18. 14 nov: Duidelijk schrijven (4c+16) + Taalverzorging

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Op tafel:

• laptop
• map
• pen
• Oefenboek

Welkom vwo 3

• Jas uit en over je stoel. 
  
• Tas van tafel.
• Oortjes en telefoon in je tas. 

Starten met 10 minuten NUMO

Inlog vergeten?

gebruikersnaam: leerlingnummer: 123456

wachtwoord: j123456

Opdracht in de klas

Ieder krijgt zo twee briefjes. Op elk briefje schrijf je een zin. 

Bijvoorbeeld: 

• De emmer zit vol kikkerdril. 
• De trein naar Haarlem vertrekt over drie minuten. 

Opdracht 2 uit het boek.

Opdracht in de klas

Ieder krijgt weer twee briefjes terug. 

Schrijf een verhaal van 4 zinnen waarin je de twee zinnen aan elkaar koppelt.

Daarna enkele antwoorden voorlezen.

Opdracht 2 uit het boek.

Vandaag donderdag 14 november: 

• Numo: al gedaan
• Duidelijk schrijven
• Huiswerk nakijken
• Aan de slag
• Taalverzorging

Numo

Uiterlijk 24 november: 

5 uur gewerkt

< 5 uur = onvoldoende

5 uur = voldoende

5,5 uur = goed

Leerdoelen

1. Je kunt de verbanden en verwijzingen in een tekst aanwijzen en uitleggen. 
2. Je kunt zelf een duidelijke tekst met samenhang schrijven. 

Duidelijk schrijven

1.  Onderwerp 
2. Deelonderwerp(en)
   
3.  Hoofdgedachte
4. Signaalwoorden en verbanden
5. Verwijswoorden

Tot hier met klas A

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

1. Onderwerp: 

• Stel jezelf de vraag: 
• Waar gaat de tekst over? 

• Geef antwoord in één woord of woordgroep. 

• Wat is het onderwerp? 
• Groningse bloemenmarkt

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

2. Deelonderwerp: 

• Stel jezelf de vraag 
• Wat vertelt de schrijver nog meer, naast het onderwerp? 

• Geef antwoord in één woord of woordgroep

• Wat is een deelonderwerp? 
• Oorsprong
• Heden

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

3. Hoofdgedachte: 

• Stel jezelf de vraag 
• Waar gaat de tekst over?  

• Geef antwoord in één zin.

• Wat is de hoofdgedachte? 
• De Groningse bloemenmarkt is nog steeds elk jaar een succes.

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

4. Signaalwoorden: 

• Stel jezelf de vraag 
• Welke signaalwoorden zie ik?  

• Schrijf alle signaalwoorden op.

• Welke signaalwoorden zie ik? 
• zoals
• ook
• eerste
• tegenwoordig

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

4. Signaalwoorden & verbanden: 

• Stel jezelf de vraag 
• Welke verbanden horen bij de signaalwoorden?  

• Welke verbanden horen erbij: signaalwoorden zie ik? 
• zoals: voorbeeld
• ook: opsomming
• eerste: opsomming
• tegenwoordig: tijd

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

5. Verwijswoorden: 

• Stel jezelf de vraag 
• Wordt er veel herhaald? Kan ik iets vervangen?  

• Wordt er veel herhaald? Kan ik iets vervangen?
• Bloemenjaarmarkt
• bloemetjesmarkt
• deze
• dit
• markt
• fleurige markt

Elk jaar op Goede Vrijdag wordt in Groningen de Bloemenjaarmarkt gehouden. Veel mensen komen elk jaar op de bloemetjesmarkt af, zoals deze ook wel wordt genoemd.

De eerste bloemetjesmarkt werd gehouden in 1983. Dit was een enorm succes. Met de jaren werd de markt steeds groter.

Tegenwoordig is de fleurige markt immer populair. Jaarlijks komen er meer dan tienduizend mensen op af.

5. Verwijswoorden: 

• Stel jezelf de vraag 
• Wordt er veel herhaald? Kan ik iets vervangen?  

