5.2 'Ontdekkers' van 'nieuwe' werelden

5.2 'Ontdekkers' van 'nieuwe' werelden

1 / 36

Slide 1: Slide

GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 36 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

Lesson duration is: 45 min

Items in this lesson

5.2 'Ontdekkers' van 'nieuwe' werelden

Slide 1 - Slide

Herhaling

Slide 2 - Slide

Renaissance

Middeleeuwen

Slide 3 - Drag question

Ideale mens Renaissance

Wereldbeeld renaissance

Heroriëntatie klassieke oudheid

Wereldbeeld middeleeuwen

Humanisten

Wetenschappers van de renaissance

De nieuwsgierige en kritische mens, die zich op zoveel mogelijk terreinen ontwikkelt

Memento mori

Carpe Diem

Realistisch, perspectief, goede verhoudingen, niet alleen religieus

Slide 4 - Drag question

Kenmerken aspecten

18 Het begin van de Europese overzeese expansie.

19 Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

20 De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

21 De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa tot gevolg had.

22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Slide 5 - Slide

Een bewering:
Palladio's werkwijze past bij de Renaissancetijd.
=> Geef twee verschillende argumenten voor deze bewering, waarbij je je antwoord telkens ondersteunt met een verschillend kenmerkend aspect. Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken.

Slide 6 - Open question

Kenmerken aspecten

18 Het begin van de Europese overzeese expansie.

19 Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

20 De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

21 De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa tot gevolg had.

22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Slide 7 - Slide

Wereldbeeld rond 1450

Het wereldbeeld rond 1450 beperkte zich tot Europa, Noord- Afrika en kleine delen van Azië.
In de late middeleeuwen werd de handel steeds internationaler.
In Brugge kwamen producten uit Azië en Noord-Afrika via handelaren uit Venetië en Genua, handelaren uit Noord-Europa brachten er producten uit het Noord- en Oostzeegebied naartoe-> handelsknooppunt.
Rond 1450 was de kaart van het Middellandse Zeegebied redelijk gedetailleerd, in tegenstelling tot de wereldkaart. Deze kaart was nog verre van nauwkeurig of betrouwbaar.

Slide 8 - Slide

Middeleeuwse kaart

Laat-Middeleeuwse kaart: Het zuiden ligt boven op deze kaart, Europa ligt rechtsonder.

Slide 9 - Slide

Kaart van net na de ontdekking van Amerika

Kaart van Plantius 1592

Slide 10 - Slide

Motieven ontdekkingsreizen:

Politiek: veroveren van een groot rijk, macht en aanzien

Economie: handel in goud, zilver, zijde specerijen

Cultuur: Christendom verspreiden, avontuur, nieuwsgierigheid

Slide 11 - Slide

Waarom op reis?

Handel over land werd duurder door tussenhandel.
Technische mogelijkheden: betere schepen en navigatiemiddelen (kompas, sextant, astrolabium)
Zoeken naar mythische landen

Slide 12 - Slide

Portugezen gaan eerst

Zelf handelen met Azië zou goedkoper zijn dan handelen met Ottomanen.
Handelen over land was onmogelijk, omdat de Arabieren/ Ottomanen de landroute in handen hadden.
De Portugezen gingen op ontdekkingsreis om Indië te vinden. In het begin bleven ze langs de Afrikaanse kust, maar gedurende de jaren kwamen de Portugezen steeds verder.

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Slide

Portugezen in India

Vasco da Gama de eerste die India bereikt > moeizame onderhandelingen daar, weinig goederen mee terug naar Portugal.
Twee van de vier schepen vergaan op de terugweg, grote ramp. Matrozen ziek door scheurbuik.
Toch: grote winst uit de producenten die wel terugkomen, nieuwe expeditie gepland door Cabral.
Tijdens de expeditie van Cabral 'per ongeluk' Brazilië ontdekt en geclaimd.

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Slide

India en Kapitaal

In Indië steeds meer geweld => Portugezen vochten zich een plek in het handelssysteem.
Wel het bouwen van Factorijen: de Portugezen bezetten de kustplaatsen en versterkten deze met forten en soldaten.
Handelsnetwerk werd steeds groter en dus steeds meer winst behaald.
Slimme kooplieden gingen investeren in expedities naar Indië > ontstaan van Handelskapitalisme => De winst opnieuw investeren om zo nog meer winst te maken.

