Lesweek 1: Zorgvragers met een verstandelijke beperking
Zorgvragers met een verstandelijke beperking
Les 1
Lesweek 1
IOZ
1 / 49
next
Slide 1: Slide
ZelfzorgMBOStudiejaar 1
This lesson contains 49 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.
Lesson duration is: 120 min
Items in this lesson
Zorgvragers met een verstandelijke beperking
Les 1
Lesweek 1
IOZ
Slide 1 - Slide
Planning periode
Lesweek 1: Zorgvragers met een verstandelijke beperking
Lesweek 2: Zorgvragers met dementie
Lesweek 3: Zorgvragers met diabetes
Lesweek 4: Zorgvragers met MS en spierziekten
Lesweek 5: Workshops
Lesweek 6: Zorgvragers met CVA en ziekte van Parkinson
Lesweek 7: Presentaties ken je doelgroepen
Lesweek 8: Workshops
Lesweek 9: Afsluitende week
Slide 2 - Slide
Wat gaan we vandaag doen?
Thieme
Opdracht
Titel Thuisbegeleider MZ
Module 4 Begeleiding met een verstandelijke beperking
4.9 Mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking
Slide 3 - Slide
Onderwerpen
Mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB)
Mensen met een matige verstandelijke beperking (MVB)
Mensen met een ernstige verstandelijke beperking (EVB)
Mensen met een zeer ernstige verstandelijke beperking
Syndroom van Down
Foetaal alcoholsyndroom (FAS)
Fragiele-X-syndroom
Rettsyndroom
Angelmansyndroom
Het syndroom van Prader-Willi
timer
50:00
timer
50:00
Slide 4 - Slide
Leerdoelen
Aan het eind van deze les heb jij kennis over:
Mensen met een lichte verstandelijke beperking
Mensen met een matige verstandelijke beperking
Mensen met een ernstige verstandelijke beperking
Mensen met een zeer ernstige verstandelijke beperk
Specifieke syndromen
Slide 5 - Slide
Terugblikken periode 3
Slide 6 - Slide
Introductie
Bij mensen met een verstandelijke beperking blijft belangrijk om steeds te beseffen dat elke zorgvrager een individu is.
Mensen met een matige of lichte verstandelijke beperking kunnen meestal redelijk goed in hun zelfzorgbehoeften voorzien. Zij kunnen de ADL-activiteiten en ook huishoudelijke activiteiten meestal goed aanleren. De nadruk ligt op het begeleiden en ondersteunen van de zorgvrager.
Mensen met een ernstige en een zeer ernstige verstandelijke beperking kunnen meestal wel eenvoudige ADL-activiteiten aanleren. Het is daarbij belangrijk om niet te veel verwachtingen te hebben. Leg niet te veel nadruk op het ‘zich moeten ontwikkelen’.
Slide 7 - Slide
Ik herken deze doelgroep
Ja
Nee
Slide 8 - Poll
Ik werk met deze doelgroep
Ja
Nee
Slide 9 - Poll
Wat weet je al over deze doelgroep?
Slide 10 - Mind map
Slide 11 - Video
Mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB)
Vertraagde ontwikkeling niet zichtbaar in baby- en peuterfase. Wordt zichtbaar in de eerste groepen vd basisschool
Goede communicatie mogelijk
Abstracte begrippen
Wat herken je?
Vaak op zichzelf gericht
Eerst doen en dan denken
Niet zo sociaal
Negatief zelfbeeld/faalangst
Hoe zou faalangst kunnen ontstaan?
Wat kunnen abstracte begrippen zijn?
Slide 12 - Slide
Wat voor problemen kunnen mensen met LVB tegenkomen?
Slide 13 - Mind map
Welke problemen kunnen ze tegenkomen?
Niet altijd goed beoordelen (erbij behoren)
Laten zich gemakkelijk beïnvloeden door anderen misbruik
Loverboys?
Criminele circuit?
Slide 14 - Slide
Wat kunnen ze al?
