoorden

Maak de opdrachten in de lesmethode: 

Lezen 2.3; opdrachten 1 t/m 4

Klaar? Woordenschat 2 maken