4V Thema 5 BS 4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Ecosystemen

4 Vwo

Thema 5

Basisstof 4

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
• Je kunt de energiestroom door een ecosysteem beschrijven

Programma:

1. Bespreken huiswerk opdr. 15 en  17
2. Uitleg: Voedselrelaties
3. Zelf werken

Welk van de volgende factoren is dichtheidsonafhankelijk?

1. Predatie
2. Voedselconcurrentie
3. Ziekte
4. Overstroming

Als een soort 100 nakomelingen krijgt per individu, zal er dan meer, minder of evenveel sterfte zijn dan bij een soort die er 5 krijgt per individu?

1. Meer
2. Minder
3. Evenveel

Door een gebied met 100 herten wordt een snelweg aangelegd (versnippering). Wat heeft dit tot gevolg voor de draagkracht van het gebied: blijft dit gelijk of wordt het hoger of lager? Leg je antwoord uit.

Welk van de organismen is herbivoor?

1. Eikenboom
2. Kikker
3. Konijn
4. Wolf

Welk van de organismen is consument van de 4e orde?

1. Rups
2. Kikker
3. Slang
4. Uil

Voedselrelaties

In een levensgemeenschap zijn er verschillende relaties tussen soorten. Voedselrelaties worden weergegeven in een voedselketen of voedselweb

= reeks (of web) waarin elke soort voedselbron is voor de volgende soort.

• 1e schakel = plant
• 2e schakel = planteneter (herbivoor)
• 3e en verdere schakels = vlees- of alleseters (carnivoor en omnivoor)

Vraat

Predatie

Energiestromen

Producent: maakt organische stoffen uit anorganische stoffen (assimilatie) --> planten

Consument: maakt organische stoffen uit organische stoffen

Reducent: maakt anorganische stoffen uit organische stoffen (mineralisatie) --> bacteriën en schimmels

Elke schakel in een voedselketen is een trofisch niveau

1e niveau = producent

vanaf 2e niveau = consument

Opdracht voedselweb

Werken in tweetallen (klas) of alleen (thuiszitters)

Maak een voedselketen van 5 schakels met daarin je huisdier

1. Stel je voor dat je huisdier in de natuur zou leven (heb je geen huisdier, kies dan een dier dat je zou willen hebben of je lievelingsdier)
2. Welke soort zou de voeding voor jou dier vormen? En welke soort eet die soort weer?
3. Wordt jou dier dan ook gegeten door een ander dier? Zo ja, welke?
4. Maak hier een voedselweb van met minstens 8 soorten.
5. Schrijf bij elke soort of het gaat om een producent of een consument van een bepaalde orde.

Lever hier een foto van je voedselweb in.

Energiestromen

Autotroof = kunnen hun eigen voedsel maken

--> foto-autotroof: gebruiken licht voor energie

--> chemo-autotroof: gebruiken chemische verbinden voor energie

Heterotroof = hebben anderen nodig voor voedsel

Bruto primaire productie (BPP)

= Alle biomassa die in een 

ecosysteem door producenten

gevormd wordt.

Netto primaire productie (NPP)

= BPP - dissimilatie

Welke piramide is altijd piramidevormig?

1. Piramide van biomassa
2. Piramide van aantallen

Piramide van aantallen en biomassa

Een piramide van biomassa is anders dan een piramide van aantallen

= Piramide waarin van elke schakel is weergegeven hoeveel organismen nodig zijn om de laatste schakel te voeden.

Piramides van biomassa zijn ALTIJD piramide vormig

Dat komt doordat er van het ene op het andere trofische niveau telkens wat energie verloren gaat.

Energiestroom

Een deel van de productie van een trofisch niveau (Pn-1):

1. wordt niet gegeten (N)
2. wordt niet verteerd (F)
3. wordt gebruikt voor verbranding (R)
4. wordt gebruikt voor biomassa van het volgende trofische niveau (Pn)

Examenvraag

Zelf werken

Lezen

Thema 5 BS 4 (blz. 105 t/m 111)

Maken

Thema 5 opdr. 19 t/m 23

Kun je:

• de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven?
• de energiestroom door een ecosysteem beschrijven?