4.1 Hoe bestuurde Lodewijk XIV Frankrijk?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lodewijk XIV (14e) en zijn moeizame start als koning.

• Lodewijk XIV was nog een kind en zijn moeder, met kardinaal Mazarin regeerden namens hem.
• Problemen in Frankrijk:

1. Oorlog met Spanje die veel geld kostte.
2. Staatskas was leeg.

• Gevolgen problemen:

1. Belastingen verhogen
2. opstanden in Frankrijk van vooral de adel, Lodewijk moest vluchten maar Mazarin won met leger uiteindelijk.

Absolutisme: de koning maakt alleen alle wetten, beslist over oorlogen, bepaalde het geloof.

• 1661: Lodewijk XIV ging na de dood van Mazarin zelf alleen zonder eerste minister regeren.
• Ministers voerden voortaan uit wat de koning hen vertelde te doen.
• Lodewijk had geleerd tijdens de opstanden dat de adel niet te vertrouwen was.
• l'état, c'est moi=de staat dat ben ik. Dat zei Lodewijk tegen de Staten-Generaal (parlement) die hij gelijk afschafte.

Hoe hield Lodewijk XIV de adel onder controle?

• Lodewijk XIV liet paleis Versailles bouwen wat in 1682 af was.

1. voor aanzien om zijn macht te laten zien.
2. adel moest hier komen wonen, zo kon Lodewijk ze in de gaten houden en konden ze geen complotten bedenken.

• Er werden feesten, officiële bijeenkomsten, theater enz. georganiseerd waar de adel verplicht bij aanwezig was. 
• Al die feesten, bedienden kosten weer veel geld.

Lettre de cachet= brief van de koning met zijn zegel om naar de gevangenis te moeten.

• Iedereen die kritiek had op de koning of zich niet aan zijn regels hield kon een 'lettre de cachet’ krijgen.
• VB. minister van financiën Fouquet in 1661 had zijn paleis voor feest van de koning aangeboden. Dat was mooier dan het paleis van de koning op dat moment. Lodewijk beledigd, liet hem opsluiten en pakte zijn bezittingen af.
• Lodewijk liet zich nu de zonnekoning noemen=> alles draaide om hem.

• Colbert ging als minister van financiën proberen de staatskas vergroten en Frankrijk machtiger maken.
  
• 2 doelen te bereiken:

1. Fransen moesten meer gaan verdienen, zodat ze meer belasting konden betalen. 
2. Innen belastingen verbeteren voor meer geld in staatskas, belastinginners moesten minder geld in eigen zakken steken.

• 1e doel Colbert bereikt door:
  

1. Handel bevorderen => staatsbedrijven met ambachtslieden uit Italië (glasblazers), papiermakers uit NL. Nu ging Fra. de producten zelf maken. 
2. Importheffingen op producten uit buitenland. 
3. Hij liet kanalen graven, zodat het transport van goederen verbeterde in Frankrijk.
   

• 2e doel Colbert bereikt door:

1. Betere organisatie belastingstelsel. Colbert verbood de handel in adellijke titels en controleerde wie belastingvrijstelling kreeg. 
2. Hij benoemde opzichters (intendanten), die elk in een deel van Frankrijk streng toezicht hielden op de belastinginning. 
   

• Colbert zorgde voor meer belastinginkomsten, maar door de hoge uitgaven van de koning aan oorlogen, feesten en hofhouding paleis liep de staatskas steeds verder leeg.
  

Eén wet, één geloof, één vorst

• 1685 afschaffen Edict van Nantes. (De Franse protestanten kregen hiermee in 1598 vrijheid van geloof) => hadden eigen versterkte steden, scholen en kerken=> Lodewijk wilde deze aantasting macht niet, hij was katholiek dus iedereen katholiek volgens hem
• Gevolgen: protestanten mochten beroepen niet meer doen, kregen soldaten in huis die huizen vernielden en plunderden. Bekeren of vluchtten naar buitenland enige optie hugenoten (franse protestant)

Lodewijk XIV voerde veel oorlogen.

• Als absoluut vorst besliste Lodewijk alleen of hij oorlog ging voeren.
• Hij wilde meer gebied, macht, aanzien door oorlog te voeren. Deze kosten veel geld. 
• Tegen Spanje, de Republiek en het Heilige Roomse Rijk=> ruzie met leiders heel Europa en hij verloor ook nog grotendeels.
• Hij adviseerde Lodewijk XV, geen oorlogen te voeren, maar minder belasting te heffen aan arme bevolking. 

Gevolgen bestuur Lodewijk XIV voor Frankrijk.

• Positief:

1. Lodewijk had de adel politiek buitenspel gezet.
2. De belasting inning verbeterd en de economie gemoderniseerd. 
3. De Franse kunst en cultuur voorbeeld voor Europese vorsten.

• Nadelig: de hoge kosten van oorlogen, hofhouding en feesten zorgden voor steeds hogere belastingen boeren en burgers. Meer ontevredenheid bij burgers, boeren.