V6 ges: sprint 3 Rechtsstaat & Democratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Taken voor in je PO-groep deze les. 

Verdeel de volgende taken in je groep: 

- Aantekening bij instructie Patriottentijd 

- maken 1 blz. 191 WB) 

- Begin maken aan de P.O. 

      - taakverdeling & plan van aanpak

      - bronanalyses. 

!!! Het volledige brondocument is te vinden op de ELO (portaal). 

Voorkennis: Opdracht 4 (blz. 213) 

Leg uit of de moord op de gebroeders De Witt een voorbeeld is van continuïteit of van verandering in de Nederlandse geschiedenis. 

PO-release deel 1

Documenten (deze analyseer je op betrouwbaarheid) : 

- Unie van Utrecht (1579)

- Plakkaat van Verlating (1581)

- Deductie van Johan de Witt (1654)

- Grondwet 1798 van de Bataafse Republiek

- Nederlandse grondwet (1815, 1848, 1917)

Document 3: Plakaat van Verlating (1581)

- 1581: : opzeggen van gehoorzaamheid aan Filips II. 

- Geïnspireerd op ideeën van Calvijn over de rol van de vorst. 

- Vergelijk declaration of independence. 

"De vorst is er voor de onderdanen, zonder welke hij geen vorst is, om hen rechtvaardig en verstandig te regeren en te verdedigen, en hen lief te hebben zoals een vader zijn kinderen en een herder zijn schapen. Wanneer hij dit niet doet, maar in plaats van zijn onderdanen te beschermen probeert hen te onderdrukken, overmatig te blasten, te beroven van hun oude vrijheden en rechten, en hen als slaven te bevelen en te gebruiken, moet hij niet als een vorst, maar als een tiran worden beschouwd. Dan hebben zijn onderdanen het recht hem niet meer als vorst te erkennen, zonder dat dit verkeerd is." 

Document 3: Deductie van Johan de Witt

- Akte van Navigatie (inperking van scheepvaart van en naar Engeland) - mercantilisme (Cromwell)

- Eerste Engelse zeeoorlog (1652-1654)

- Akte van Seclusie (geheim onderdeel van de Vrede van Westminster)

" De Staten-Generaal van de Republiek, of één van de afzonderlijk provincies, mogen Willem,

prins van Oranje, kleinzoon van de laatste koning van Engeland, of iemand van diens

nageslacht, niet benoemen tot kapitein-generaal, stadhouder, bevelhebber van de

landlegers, regeerder van steden, burchten of forten, of admiraal van de vloot. De Staten

moeten zich met alle macht verzetten tegen een dergelijke benoeming. 

- Hollands regentenperspectief op waar de macht zou moeten liggen in de Republiek

- Erfelijke macht corrumpeert altijd. 

- De akte gaat niet in tegen de Unie van Utrecht. 

De Nederlandse democratie revolutie

Wat waren de problemen/kritiekpunten? 

- het bestaande regeersysteem (regenten, staten generaal en stadhouder) 

- ongelijkheid tussen de rijke regenten en andere inwoners. 

- vrijheid van geweten (en geen vrijheid van godsdienst) 

Johan Derk van der Capellen tot den Pol

' Aan het volk van Nederland' (1781)

' O landgenoten! Het land behoort toe aan u allemaal bij elkaar en niet alleen aan de Prins en zijn groten. Het volk dat in een land woont, de burgers en boeren, armen en rijken, groten en kleinen - zij allemaal bij elkaar zijn de ware eigenaars, de heren en meesters van het land. Zij kunnen zeggen hoe en door wie zij geregeerd willen worden. Alle mensen zijn vrij geboren. De een heeft van nature over de ander niets te zeggen. o volk van Nederland! Blijf niet langer werkloos toezien. Kom bijeen in uw steden en dorpen en kies zelf uw vertegenwoordigers. Zorg ervoor dat die vertegenwoordigers via de drukpers verslag doen van wat zij voor u doen. Zorg voor de vrijheid van drukpers, want die is de enige steunpilaar van uw nationale vrijheid. Wapent u allen en kiest zelf uw commandanten. 

Ik ben, Volk van Nederland! Waarde Medeburgers! Uw getrouwe Medeburger.' 

Patriotten

- "goede vaderlanders" 

- Oprichten van vrijkorpsen (schutterijen) - bewapening van de burgers

- Democratische revoluties in de steden (Utrecht, Amsterdam, Zwolle, Deventer) 

- Ingrijpen Pruisische koning na aanhouding Goejanverwellesluis.  

Bataafse Revolutie (1795)

- Verspreiding van revolutie vanuit Frankrijk - Republiek veroverd. 

- Stadhouder (Willem V) vlucht naar Engeland. 

- Regenten afgezet en democratische besturen aangesteld. 

- Bataafse Republiek

- grondwet aangenomen (1798) met (grond)rechten van de burgers en de

regels voor het regeren. 

- De eerste rechtsstaat in Nederland - "het recht 'regeert' en burgers en 

de overheid moeten zich daaraan houden. 

Het verhaal van Nederland

Gedachte-experiment: 

Met welke (politieke of sociale) groep uit onze tijd zou je de Patriotten kunnen vergelijken? leg uit op welk vlak wel en op welk vlak niet...

Verhaal van Nederland

Geschiedenis klas 6 

Politiek & Ideologie in Nederland

In de les: 

- binnen = beginnen: het verhaal van Nederland. 

