Keuzedeel scheikunde - Biochemie

• Biochemie
• MBO
• Studiejaar 3

bij dé lekkerste opleiding
van het 

Vetten

Eiwitten

Koolhydraten

Nucleïnezuren

Waar gaan we het vandaag over hebben?

1. Voedingsstoffen --> Waarvoor dienen ze in je lichaam?
2. Eiwitten, koolhydraten en vetten:

• Bouw & indeling
• Specifieke functies in het menselijk lichaam

 3. Reacties van voedingsstoffen

Welke voedingstoffen
ken je?

Macronutriënten

Eiwitten, vetten en koolhydraten worden wel macrovoedingsstoffen of macronutriënten genoemd. Het lichaam heeft er vrij veel van nodig: de hoeveelheden eiwitten, vet en koolhydraten worden dan ook gemeten in grammen. Deze voedingsstoffen zijn de brandstof voor het lichaam dat zonder deze energie niet kan functioneren. Eiwitten zijn ook nodig voor de opbouw en onderhoud van de spieren, organen, zenuwstelsel, hormonen, enzymen en het bloed.

Micronutriënten

• Vitamines
• Mineralen
• Spoorelementen

Essentiële versus niet-essentiële voedingsstoffen

• Essentiële voedingsstoffen -> het lichaam kan deze voedingsstoffen niet, of in onvoldoende mate zelf maken. 
  
  
• Niet-essentiële voedingsstoffen -> het lichaam is in staat om deze stoffen zelf te maken. 

Brandstof

• Leveren energie

Zorg in het lichaam voor: 

• Het op peil houden van de lichaamstemperatuur 
• Groei; 
• Ontwikkeling
• Herstel.

Bouwstof

Zijn in je lichaam nodig voor: 

• De groei; 
• Ontwikkeling;
• Herstel.

Beschermende stof

Zorgen ervoor dat je niet ziek wordt. 

Reservestof

• Niet direct nodig als bouwstof of brandstof;
• Worden opgeslagen in bepaalde delen van je lichaam.  

	Bouwstof	Brandstof	B eschermende stof	Reservestof
Koolhydraten	X	X		X
Eiwitten	X	X
Vetten	X	X		X
Vitamines	X		X
Mineralen	X		X

Aan de slag!

Maak opdracht 1 van het werkblad

De structuur van een eiwit (peptide)

Complex!

De structuur van een eiwit is belangrijk voor 

de stabiliteit van het eiwit.

Glycine is het simpelste aminozuur

BINAS tabel 67H

20 aminozuren

• 8 essentieel 
• 12 niet-essentieel

Aminozuren bevatten:

een zuurgroep + aminogroep

Aminozuren

Welke aminozuren zijn polair?

Wat betekent dit voor de structuur van eiwitten?

De vormingsreactie van een dipeptide in structuurformules.

Extra toelichting bij vraag 13

Peptidebinding = Karakteristieke deel van een binding tussen twee aminozuren

Het karakteristieke deel van een dipeptide is aangegeven in de rode rechthoek

Enzymen menselijk lichaam: 

BINAS tabel 82 EFG

chemische eigenschappen van aminozuren

Autoprotolyse:

Zwitterion:

Niet bij iedere pH is het aminozuur vooral als zwitterion aanwezig.

Dit gebeurt pas bij een speciale pH en is (in principe) voor ieder aminozuur verschillend.

Deze pH noemen we het iso-elektrisch punt (IEP)

Aan de slag!

Maak opdracht 15, 17, 20, 25, 26

Koolhydraten

Verteerbaar vs niet-verteerbaar, wat is het verschil?

Onmisbare stoffen

Functie: brandstof, bouwstof en reservestof

Directe energie die het lichaam nodig heeft om te functioneren. glucose -> directe brandstof voor de cellen, essentiële voedingsstof

Koolhydraten (sachariden)

BINAS tabel 67F

• Monosachariden
• Disachariden
• Oligosachariden
• Polysachariden

Groepen sachariden

Hoe heet de vormingsreactie van een discharide?

 

En hoe heet de ontledingsreactie van een disacharide in een monosacharide?

Stel ik eet een aardappel, hoe komen de voedingsstoffen in je bloed terecht?

Aan de slag!

Maak opdracht 28, 31, 33, 35, 36

Vetten: 

alcohol + vetzuren

Glycerol (= 3x alcohol) kan reageren met 3 vetzuren. Hierbij komen 3 watermoleculen vrij en ontstaat er triglyceride 

Enkelvoudige vetten

BINAS tabel 67G

Db zorgt voor een knik, deze knikken zorgen voor een niet compacte stapeling en grote afstand tussen de moleculen en daardoor een zwakke van der waalsbinding. 

7. Geef de vorming van het volgende triglyceride weer:

- glycerol met

- propaanzuur 

- butaanzuur

- pentaanzuur

Hoe ga je te werk?

3. Teken het triglyceride aan elkaar

4. Geef aan hoeveel H₂O moleculen hierbij ontstaan

Hoe ziet dit eruit?

Glycerol

Butaanzuur

Propaanzuur

Pentaanzuur

Hoe ziet dit eruit?

3 H₂O

+

Kenmerk: esterbinding

Vet en water

Ze hebben een kop die hydrofiel is (houdt van water) en een staart die hydrofoob is (houdt niet van water)

Hydrofiele kop

Hydrofobe staart

Emulgator

VB:

- Cellen menselijk lichaam

- Halvarine

Aan de slag!

Maak opdracht 39, 41, 43, 44

Mechanische vertering:

• kneden, kauwen en mengen van het voedsel door gebit en spieren. bijv. kauwen, darmperistaltiek
  

Chemische vertering:

• het fijn gekauwde voedsel verder afbreken door verterings- sappen met enzymen.

2 soorten vertering

Reacties in je lichaam

• Verbranding m.b.v. enzymen 

Reacties in je lichaam

• Verbranding m.b.v. enzymen 
• Eiwitten:

1. Opbouw nieuwe eiwitten
2. Omzetting in andere aminozuren
3. Verbranding

Kan er valine worden gevormd in je lichaam?

Reacties in je lichaam

Additie reacties

• Bij alkenen

Bij welke stoffen in je lichaam zou dit veel plaatsvinden?

Additie reacties

• Onder invloed van licht

Reacties in je lichaam

Aan de slag!

Maak opdracht 46, 48, 49, 53

Huiswerk voor thuis

Testopdrachten

Toepassingsopdrachten

Examenopdracht (eiwitten)