Ingewikkeldere zaken begrijpen
Moeilijke vaardigheden aanleren, zoals rekenen, schrijven en lezen (laag niveau)
Eigen smaak
Maakt eigen keuzes
Bepaalt zelf met wie ze wonen, hoe de dag eruit gaat zien
Slide 15 - Slide
Wat is de mentale leeftijd van een persoon met LVB
A
10-12 jaar
B
12-14 jaar
C
14-16 jaar
D
16-18 jaar
Slide 16 - Quiz
Mentale leeftijd
De mentale leeftijd die mensen met een lichte verstandelijke beperking kunnen bereiken, is te vergelijken met die van een kind van tien tot twaalf jaar.
De mentale leeftijd wil niet zeggen dat de volwassene met een verstandelijke beperking is als een kind. Integendeel, een volwassen persoon met een matige verstandelijke beperking staat heel anders in de wereld dan een kleuter of schoolkind. Zo is er een verschil in levenservaringen, in sociale en emotionele gerichtheid en in interesse in de wereld.
Slide 17 - Slide
Wie?
Tot de LVB-groep behoren zorgvragers die niet alleen een verstandelijke beperking hebben:
Kwetsbare gezondheid
Vorm van autisme
Vorm van psychiatrische problemen
Ontwikkelingsstoornis
Komt voor in combinatie met problemen in de gezinssituatie.
Wat kunnen problemen in de gezinssituatie zijn?
verwaarlozing
mishandeling
verslaving
(seksueel) misbruik
Slide 18 - Slide
Ondersteunen
Meestal redden ze zich goed in de maatschappij
Meer ondersteuning/zorg nodig? meer aan de hand
gedragsproblemen en verslavingsproblematiek
Woonsituatie en dagbesteding
Zelfstandig, getrouwd, wonen samen/groep
Begeleiding op afstand: 1x pw begeleider: bespreken van problemen/twijfels
Kinderen: speciaal onderwijs > praktijkonderwijs
Slide 19 - Slide
Mensen met een matige verstandelijke beperking (MVB)
Hebben een eenvoudig inzicht in zichzelf, anderen en de situatie:
Een eenvoudig beeld van de werking van hun lichaam
Een idee van hun eigen en andermans mogelijkheden en hun omgeving
In staat rekening te houden met anderen
Sociaal besef
Verbaal uiten (woordenschat wel beperkt)
Moeite met concentratie korte concentratieboog
Waar zou je gesprekken over kunnen voeren met mensen met een MVB?
Slide 20 - Slide
In het contact met anderen stellen mensen met een matige verstandelijke beperking zich nogal eens kritiekloos op: ze zijn niet in staat om zelfstandig een oordeel te vormen.
Wat kan hier een gevolg van zijn?
Slide 21 - Slide
Associatieve en de structurerende ervaringsordening
Associatief ervaren wil zeggen dat een persoon met een matige verstandelijke beperking in staat is verbanden te leggen:
wekker = opstaan
tafel gedekt = eten
licht uit = slapen
Verkeersregels onthouden, laag niveau rekenen, lezen en schrijven
Structurerend ervaren
Slide 22 - Slide
Wat denk je dat de mentale leeftijd is van mensen met een MVB?
Slide 23 - Mind map
7-9 jaar
Slide 24 - Slide
Ondersteunen
Inzicht in zichzelf, anderen en de situatie: zelfredzaamheid
Communicatie: passieve woordenschat en actieve woordgebruik
Stimuleren van de zelfredzaamheid: zelf ervaring opdoen, fouten maken mag. Sociale zelfredzaamheidtraining > ZML(K)-school voor zeer moeilijk lerende kinderen
Woonsituatie en dagbesteding: wonen op begeleiding, afstand
Slide 25 - Slide
Slide 26 - Video
Mensen met een ernstige verstandelijke beperking (EVB)
Duidelijk minder contact met de buitenwereld
Eenvoudige verbale communicatie + ontwikkeling van motoriek is wel mogelijk
Stimuleren tot iets te komen nogal passief
Onvermogen om dingen met elkaar in verband te leggen
Gewoonten zijn belangrijk > zelfredzaamheid ontwikkelen
Associatief ervaren > starheid gevolg > stereotiep gedrag
Als er geen vork in de besteklade ligt, waar ligt deze dan?