- Keuzemenu: 

- zelfstandig werken

- Afsluiting met bespreking wb - vraag

Sprint 2: Rechtsstaat & Democratie in Nederland

Verhaal van Nederland

Taken voor in je PO-groep deze les. 

Verdeel de volgende taken in je groep: 

1. maken opdracht 1, 2 en 3 (blz. 193 wb)

2. Instructie & aantekening bdor

3. Verder werken aan P.O. 

Document 3: Deductie van Johan de Witt

- Akte van Navigatie (inperking van scheepvaart van en naar Engeland) - mercantilisme (Cromwell)

- Eerste Engelse zeeoorlog (1652-1654)

- Akte van Seclusie (geheim onderdeel van de Vrede van Westminster)

" De Staten-Generaal van de Republiek, of één van de afzonderlijk provincies, mogen Willem,

prins van Oranje, kleinzoon van de laatste koning van Engeland, of iemand van diens

nageslacht, niet benoemen tot kapitein-generaal, stadhouder, bevelhebber van de

landlegers, regeerder van steden, burchten of forten, of admiraal van de vloot. De Staten

moeten zich met alle macht verzetten tegen een dergelijke benoeming. 

- Hollands regentenperspectief op waar de macht zou moeten liggen in de Republiek

- Erfelijke macht corrumpeert altijd. 

- De akte gaat niet in tegen de Unie van Utrecht. 

Geschiedenis klas 6 

Politiek & Ideologie in Nederland

In de les: 

- binnen = beginnen: Farao der Nederlanden

- Keuzemenu: 

- zelfstandig werken

- Afsluiting met bespreking wb - vraag

Sprint 2: Rechtsstaat & Democratie in Nederland

Vragen bij Lubach: 

- Waarom hebben we in Nederland nog een koning?

- Wat betekent "ministeriele verantwoordelijkheid"?

- "De monarchie is niet meer van deze tijd." Leg uit waarom je deze uitspraak als anachronistisch zou kunnen bestempelen. 

 - Wat is een burgerinitiatief?

Taken voor in je PO-groep deze les. 

Verdeel de volgende taken in je groep: 

1. maken opdracht 1, 2 en 3 (blz. 193 wb)

2. Instructie & aantekening bdor

3. Verder werken aan P.O. 

Geschiedenis klas 6 

Politiek & Ideologie in Nederland

In de les: 

- binnen = beginnen: Farao der Nederlanden

- Keuzemenu: 

- zelfstandig werken

- Afsluiting met bespreking wb - vraag

Sprint 2: Rechtsstaat & Democratie in Nederland

Taken voor in je PO-groep deze les. 

Verdeel de volgende taken in je groep: 

1. maken opdracht 1, 2 en 3 (blz. 193 wb)

2. Instructie & aantekening bdor

3. Verder werken aan P.O. 

De eerste Nederlandse koning

- Koning Lodewijk Napoleon (benoemd door Napoleon Bonaparte) 

- ondemocratisch centraal bestuur

- eenheidsstaat 

       - ministeries voor het hele land

       - Nationale belastingen

       - vrijheid van godsdienst

       - gelijkheid voor de wet 

- 1810: Nederland een Franse provincie (onderdanen)

Verhaal van Nederland

Verenigd koninkrijk der Nederlanden

- Constitutionele monarchie

- 1815: Koning Willem I (kanalenkoning)

- 1840: Koning Willem II

- Zette zich in voor het land en het welzijn (Verlicht absolutisme?)

- Geen inspraak in het bestuur. 

Verhaal van Nederland

Grondwet 1814 & 1815: Het koninkrijk der Nederlanden

De eerste grondwet van het koninkrijk der Nederlanden. 

Belangrijkste bepalingen: 

- Oprichting van het parlement (De Staten Generaal) (1814)

- Samenvoeging Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. 

- Vrijheid van de pers. (1815)

- Recht op petitie. (1815)

- Opdeling parlement in 1e en 2e kamer. (1815)

Verhaal van Nederland

Opkomst politieke stromingen

Liberalen: 

- liber = vrij

- gebaseerd op de ideeen van de Verlichting, de Bataafse Republiek en de patriotten. 

- wens: democratische grondwet die de koninklijke macht beperkte. 

Conservatieven: 

- Behoud van een grote koninklijke macht. 

- conservare = behouden. 

Verhaal van Nederland

Grondwet 1848: Het grote werk van Thorbecke

- 1848: Jaar van Revolutie in Europa (Duitsland, Frankrijk). 

- Johan Rudolf Thorbecke (leider van de liberalen)

- "De grondwet heeft het burgerschap tot nu toe laten slapen, 

     terwijl het juist de belangrijkste kracht van onze eeuw is." 

- Belangrijkste wijzigingen: 

1. De eerste en tweede kamer werden democratischer verkozen. 

2. Ministeriele verantwoordelijkheid; 'de koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk.' 

3. vrijheid van drukpers, meningsuiting, onderwijs, vereniging & vergadering. 

Verhaal van Nederland

Afsluiting: Vragen uit het werkboek: 

Vraag 1, 2 & 3 wb (blz. 193) 

Grondwet 1917/1922: Uitbreiding kiesrecht en einde van de schoolstrijd. 

- Al sinds 1815 censuskiesrecht: alleen degenen die meer dan een bepaald bedrag aan belasting betaalden, mochten kiesrecht hebben.