LES 2 Def preventie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Joh. 6 : 31 t/m 39 / Psalm 42 vers 7

 O mijn ziel, wat buigt g' u neder?

Waartoe zijt g' in mij ontrust?

Voed het oud vertrouwen weder;

Zoek in 's Hoogsten lof uw lust;

Menigwerf heeft Hij uw druk

Doen verand'ren in geluk;

Hoop op Hem, sla 't oog naar boven;

Ik zal God, mijn God, nog loven.
 

Lesdoelen

Je kunt aan het einde van deze les benoemen 

• Wat is het nut van voorlichting, advies en instructie
• Methode proces (stappenplan) en op verschillende niveaus
  
• Rol van zorgverlener + zorgvrager bij methodisch voorlichting, advies en instructie geven
  

Gezondheid niet langer vanuit 3 oogpunten bekeken 

(fysiek, geestelijk, sociaal)

Welke onderwerpen bespraken
we vorige week?

Fases van preventie

Primaire preventie

Secundaire preventie

Tertiaire preventie

Voorkomen van ziekte

Opsporen en behandelen van ziekte

Beperken van de gevolgen van een ziekte

Micro, individu

Meso, doelgroep

Macro, bevolkingsgroep

Primaire preventie 

Secundaire preventie

Tertiaire preventie

Hielprik bij baby's

Gebruik condoom

Pijnbestrijding

Stervensbegeleiding

Uitstrijkje

Vaccinatie

Verschillende soorten preventie

Primaire preventie: activiteiten die voorkomen dat gezonde mensen een bepaald gezondheidsprobleem, ziekte of ongeval krijgen.

  

Secundaire preventie: vroege opsporing van ziekten of afwijkingen bij personen die ziek zijn, een verhoogd risico lopen of een bepaalde genetische aanleg hebben. De ziekte kan daardoor eerder worden behandeld, zodat deze eerder geneest of niet erger wordt.

Tertiaire preventie: voorkomen van complicaties en ziekteverergering bij patiënten. Ook het bevorderen van de zelfredzaamheid van patiënten valt hieronder. 

Primaire preventie

Bij primaire preventie is het doel om een ziekte, ongeval of gezondheidsprobleem te voorkomen door het wegnemen van de oorzaak. Dit zijn bijvoorbeeld vaccinaties van baby's en campagnes rondom het stoppen met roken. De doelgroep van primaire preventies is de gezonde bevolking.

Secundaire preventie

Secundaire preventie focust zich op mensen met een ziekte in een vroeg stadium en mensen die ziek zijn, maar waarbij de ziekte nog niet is gediagnosticeerd. Een voorbeeld van secundaire preventie in de zorg is bevolkingsonderzoeken, zoals onderzoeken voor baarmoederhalskanker.

Tertiaire preventie

Bij tertiaire preventie wordt geprobeerd om complicaties bij bedlegerigheid en revalidatie na een herseninfarct te voorkomen. Dit type preventieve zorg richt zich op mensen die al ziek zijn. Daarom wordt tijdens deze preventie patiënten de helpende hand geboden.

Zelfredzaamheid, zelfmanagement, empowerment

Zelfredzaamheid: gaat meer over dagelijkse activiteiten

Zelfmanagement: gaan niet alleen over goed omgaan met de ziekte maar vooral ook een goed leven hebben met de ziekte (binnen zijn eigen mogelijkheden)

Empowerment: de zorgvrager stimuleert om telkens een stapje verder te gaan om doelen te bereiken.

Rol van de verzorgende bij empowerment

Zorgvrager coachen naar meer eigen regie

Tips:

• kijk en geloof in de kracht van de zorgvrager en spreek hem hierop aan
• reik de zorgvrager de juiste hulpmiddelen aan
• ga naast de zorgvrager staan niet boven hem

Voorlichting, advies en instructie

Voorlichting 

Mensen hebben verschillende manieren van leren + onthouden

10 % van wat we lezen

20% van wat we horen

30 % van wat we zien

50 % van wat we tegelijk horen + zien

80 % van wat we zelf zeggen

90 % van wat we zelf zeggen + tegelijk uitvoeren

Doel van voorlichting, advies, instructie

Voorlichting : kennis + inzicht vergroten van de zorgvrager

Advies:              Voorstel om iets te doen of te laten

Instructie:        Zorgvrager leren handeling op bepaalde manier                                  te doen

Voorlichting

• Voorkomen van volgende keer (trombose, vallen, etc)
• Laten zien zorgvrager heeft invloed op zijn gedrag
• Hem laten weten wat hij kan doen
• Zorgvraag verminderen
• Zelfmanagement vergroten

Ga na of info begrepen is!

