Historische Vaardigheden - Bronnen V23

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

Historische Vaardigheden

Bronnen

Leerdoel

Aan het eind van deze les ben je in staat om diverse bronnen te kunnen onderscheiden en weet je wat standplaatsgebondenheid is

Wat zijn bronnen?

Geef een voorbeeld van een primaire bron

Geef een voorbeeld van een secundaire bron

Waarom zouden we willen weten of een bron betrouwbaar is?

Welke vraag zou je kunnen stellen om te bepalen of een bron betrouwbaar is?

Betrouwbaarheid van bronnen 

Historici maken gebruik van bronnen, maar niet alle bronnen zijn even betrouwbaar en objectief. Het kan zijn dat iemand een bron bewust of onbewust heeft vervalst. Als historicus moet je de waarde van je bronnen dus goed kunnen inschatten

Hoe kijken de volgende personen hiernaar?

Oorlog meegemaakt

Oorlog niet meegemaakt

(on)betrouwbare bronnen uit de tijd van Columbus

bron: Reisverslag in een dagboek van een schepeling - 1519 

'Wij hebben het drie maanden en twintig dagen zonder enige vorm van vers voedsel moeten stellen. We aten beschuit waar de wormen in krioelden die zich aan het beschuit tegoed hadden gedaan. De beschuit stonk sterk naar de urine van ratten. We dronken geel water, dat al dagenlang bedorven was. We hebben ook ossenhuiden die we aan boord hadden, opgegeten. Ratten gingen voor anderhalve dukaat per stuk van de hand. Het ergste van alle ongelukken was het volgende: het tandvlees zwol zodanig, dat men niets meer kon eten en daardoor stierf... ik werd echter, God zij dank, niet ziek.'

Is de auteur ooggetuige van de gebeurtenis?

1. ja
2. nee

Standplaatsgebondenheid

Iedereen ziet verhalen vanuit zijn eigen achtergrond en vormt zijn mening vanuit die achtergrond

Stand: Je plek in de samenleving

Plaats: Waar je vandaan komt (plek)

Gebondenheid: Je zit eraan vast

Voorbeeld

Heeft de auteur een reden om te overdrijven (mooier of slechter maken) over de gebeurtenis?

1. ja
2. nee

Komt de inhoud van de bron overeen met wat je hebt geleerd?

1. ja
2. nee

Leefde de auteur in dezelfde tijd als dat de bron geschreven is?

1. ja
2. nee

Het reisverslag is wel/niet betrouwbaar, omdat...

Uit een brief van Hernán Cortés aan de koning van Spanje

Die dag liet ik Montezuma in de boeien slaan, hoewel ik hem later die dag weer losmaakte, waar hij erg blij om was. Sindsdien probeerde ik het hem zoveel mogelijk naar de zin te maken en hem tevreden te stellen. Ik liet vooral aan alle inwoners van het land en de indianen die naar mij toe kwamen, bekendmaken dat Zijne Majesteit wilde dat Montezuma aan de macht bleef. Montezuma werd zo goed door mij behandeld en was zo tevreden dat ik hem vaak in vrijheid wilde stellen en vroeg of hij naar huis wilde gaan. Zijn antwoord was steevast dat hij niet wilde weggaan, omdat hem daar niets ontbrak en het was alsof hij thuis was.

Naar: G. Mak en R. van Stipriaan, Ooggetuigen van de wereldgeschiedenis, Amsterdam 2007.

Stel, je doet onderzoek naar de manier waarop de Spanjaarden met de Azteken omgingen.

 Geef een voorbeeld van iets wat in de bron als feit wordt genoemd.

 Geef een voorbeeld van een mening uit de bron en - beargumenteer of jij de bron betrouwbaar vindt.

Die dag liet ik Montezuma in de boeien slaan, hoewel ik hem later die dag weer losmaakte, waar hij erg blij om was. Sindsdien probeerde ik het hem zoveel mogelijk naar de zin te maken en hem tevreden te stellen. Ik liet vooral aan alle inwoners van het land en de indianen die naar mij toe kwamen, bekendmaken dat Zijne Majesteit wilde dat Montezuma aan de macht bleef. Montezuma werd zo goed door mij behandeld en was zo tevreden dat ik hem vaak in vrijheid wilde stellen en vroeg of hij naar huis wilde gaan. Zijn antwoord was steevast dat hij niet wilde weggaan, omdat hem daar niets ontbrak en het was alsof hij thuis was.

Standplaatsgebondenheid

Historici onderzoeken het verleden zo neutraal en objectief mogelijk. Dat is lastig, omdat mensen vroeger anders dachten en deden. Hoe houd je rekening met de achtergrond van mensen in het verleden?

Iedereen heeft een eigen achtergrond die bepaalt hoe je denkt en leeft. Deze achtergrond wordt bepaald door de tijd waarin je geboren bent, je geslacht, je sociale positie, het land waarin je leeft et cetera. Samen heet dit standplaatsgebondenheid.

Leg uit wat standplaatsgebondenheid betekent

Van handel naar kolonisatie

Europese ontdekkingsreizigers kwamen aan op continenten die voor hen onbekend waren. De continenten hadden veel rijkdommen die de Europeanen graag wilden hebben. In eerste instantie dreven de Europeanen handel met de inheemse inwoners. Maar al snel koloniseerden de Europeanen gebieden om hun rijkdom te vergroten.

Columbus: ontdekkingsreiziger of kolonisator?

Leg uit waarom Amerikanen de dag vieren dat Columbus in Amerika aankwam.

Leg uit waarom de Azteken in 1500 nooit de dag zouden vieren dat Columbus aankwam

Schrijf 1 ding op die je deze les hebt geleerd

Waar heb je nog een vraag over?