5V 3.4 Verkiezingen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

3.4 Verkiezingen

3.4 Verkiezingen

Lesboek bladzijdes 106 t/m 111

Leerdoelen 

• Je kan uitleggen voor welke bestuursorganen er verkiezingen zijn 
• Je kan de kiesdeler berekenen
• Je kan het verschil uitleggen tussen het stelsel van evenredige vertegenwoordiging en het districtenstelsel  

Waarvoor verkiezingen? 

Voor welke bestuursorganen zijn er verkiezingen?

Referendum

Tweede Kamer - elke 4 jaar 
maart 2027

Europees Parlement - elke 5 jaar 
juni 2024

Gemeenteraad - elke 4 jaar

maart 2026 

Provinciale staten
Elke 4 jaar 
maart 2027

Eerste Kamer 
Gekozen door de Provinciale Staten-leden
Dus niet apart voor naar de stembus

Getrapte verkiezingen 

Waterschappen
Tegelijkertijd met Provinciale Staten

Voorwaarden

Mag de koning stemmen?

Verkiezingscampagnes 

Campagnes op straat 

TV-debatten

Posters langs de wegen

Reclamespots 

Opiniepeilingen 

Verkiezingsretoriek 

Framing 

Politieke partijen en politici doen tijdens verkiezingstijd en daarbuiten hun uiterste best om de kiezer te overtuigen. Dit doen zij niet alleen door hun plannen te vertellen, maar ook door een bepaald beeld van hun partij of van zichzelf te creëren.

Gevoelens oproepen - positief en negatief 

Verkiezingsretoriek - 2 

Als een partij aan ‘framing’ doet, gaat het hen er eigenlijk niet om wat er gebeurt of wat er letterlijk in het bericht staat. Ze posten dat alleen om jouw mening te beïnvloeden. Wat iedere partij dan zegt, hoeft dus niet de waarheid te zijn 

Het gaat er hen dus vooral om hoe het op jou als (toekomstige) kiezer overkomt en wat jij daarvan vindt.

Pure marketing

Esther Ouwehand

Thiery Baudet

Stephan van Baarle

Geert Wilders

Caroline van der Plas

Frans Timmermans

Henri Bontenbal

Lilian Marijnissen

Chris Stoffer

Rob Jetten

Mirjam Bikker 

Dilan Yesilgöz

Joost Eerdmans

Edson Olf

Laurens Dassen

Pieter Omtzigt

Actief kiesrecht 
Vrije en geheime verkiezingen

Passief kiesrecht 

Hoe werkt stemmen?

Kiesstelsel 

Nu in Nederland: evenredige vertegenwoordiging

Tegenovergestelde: districtenstelsel of meerderheidsstelsel

Bij EV zijn alle stemmen evenveel waard 

Elke partij krijgt het aantal zetels dat in verhouding is met het totaal aantal uitgebrachte stemmen

Zetels berekenen 

Kiesdeler: aantal stemmen dat je nodig hebt voor 1 zetel.

Kiesdeler = Aantal uitgebrachte stemmen : aantal zetels 

Voorbeeld: 9.500.000 stemmen : 150 = 63333

Opkomst 2023 

De Kiesraad stelde op 1 december en 4 december 2023 de officiële uitslag van de Tweede Kamerverkiezing vast. Het opkomstpercentage was 77,7%. Van de 13.473.750 kiesgerechtigden brachten 10.475.203 hun stem uit. Van de 26 partijen die deelnamen aan de verkiezing, kregen 15 partijen voldoende stemmen voor een zetel in de Tweede Kamer.

Bron: https://www.kiesraad.nl/actueel/nieuws/2023/12/01/kiesraad-stelt-uitslag-tweede-kamerverkiezing-22-november-2023-vast

Bereken de kiesdeler 

Kiesdrempel 

Een partij moet een minimumpercentage stemmen halen om zetels te kunnen krijgen

Voorbeelden van landen met een kiesdrempel: Duitsland (5%),

Oostenrijk (4%), Zweden (4%) en Turkije (10%).

Waarom zouden landen dit doen? Voor- en nadelen?

2021

Districtenstelsel/meerderheidsstelsel

The winner takes it all 

Gerrymandering

Grenzen verschuiven van de districten 

Bron

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5195536/verenigde-staten-amerika-nederland-kiesmannen-verkiezingen

Huiswerk 

Lezen van paragraaf 3.4 Verkiezingen, de bladzijdes 106, 107, 108 en 109 t/m stemmen op een persoon. De rest van de paragraaf hoef je nu nog niet te lezen 

Maken van paragraaf 3.4 in je digitale werkboek vraag 3, 4, 7 en 10