Slide 17 - Slide

Spanje volgt Portugal

Spanje werd heroverd op de Moren => Reconquista
1492: De Spanjaarden willen nu de Portugezen gaan volgen.
Spanje geeft de Italiaan Columbus de opdracht een nieuwe route naar Indië te ontdekken, via het westen.
Columbus volgt de kaart van Toscanelli

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Slide

Columbus' succes

3 augustus 1492: Columbus vertrekt met drie schepen richting Indië.
De schepen hebben een christelijk kruis op de zeilen.
12 oktober 1492: Columbus gaat aan wal in, wat hij denkt, Indië.
Bevolking wordt Indianen genoemd, het gebied San Salvador (De Verlosser naar Jezus)
Eind 1492 vaart Columbus terug met nieuws over zijn overtocht.

Slide 20 - Slide

Wereld verdelen

In 1494 maken Spanje en Portugal afspraken: het Verdrag van Tordesillas => verdeelde de wereld in tweeën: alles ten westen van de Kaapverdische eilanden was voor Spanje, alles ten Oosten voor Portugal.
Enkele jaren na Columbus verkende Vespucci de rest van Zuid- Amerika.
Klein probleempje is wel dat de oostpunt van Zuid- Amerika veel verder oostelijk lag dan de Lijn van Tordesillas.
Onbedoeld kwam Brazilië zo in Portugese handen.

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Slide

Conquistadores

Na de ontdekking van Columbus staken Spaanse avonturiers massaal de Atlantische Oceaan over.
Deze gelukzoekers noem je Conquistadores > veroveraars.
Trokken de nieuwe wereld in, veroverde grote gebieden in naam van Spanje.
Conquistadores wisten vrij makkelijk te winnen > zwaarden, helmen, harnassen, vuurwapens en voor Amerika onbekende ziekten zoals de pokken.

Slide 24 - Slide

Azteken

Rond 1500 wonen er al veel verschillende volkeren in Amerika.
In het huidige Mexico: de Azteken.
Toen de Spanjaarden verschenen was dit volk op zijn machtigst.
De Azteken waren een hoogontwikkelde cultuur in oppermachtig in Midden- Amerika, ze hadden bijvoorbeeld al grote steden en hadden een bloeiende economie.

Slide 25 - Slide

Hernán Cortés

1519: Azteken kwamen in contact met Hernán Cortés.
Hij wilde het gebied van de Azteken veroveren voor Spanje.
Deed dit op een slimme manier > hij werd gezien als een God door de Azteken.
Hij mocht met zijn leger naar de hoofdstad komen, vanwaaruit hij het Azteekse rijk vernietigde.

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Ondergang van de Azteken

De Spanjaarden maakten gebruiken van de volken die overwonnen waren door de Azteken.
Daarnaast hadden de Spanjaarden voordeel van hun vuurwapens, harnassen en paarden.
Het grootste gevaar van de Azteken was een onzichtbare vijand, namelijk ziektes die de Spanjaarden meenamen. De inheemse volken stierven massaal aan deze Europese ziektes, zoals bijvoorbeeld mazelen, pokken en de griep.
Na twee jaar vechten gaven de Azteken zich over, van de hoogstaande cultuur was bijna niks meer over.

Slide 28 - Slide

Inca's

Ander groot Indiaans rijk: de Inca's in tegenwoordig Chili.
Inca's hadden al lange verharde wegen voor handel en het leger.
Geloofde in leven na de dood.

Slide 29 - Slide

Pizarro overwint het Incarijk

1526: de Inca's komen in contact met Francesco Pizarro.
Spanjaarden zagen dat de Inca's 'rijk' waren > zilver, goud, sieraden, edelstenen.
Pizarro wilde het gebied van de Inca's graag veroveren.
Ontmoeting met de leider, wordt gevangen genomen en uiteindelijk gedood.
Zonder leiderschap makkelijk de Inca's te verslaan.

Slide 30 - Slide

Slide 31 - Video

Spanje koloniseert Amerika

Conquistadores kregen landgoederen in bezit. Indianen moesten werken op deze landgoederen en in de mijnen.
Deze uitbuiting zorgde voor veel slachtoffers onder de Indianen.
Er werd gepleit om Indianen te sparen en hiervoor Afrikaanse slaven te gaan gebruiken.
In 1542 kwam de Spaanse geestelijke De Las Casas met Nieuwe Wetten, daarin stond dat Indianen volwaardige mensen waren die niet mochten worden uitgebuit (mits ze christen waren, anders golden de wetten niet).

Slide 32 - Slide