• Wordt er veel herhaald? Kan ik iets vervangen?
• Bloemenjaarmarkt
• bloemetjesmarkt
• deze
• dit
• markt
• fleurige markt

Huiswerk bespreken

Opdracht 1 en 6 - vwo

Opdracht 1

• 1 a Een tekst heeft altijd een hoofdonderwerp en bestaat uit zinnen die een relatie hebben met dat hoofdonderwerp en met elkaar. Meestal zorgen signaal- of verwijswoorden voor coherentie. In deze verzameling zinnen lijkt het eerst alsof ‘De Tweede Kamer’ het hoofdonderwerp is. Maar vanaf de vierde zin gaat de schrijver steeds over op een ander onderwerp, zonder dat er nog een relatie is met de Tweede Kamer. Er is geen coherentie meer. 
• b Bijvoorbeeld: Maak een schrijfplan. Kies eerst een duidelijk hoofdonderwerp en een doel voor de tekst. Stem daar de inhoud op af. Laat informatie achterwege die niet relevant is voor het hoofdonderwerp

Opdracht 6

• Bijvoorbeeld:
  
• a Vakkenvullers zorgen ervoor dat de schappen van de supermarkt er netjes uitzien. Ze vullen spullen bij en daarbij zorgen ze ervoor dat klanten er goed langs kunnen als de gangpaden vol staan met containers. De producten met de kortste houdbaarheid moeten altijd vooraan staan in het schap. Soms lopen vakkenvullers ook met klanten mee om aan te wijzen waar iets staat. 
• b Veel sportverenigingen hebben moeite met het vinden van voldoende vrijwilligers. Die zijn bijvoorbeeld nodig voor het bemensen van de bar of om de wedstrijden te fluiten. Sommige sportverenigingen besluiten daarom om de contributie te verhogen, om zo betaalde krachten te kunnen inhuren. De meeste leden zijn namelijk te druk met hun werk of hun gezin om hun tijd aan vrijwilligerswerk te besteden. 

vwo

Aan de slag

Maak deze opdracht 

Schrijf antwoorden in je schrift. 

Daarna bespreken

(pg 71, opdr 9) havo

(pg 77, opdr 4) vwo

Opdracht bespreken

• a. Bijvoorbeeld: 
• Mijn neefje is heel irritant, want hij heeft altijd goede cijfers. Ook heeft dat verwende joch altijd nieuwe kleren aan. Bovendien heeft hij altijd de nieuwste games, maar die aso laat mij nooit op zijn computer.
• b. Het werkwoord ‘heeft’ wordt meerdere keren gebruikt. In de eerste zin kun je ‘heeft altijd goede cijfers’ bijvoorbeeld vervangen door ‘haalt altijd goede cijfers’. In de derde zin kun je ‘heeft altijd de nieuwste games’ vervangen door ‘krijgt altijd de nieuwste games’.
• c. De tekst is verder nog niet helemaal samenhangend: ‘altijd’ wordt bijvoorbeeld drie keer herhaald.

Aan de slag

Pg 77

Maak opdracht 5a, b

Schrijf de antwoorden in je schrift. 

Daarna bespreken

pg 72 opdr 10, 11, 12 - havo

pg 77 opdr 5 - vwo

Antwoorden bespreken

• a
• Tekst 1: [2] maar, ook
  
• Tekst 2: [1] toch, [3] of … of, [4] of, [5] bovendien
  
• Tekst 3: [3] en, [4] als, of, [5] echter, en, daarnaast, [6] dan ook, [7] ook, [8] bovendien, want
  
• b Tekst 3. Deze tekst heeft de beste relationele coherentie; de tekst is een logisch geheel dat goed te volgen is.

Opdracht 10ab (havo), opdracht 5ab (vwo)

Aan de slag

Pg 77

Maak opdracht 5c,d, 6.

Schrijf de antwoorden in je schrift. 