Slide 27 - Slide
Wat is de mentale leeftijd van een persoon met EVB
A
2-4 jaar
B
4-6 jaar
C
6-8 jaar
D
8-10 jaar
Slide 28 - Quiz
Ondersteuning
Communicatie: gebruik maken van zijn individuele mogelijkheden. Welke picto's, gebaren, woorden kent hij/zij?
Ordening in de leefwereld: dagprogramma met veel herhaling > grip op eigen leven
Woonsituatie en dagbesteding: omgeving met begeleiding
Slide 29 - Slide
Mensen met een zeer ernstige verstandelijke beperking
Leeft in zijn eigen wereld, in zichzelf gekeerd
Lichamelijk contact maken
Bedlegerig, met hulp lopen
Gebrek aan coördinatie
Slide 30 - Slide
Ondersteuning
Communicatie: vooral non-verbaal
Individueel contact: activiteiten via lichaamscontact > basisveiligheid
Verzorging: volledige verzorging en begeleiding door anderen
Slide 31 - Slide
Slide 32 - Slide
Syndroom van Down
''Aangeboren afwijking die gepaard gaat met een verstandelijke beperking, typerende uitwendige kenmerken en bepaalde medische problemen, veroorzaakt door een extra chromosoom (trisomie) 21.''
Kenmerken
mongoloïde oogstand;
korte nek;
kleine schedel;
brede handen met korte vingers;
typisch handlijnenpatroon.
Slide 33 - Slide
Kenmerken
mongoloïde oogstand;
korte nek;
kleine schedel;
brede handen met korte vingers;
typisch handlijnenpatroon;
kan anderen imiteren > ongewenst gedrag.
Verschijnselen
aangeboren hartafwijking;
verminderde weerstand: verhoogde kans op infecties van keel, neus, oren en luchtwegen;
afwijkingen aan het gebit met daardoor een verhoogd risico op cariës;
droge schrale huid met groot risico op smetten, kloofjes en oogontstekingen;
vervroegd verouderingsproces waarbij stofwisselingsproblemen (diabetes en een te traag werkende schildklier), dementie en epilepsie kunnen optreden;
vriendelijk en sociaal karakter.
Slide 34 - Slide
Foetaal alcoholsyndroom (FAS)
''Foetaal alcohol syndroom: ontwikkelingsstoornis ontstaan voor de geboorte door overmatig alcoholgebruik bij de moeder.''
Niks aan de hand?
Ontwikkelingsstoornis
Ontstaat voor de geboorte > overmatig alcoholgebruik van moeder
Sommige verstandelijke beperking
Slide 35 - Slide
Slide 36 - Slide
Slide 37 - Slide
Fragiele-X-syndroom
''Erfelijke aandoening – afwijking aan het geslachtschromosoom: het X-chromosoom – die gepaard gaat met een verstandelijke beperking, met op autisme gelijkend gedrag en dikwijls met bepaalde uiterlijke kenmerken.''
Hoe en waarom is nog niet bekend
Slide 38 - Slide
Bij mannen met het fragiele-X-syndroom is, net als bij het syndroom van Down, sprake van een karakteristiek uiterlijk. Het fragiele-X-syndroom kenmerkt zich door:
overmatig grote schedel;
hoog geboortegewicht (als baby zijn ze lang, maar de groei stopt vroeg);
lang voorhoofd met forse kin en grote, afstaande oren;
scheelzien;
sterke vergroting van de zaadballen.
