Morele dilemma's in de maatschappelijke zorg lesweek 5

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Kwaliteit & Deskundigheid 

module 6 lesweek 4 

Deze les staat in het teken 

van ethische dilemma's.

Exposure

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je Ethische  dilemma's in de maatschappelijke zorg bespreken en analyseren.

Als eerst gaan we kijken naar wat moraal is en wat een moreel oordeel is. 

.

Wat is moraal?

Moraal is

Het geheel van normen en waarden dat als belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd. 

Een moreel standpunt bevat redenen en argumenten die voortkomen uit morele waarden en normen.

Overtuigingen die mensen belangrijk vinden om na te streven.

Zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen.

Waarden

Normen

Vanuit welke waarden werk je?

Moreel oordeel

Je oordeel  over hoe mensen met elkaar omgaan. Je spreekt in een moreel oordeel uit wat je behoorlijk vindt van jezelf en van anderen. Je geeft aan hoe je verwacht dat die ander met jou om zou moeten gaan.

Het morele oordeel: verstandige reflectie of het juiste gevoel?

Waarom oordelen mensen?

Waarom oordelen we zo snel?

Gevoel en Verstand

Als ik zeg dat stelen moreel verwerpelijk is

Dan voel ik dit maar het is ook mijn overtuigingen.

Maar wat als degene het financieel heel slecht heeft?

We streven naar morele oordelen die kloppen, maar hoe en wanneer weten we wanneer we het bij

het rechte eind hebben?

Nauw verwant aan moraal is Ethiek. Wat is dit?

Ethiek gaat het om hoe we tot een antwoord komen op vragen als:

•  Wat moeten we doen? 
• Hoe dienen we te handelen? 
• Welke houding moeten we
  

aannemen? 

• Welke emoties zijn gepast? 
• Waar kunnen we iemand verantwoordelijk voor houden?

Ethische dilemma

Morele waarden kunnen met elkaar in botsing komen. 

Op dat moment ontstaat er een ethisch dilemma.  

 Dilemma is:

• Een situatie met een of/of karakter (ingrijpen of niet ingrijpen);

• Aan beide mogelijkheden zitten negatieve consequenties, beide mogelijkheden lijken niet goed;
  

• Het geheel heeft een dwingend karakter; je moet een keuze maken, of het een, of het ander; niets doen is ook een keuze.

Wat zou jij doen?

Er zijn meerdere cliënten die tegelijk jouw hulp nodig hebben en je staat er alleen voor. Aan wie geef je de voorrang en waarom?  

Waarom een ethische bril opzetten en hoe pak je dat aan?

.

Hoe maak je een afgewogen keuze? 

Deze vier stappen helpen je op weg: 

• Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen? 
• Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel? 

• Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg voor de cliënt van jouw handeling of het nalaten daarvan?
• Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

Aan de slag met:

.

.

‘Als jij in iemand anders’ schoenen zou kunnen staan,

zien wat zij zien,

horen wat zij horen,

voelen wat zij voelen,

zou je hen dan anders behandelen?’

www.kennispleingehandicaptensector.nl

.

.

Stap 1 Dilemma verwoorden en verhelderen.

feiten, handelingen en gevoelens

Stap 2 Intuïtieve keuze

• Bedenk voor jezelf: Zou ik het (intuïtief) wel of niet doen?

Stap 3 Betrokkenen en hun belang

• Wie zijn de betrokkenen in deze situatie

• Welke waarden en normen zijn in het geding?

• Wat zijn de consequenties voor de betrokkenen van een ja of een nee tav het dilemma?

Stap 4 Argumenten afwegen

• Kun je nu een keuze maken?

• Op welke gronden?

• Zijn er alternatieven?

• Zijn we het met elkaar eens of zijn er verschillen?

Stap 5 Evaluatie

• Hoe ging het moreel beraad?

.s

Loskomen 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.