Casus 1 Voorlichting

Mevrouw Joosten ligt een paar dagen in het ziekenhuis met een veel te hoge bloeddruk. Jenny is verzorgende op de afdeling. Als ze de bloeddrukcontrole doet, vraagt ze aan mevrouw Joosten hoe het met haar gaat. 'Matig', antwoordt mevrouw Joosten. 'Ik proef het eten nauwelijks. Ik mis het zout.' Vanwege haar hoge bloeddruk is mevrouw Joosten gestart met een zoutarm dieet. Jenny legt uit dat te veel zout ervoor zorgt dat het lichaam eerder vocht vasthoudt. Daardoor stijgt de bloeddruk. Een hoge bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatproblemen. 'Omdat uw bloeddruk erg hoog was, is het zout uit uw dieet weggelaten. 

 U zult merken dat u daar snel aan went', belooft Jenny. 'Even door de flauwe aardappel heen bijten', constateert mevrouw Joosten met een knipoog. 'Zo is dat', antwoordt Jenny. 'Uw dieet heeft nu al een positief effect op uw bloeddruk', constateert ze, terwijl ze het bloeddrukmanchet losmaakt. 'Zo snel al', reageert mevrouw Joosten opgelucht. 'Dan ga ik me maar eens verdiepen in hoe je het eten smakelijk kunt maken zonder zout. Daar heb ik nu tijd genoeg voor. Ik wil toch echt nog wel een tijdje mee, zonder ziek te zijn.' 'Goed idee', zegt Jenny. 'Op de website van de Hartstichting staan een aantal goede recepten.' 'Dan ga ik daar eens een kijkje nemen', zegt mevrouw Joosten.

Advies = Tip om gezondheid te bevorderen, hoe hij het aan kan pakken. 

• Uitvoerbaar
  
• Eenduidig
  
• Begrijpelijk
  
• Afgestemd op omstandigheden

 

• In belang van zorgvrager
  
• Op deskundigheid gebaseerd

Zorgvrager bepaalt zelf.

Casus 2 Advies

In een woonzorgcentrum is een uitbraak van corona. De werkdruk is hoog. De zorgverleners zitten bij de eerste groep die zich kunnen laten vaccineren tegen Covid-19. Van de 23 verzorgenden hebben er zich 17 opgegeven voor de vaccinatie. Renske, verzorgende, had geen enkele twijfel. Zodra het kon, meldde ze zich aan. Haar collega Leon aarzelt nog. Hij wil zich niet nodeloos laten inenten. Mocht hij ziek worden, dan gebeurt dat maar. Dan maakt zijn lichaam heus wel de antistoffen aan die nodig zijn. Renske kent Leon goed. Ze weet dat de ouders van Leon, die enig kind is, al op leeftijd zijn. Daarbij heeft zijn vader van 78 hartproblemen en zijn moeder van 76 heeft een verminderd afweersysteem. Zij hebben beiden een kwetsbare gezondheid. 

Leon gaat er een keer per week langs om een oogje in het zeil te houden en een handje uit te steken in het huishouden. Renske maakt zich er zorgen over dat Leon twijfelt over de vaccinatie. Ze hoopt hem op andere gedachten te kunnen brengen. Als hij ziek wordt, moet hij in quarantaine en kan hij niet werken. Zijn ouders zijn dan een belangrijke steun kwijt. Hoe moet het met hen als hij ziek wordt? Hij ziet dagelijks hoe ernstig corona kan toeslaan. Ze vraagt hem er nogmaals over na te denken en zijn bezwaren te laten varen. Ze adviseert hem zich te laten vaccineren. Leon gaat er nog eens over nadenken. Hij maakt zelf de keuze of hij zich laat vaccineren.

Instructie

Handeling of omgaan met gedrag.

1. Bepalen onderwerp
2. Vertellen dat hij instructie krijgt en waarom
3. Demonstreren
4. Oefenen onder begeleiding
5. Zelfstandig laten doen

Louis is verzorgende in een woonzorgcentrum. Op zijn afdeling woont meneer Boermans, een krasse man van 85 jaar. Hij heeft erg veel last van pijnlijke schoudergewrichten. Daardoor beweegt hij zijn armen veel te weinig, waardoor hij steeds strammer wordt en zijn armspieren verslappen. Louis gaat hem instructie geven voor een oefening om zijn armen te versterken. Door deze oefening zal meneer Boermans merken dat zijn armspieren sterker worden. Louis verwacht dat dit de pijn in zijn schoudergewrichten zal verminderen.

