Concept 3: Erosie, verwering, sedimentatie (Aarde)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Concept 3: Erosie, verwering en sedimentatie

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Mechanische verwering in Yosemite National Park, V.S.

Programma periode 1

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 1: Platen-tektoniek, vulkanen en bergen	Concept 2: Gesteente- cyclus	Concept 3: Erosie, verwering en sedimentatie	Concept 4: Wind- en zeestromen SO	Concept 5: Landschap-zones	Concept 6: Land-degradatie SO	Retrieval Practice & leerdoelen check

Zie onze Teams-omgeving + LessonUp

Programma les

• Voorkennis test
• Uitleg 
•  Aan de slag oefenopdracht + werkblad

Benodigde voorkennis 

Je weet wat exogene krachten zijn;
Je weet wat verwering is;
Je kent de gesteente kringloop;
Je weet wat het verschil is tussen erosie en sedimentatie

ontstaan van een berg door endogene krachten a.k.a platentektoniek

verwering

massabeweging 

erosie

sedimentatie

afbraak van een berg: exogene krachten

opbouw van een landschap in lagen

Grote plaatje

Mechanische verwering

Chemische verwering

Biologische verwering

Mechanische/fysische

Chemische 

vorstverwering 

temperatuurstress

biologische

samenstelling van steen veranderd door een reactie met water, koolzuur of zuurstof

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

Biologische verwering

verwering waarbij gesteente verbrokkelt zonder dat de samenstelling verandert

Het oplossen van gesteente door de inwerking van water, zuren en zuurstof.

verwering door de werking van plantenwortels in de scheuren van gesteente

Verwering = uiteenvallen van gesteenten onder invloed van weer en planten.

Reactie met zuurstof

==> Chemische verwering

Waarom verweert niet elk gesteente even gemakkelijk?

Vier factoren van invloed:

1. aard van moedergesteente (hard gesteente verweert minder snel)
   
2. klimaat (warm klimaat bevordert chemische verwering)
   
3. aanwezigheid dekkende bodemlaag 
4. tijd (hoe langer berg blootgesteld aan weer, hoe meer verwering)
   

Massabeweging = aardverschuiving

Als los gesteente langs een helling naar beneden rolt, schuift of valt heet dat massabewegingen.

Puinhelling – helling die bestaat uit verbrokkeld gesteente.

Het gesteente gaat kapot,
wat gebeurd er daarna?

Het verweerd materiaal wordt getransporteerd
en gesedimenteerd

Erosie = uitschurende werking van sediment dat getransporteerd wordt door wind, water en ijs.

Sedimentatie = neerleggen van los materiaal dat is meegenomen door rivieren, ijs, wind en zeewater

Wind geeft en neemt

erosie: wind blaast losse deeltjes weg en bodem met grof puin blijft over

sedimentatie: zand wordt ergens anders neergelegd, waardoor zandduinen ontstaan

Zeewater de zee geeft en neemt

erosie: golven eroderen de kust, 

waardoor kliffen en bogen ontstaan

sedimentatie: golven kunnen sediment afzetten, 

zoals bij zandstranden

Aanslibbingskust

Afbraakkust

Nederlandse kust

Rivierwater de rivier geeft en neemt

erosie: rivier erodeerd de buitenste oever en kerft een v-vormige vallei uit

sedimentatie: sediment verstopt de monding van de rivier. Eilanden van sediment creëren een delta

Nederlandse kust

IJs geeft en neemt

erosie: door schurende werking ijs met zand en stenen ontstaan U-vormige dalen, spitse bergtoppen en komvormige bekkens

sedimentatie: puin dat de gletsjers meevoeren vormt morene, morenewallen, middenmorenen, zijmorenen en eindmorenen

Erosie - uitschuring/slijtage tijdens het transport

Transportmiddelen:

ijs                   rivierwater     zeewater            wind

u-vormige dal	v-vormige dal	afbraakkust of klifkust	paddenstoelenrots
morene	buitenbocht
	estuarium

Sedimentatie - material blijft achter

Agenten:

ijs                   rivierwater     zeewater            wind

zwerfstenen	delta	sedimentairkust = strand	duinen
morene	binnenbocht

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Actualiteit

https://www.rijkswaterstaat.nl/nieuws/archief/2021/07/resultaten-10-jaar-zandmotor-bij-kijkduin-veelbelovend

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

Verwering

Aardverschuiving

Puinhelling

Transport

Erosie

Sedimentatie

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Atlaskaarten

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Mudflow in Brazilië (petropolis)

https://www.theguardian.com/world/gallery/2011/jan/12/brazil-landslides-leave-hundreds-dead

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