Voor de puberteit zijn de uiterlijke kenmerken veel minder opvallend en herkenbaar. Daarnaast komen de volgende verschijnselen en kenmerken vaak voor:
achteruitgang van het IQ met het vorderen van de leeftijd;
''Aangeboren ontwikkelingsstoornis met een ernstige verstandelijke beperking tot gevolg, die alleen voorkomt bij meisjes en zich openbaart op de leeftijd van 6 tot 18 maanden als een knik in de ontwikkeling.''
Slide 41 - Slide
Verschijnselen
Na ongeveer een jaar is er een knik in de ontwikkeling te zien.
Eerst is een stilstand in de ontwikkeling te zien, daarna een achteruitgang.
Meisjes die hebben leren lopen, verleren dit. De spraak verdwijnt.
Het lukt ze steeds minder goed de handjes gericht te gebruiken om bijvoorbeeld speelgoed te pakken.
Ook in hun verstandelijke ontwikkeling is een ernstige achteruitgang te zien.
Ondersteuning
Vermijd bij meisjes met het rettsyndroom een overdaad aan prikkels, ze hebben moeite om prikkels te verwerken. Geef hen ruim de tijd om te reageren, omdat hun tempo erg laag ligt.
Slide 42 - Slide
Angelmansyndroom
''Aangeboren ontwikkelingsstoornis met als kenmerken een verstandelijke achterstand, houterige motoriek, plotselinge lachbuien en epilepsie.''
Kinderen met dit syndroom lijken op elkaar > in de loop vh eerste jaar
Slaapproblemen
'S nachts vaak meerdere keren wakker
Slide 43 - Slide
Verschijnselen
Lichamelijke verschijnselen bij het angelmansyndroom zijn:
microcefalie (klein hoofd);
scheelzien;
opvallende gezichtskenmerken (vanaf het vijfde jaar);
grote mond;
brede kaak;
vooruitstekende, puntige kin;
afgeplat achterhoofd;
vertraagde motorische ontwikkeling en houterige motoriek;
slechte zuigreflex, met als gevolg voedingsproblemen en het zich veel en vaak verslikken;
lichamelijke gezondheidsproblemen: middenoorontstekingen, scoliose en reflux.
taalontwikkeling die niet of nauwelijks op gang komt;
vrolijk humeur, opvallend vaak en veel lachen (lachbuien);
de mond als belangrijk tastzintuig;
fascinatie voor reflecterende oppervlakten (waaronder water!);
doelloos gedrag: eindeloos voorwerpen in de mond stoppen;
epilepsie;
ernstige slaapproblemen en/of slaapapneu.
Slide 44 - Slide
Syndroom van Prader-Willi
''Aangeboren ontwikkelingsstoornis met onder meer spierslapte, kleine geslachtsorganen, overgewicht en vertraagde verstandelijke ontwikkeling tot gevolg.''
Oorzaak
Het ontbreken van een klein stukje erfelijke informatie op chromosoom 15.
In Nederland worden jaarlijks ongeveer tien kinderen met syndroom van Prader-Willi geboren.
Het komt even vaak voor bij jongens als bij meisjes.
Slide 45 - Slide
Verschijnselen
Bij zorgvragers met het syndroom van Prader-Willi komen de volgende kenmerken voor:
spierslapte (hypotonie);
kleine geslachtsorganen;
seksuele ontwikkeling die in de puberteit niet of pas laat op gang komt;
kenmerkend uiterlijk: klein van gestalte, smalle handen en voeten, smal voorhoofd;
vertraagde verstandelijke ontwikkeling;
onbedwingbare eetlust (vanaf peuterleeftijd), abnormale vetverdeling en overgewicht.
Slide 46 - Slide
Ik geef deze les het volgende cijfer:
Slide 47 - Poll
Ik heb de volgende feedback voor deze les:
Slide 48 - Mind map
Vooruitblikken
Thieme
Titel Thuisbegeleider MZ
Module 4 Begeleiding met een verstandelijke beperking
4.9 Mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking