Fictie: deel 1 theorie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Fictie

- Je kunt personages beschrijven

- Je kunt het begin en het eind van een verhaal karakteriseren

- Je kunt het tijdsverloop van een verhaal karakteriseren

- Je kunt verschillende perspectieven in een verhaal herkennen

- Je kunt een verhaal beoordelen met argumenten

- Je kunt een oordeel over een verhaal schrijven

Personages

Personages

In een verhaal vind je hoofdpersonen en bijpersonen. Van een hoofdpersoon lees je meestal hun gedachten en gevoelens. Hoofdpersonen hebben meer karaktereigenschappen waardoor ze niet telkens op dezelfde manier reageren. Vaak veranderen ze door gebeurtenissen: ze maken een karakterontwikkeling door. 

Round characters

Hoofdpersonen hebben daardoor vaak een round character. Je weet veel van de hoofdpersoon: werk, beroep, relaties etc. 

Flat characters

Bijpersonen hebben vaak een flat character. Je leert ze nooit helemaal kennen, hooguit een paar karaktereigenschappen. Ze veranderen niet van character en reageren vaak voorspelbaar. 

Helpers

Personages die helpen om een probleem op te lossen, horen vaak bij de hoofdpersoon.

Round character

Ludo is een van de hoofdpersonen in GTST. Hij veranderd vaak van karakter, we weten veel over hem (karakter, relatie, kinderen).

Helper

Aysen helpt Ludo om het probleem op te lossen. 

Flat character

Van de bijpersoon weten we niet veel. De bijpersoon kan uit het verhaal verdwijnen. 

Begin van een verhaal

1. Ab ovo

Ab-ovo (betekent letterlijk; uit het ei).

Het boek begint met de eerste gebeurtenis.

Verhaal wordt in chronologische volgorde verteld.

2. In medias res-begin

Het boek begint met een spannende gebeurtenis en pas later lees je wat er aan die gebeurtenis vooraf is gegaan, de voorgeschiedenis. 

3. post rem-begin

Hier begint het boek bijna aan het eind. Wat er daarvoor gebeurd is, wordt in de rest van het boek verteld. Als een verhaal op deze mnaier gebeurd, is de vertelling niet-chronologisch. 

Gesloten einde

Het verhaalprobleem is aan het einde van het verhaal opgelost.

Open einde

Bij een open einde laat de schrijver een aantal zaken onopgelost. Als lezer moet je zelf invullen hoe het verhaal verder zal gaan en wat er met de verhaalpersonen gaat gebeuren. 

Cliffhanger

In een serie of film wordt een open einde vaak ook een cliffhanger genoemd.  

Kijk naar het volgende filmpje

Perspectieven

Psychisch perspectief

Als een verhaal wordt verteld door de hoofdpersoon heet dit standpunt van vertellen het psychisch perspectief, ook wel de ik-verteller genoemd.

In het volgende filmpje: 

'Dagboek van Anne Frank': ik-verteller (psychisch perspectief). Anne Frank vertelt over haar ervaringen in het Achterhuis. 

Meervoudig perspectief.

Soms heeft een verhaal eenmeervoudig perspectief. Je leest het verhaal (of ziet een film) door de ogen van meerdere personages. Dit wordt ook wel de personale verteller genoemd.

In het volgende filmpje: 'Dagboek van Anne Frank'

Het verhaal wordt verteld vanuit meerdere personages. 

Tijdsperspectief

Het verhaal kan met de gebeurtenissen mee worden verteld; het kan ook achteraf worden verteld. Als een verhaal achteraf wordt verteld, kent de verteller de afloop al en kan hij dus vooruitlopen op de gebeurtenissen.

Dit wordt ook een al-wetende verteller genoemd.

Alwetende verteller

In het volgende fragment uit de film

'De 110-jarige man die uit het raam klom en verdween'

komt een alwetende verteller voor. De 'voice-over' vertelt tijdens het verhaal wat er gebeurd is. 

Argumenten

realistische argumenten: de werkelijkheid in het boek/film lijkt je helemaal (niet) echt of vind je (niet) origineel bedacht.

emotieve argumenten: het boek/film grijpt je (niet) aan, je leeft (niet) erg mee met de personages.

morele argumenten: je bent het helemaal (niet) eens met de normen en waarden uit het boek/film. 

Ga naar deel 2 van deze fictieopdracht.

Opdrachten over de film 'Vals'.