Daarna bespreken

pg 72 opdr 10, 11, 12 - havo

pg 77 opdr 5 - vwo

Opdracht 5c

• c [1] toch
  
• ‘Toch’ suggereert een tegenstelling. Wat erna komt (‘toch zijn velen van mening dat alle soorten drugs gelegaliseerd moeten worden’) is echter niet tegengesteld aan het vorige deel van de zin (‘Nederland staat in de wereld bekend om zijn tolerantie van drugs’). Het is hier juist mee in lijn.
• [5] bovendien
  
• ‘Bovendien’ suggereert een opsomming van gelijksoortige elementen, waarbij het element dat erna komt zwaarder weegt (het komt ‘erboven’) dan dat ervoor. Maar de schrijver geeft hier geen opsomming. De zin na ‘bovendien’ is een eigen mening; de zin ervoor een uitleg over waarom mensen drugs gebruiken.

vwo

Opdracht 5d

• Twee van deze antwoorden:
• [1] velen: Het is niet duidelijk naar wie dit precies verwijst. Vele Nederlanders? Vele mensen in de wereld?  
• [2] erover: ‘Je leest er veel over in de media’. Waar verwijst ‘erover’ precies naar? Naar het feit dat Nederland in de wereld bekendstaat om zijn tolerantie voor drugs, of over het feit dat velen vinden dat alle soorten drugs gelegaliseerd moeten worden?
• [4] ze: ‘Ze zijn verslaafd’. Op wie slaat ‘ze’ hier terug? Waarschijnlijk op ‘mensen’ uit zin 3. Toch is het hier wat verwarrend. Strikt genomen kan ‘ze’ ook terugslaan op de ‘dealers’ in zin 3. In die zin verwijst ‘ze’ bovendien naar ‘drugs’, wat de verwarring nog groter maakt.

vwo

Opdracht in de klas

Ieder krijgt zo twee briefjes. Op elk briefje schrijf je een zin. 

Bijvoorbeeld: 

• De emmer zit vol kikkerdril. 
• De trein naar Haarlem vertrekt over drie minuten. 

De briefjes worden ingenomen en je krijgt er twee voor terug. 

Schrijf dan een verhaal van 4 zinnen waarin je de twee zinnen aan elkaar koppelt.

Daarna enkele antwoorden voorlezen.

Opdracht 2 uit het boek.

Huiswerk: 

Opdracht 8 abcd

Taalgebruik:

Tekstsoorten (1)

Tekstdoelen (2)

Het onderwerp van een tekst (3)

De structuur van een tekst (4)

De verbanden in een tekst (5)

Mening en argumenten (7)

Betrouwbaarheid van teksten (13)

Duidelijk schrijven (16)

Taal & Cultuur:

De kunst van het redeneren (11)

Denk niet aan de roze olifant (14)

Taalverzorging:

Meervoudsvormen (3)

Bijvoeglijk naamwoorden (4)

Samenstellingen (6)

PTO

Handboek:

Oefenboek: Hoofdstuk 1abcf, 4abcf

Schrijf het meervoud van:
museum

Schrijf het meervoud van:
gps

Schrijf het meervoud van:
idee

Wat is er fout geschreven? Verbeter de fout.
Het geroep van zwaanen klinkt duidelijk op onze dvds.

Wat is er fout geschreven? Verbeter de fout.
Het klinkt als crises als ik mijn zusje op haar cello's hoor spelen.

Wat is er fout geschreven? Verbeter de fout.
Spruitjes als groentes zijn traumaën voor kindere.

Schrijf de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord in de trappen van vergelijking:
Goed - ... - best

Schrijf de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord in de trappen van vergelijking:
hardleers - hardleerser - ...

Schrijf de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord in de trappen van vergelijking:
... - rozer - meest roze

Schrijf de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord in de trappen van vergelijking:
chic - chiquer - ...

Begrippen uit deze les

 Onderwerp

Deelonderwerp(en)

 Hoofdgedachte

Signaalwoorden en verbanden

Verwijswoorden