Louis heeft met meneer Boermans een afspraak gemaakt. Hij zal 's middags bij meneer Boermans op de kamer instructie geven. Hij heeft daarbij duidelijk het onderwerp van de instructie toegelicht: het leren van de oefening 'armen zijwaarts heffen' (1). Hij heeft uitgelegd dat de oefening de armspieren versterkt en de pijn in zijn schoudergewrichten vermindert (2). Als Louis 's middags langskomt, herhaalt hij dit in het kort. 'Goedemiddag meneer Boermans, ik kom u instructie geven', vertelt Louis. Hij zet twee stoelen tegenover elkaar neer en vraagt meneer Boermans om tegenover hem te 

 gaan zitten met het gezicht naar hem toe. 'Dan ga ik nu voordoen wat de bedoeling is', zegt Louis (3). 'Kijkt u maar eerst naar mij. Eerst ga ik goed recht op de stoel zitten, met mijn billen zo ver mogelijk naar achteren.' Louis doet het voor. 'Dan recht ik mijn rug. Schouders recht naar achteren. Ik kijk nu recht naar voren. Mijn armen laat ik slap naast mijn lichaam hangen. Dan til ik nu mijn armen langzaam omhoog tot ze horizontaal naast mijn schouders zijn.'

Meneer Boermans kijkt aandachtig en knikt. 'Zo hoog kom ik niet, hoor', reageert hij. 'Dat hoeft ook niet', zegt Louis. 'Zullen we het samen oefenen?', stelt hij voor. 'Is prima', zegt meneer Boermans. Hij zit recht op de stoel en houdt zijn armen slap naast zijn lichaam. Louis steunt hem als hij de armen omhoogbrengt (4). 'Dat gaat al hartstikke goed', zegt Louis bewonderend. 'Denkt u dat u dit alleen kunt?' 'Ik zal het proberen', zegt meneer Boermans en hij voert de oefening zelfstandig uit (5). 'Perfect!', reageert Louis enthousiast. 'Als u deze oefening een paar keer per dag herhaalt, zult u merken dat het u steeds gemakkelijker afgaat', zegt Louis.

Voorbereiding

• Wat is vraag of behoefte
• Wat is het doel
• Door wie wordt voorl. gegeven
• Wanneer wordt het gegeven
• Hoe komt het het beste over

Methodisch proces

Uitvoering 

• Maatwerk--> geen overbodige info
• Goed luisteren --> welke info is nodig?

• Kennisverwerking
• Openstaan voor informatie
• Doseren van info
• Motivatie om iets te doen met informatie

Evaluatie

Informatie verzamelen of VAI gelukt is

• Vraag de cliënt of de voorlichting duidelijk is?
  
• Achterhalen of de cliënt iets gaat doen met jou info?
  
• Maak gebruik van goed voorlichtingsmateriaal

Zes fasen waarmee je rekening houdt in de voorbereiding en uitvoering van VAI

1. Openstaan
2. Begrijpen
3. Willen 
4. Kunnen
5. Doen
6. Blijven doen 

https://www.zorgvoorbeter.nl/docs/PVZ/vindplaats/Huidletsel/0417%20Methodische%20voorlichting%20In%20zes%20stappen%20gedragsverandering[1].pdf

Stappenplan

Stap 1: Voorbereiden

Stap 2: Bepaal de voorlichting behoeften/doel

Stap 3: Bepaal de voorlichtingsactiviteiten (waar, wanneer, wie)

Stap 4: Uitvoeren van voorlichting, advies, instructie bepalen

Stap 5: Tussen door laten samenvatten

Stap 6: Evalueren/afsluiten

Rollenspel in groepje van 3

• Je krijgt een casus waarin het geven van voorlichting, advies en instructie centraal staat.
• Lees de praktijksituatie
• Verdeel de rol van de zorgvrager, de zorgverlener en de observator.
  
• Bereid het rollenspel voor. 

Waar moet je op letten bij het geven van voorlichting? 
het aanbrengen van een duidelijke opbouw en structuur in je voorlichting. Noteer de punten waar jullie rekening mee gaan houden.

Lesdoelen behaald?

Je kunt aan het einde van deze les benoemen:

• Wat is het nut
• Methode proces (stappenplan) en op verschillende niveaus
  
• Rol van zorgverlener + zorgvrager bij methodisch voorlichting, advies en instructie geven
  

Zijn er nog vragen?

Huiswerk voor 21-11-2023

Lezen 

Boek: Traject Zorg Gezondheidsbevordering en preventie n3

Module 2

•  H1 t/m H1.4.3

       

Hoe reageer je op de deze uitspraak, een zorgvrager heeft het advies gekregen om minimaal anderhalve liter te drinken per dag.
"het maakt toch niet uit wat ik drink, cola en sinas vind ik erg lekker dus daar drink ik wel twee liter van"

Hoe reageer je als VZIG op deze uitspraak van een bewoner in het verpleeghuis:
'Op mijn leeftijd kan een 'griepje' dodelijk zijn. Dus ik ga zo min mogelijk naar buiten, houd ramen en deuren gesloten en doe niet mee aan activiteiten, er zal maar iemand de griep hebben.