11.1 Planten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 11  Planten

Bs 1 Bouw, groei en ontwikkeling

Leerdoel: Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn.

5 groepen planten

wieren (of meercellige algen), 

mossen, 

paardenstaarten

 varens 

zaadplanten

Een plant is / heeft wel

Een plant is / heeft niet

autotroof

heterotroof

prokaryoot

eukaryoot

chlorofyl

mitochondriën

osmose

skelet

last van parasieten

producent

consument

reducent

turgor

mitose

meiose

biotische factor

abiotische factor

organen

eencellig

meercellig

vacuole

endosymbionten

Een plantencel heeft deze onderdelen...

 Leerdoel: Je kent de onderdelen van een plantencel met hun functie

Regelt alles wat er gebeurt in de cel

hierdoor is de cel stevig

Regelt welke stof de cel in en uit gaan

zorgt voor een stevige laag om de cel heen

Stroperige vloeistof, hierin liggen de celkern en de bladgroenkorrels

Geeft de plant zijn groene kleur en maken voedingsstoffen 

celmembraan

cytoplasma

Vacuole

celwand

bladgroenkorrels

celkern

Vaatplanten

Planten met wortels, stengels en bladeren, 

hierin een vaatstelsel.

3 typen weefsels

- dekweefsel: buitenzijde voor bescherming

- vaatweefsel: houtvaten en bastvaten voor transport

- vulweefsel: vult, rol bij fotosynthese, opslag en stevigheid

Groei bij planten

• Groei bij planten treedt op door celdelingen en door celstrekking. 

• Lengtegroei: aan uiteinden stengels en  wortels -> meristeem in de hoofd- en zijknoppen aan de uiteinden verborgen
• 
  
• Diktegroei: in een kring gelegen meristeem, het cambium

Diktegroei

Het cambium (lichtblauw) deelt.

Bij diktegroei noemen we het meristeem het cambium. Hieruit worden de houtvaten en bastvaten gevormd.

Diktegroei

Cambiumcellen delen en vormen xyleem (houtvat)  en floeem (bastvat)

Een duidelijke en gedetailleerde uitwerking hiervan staat in het filmpje dat op de ELO staat (en op biologiepagina.nl)

Waarom zijn de houtvaten niet elk seizoen even dik?

Welk seizoen levert grootste houtvaten op?

Welke seizoen de kleinste houtvaten?

Verklaring?

Verandering plastiden

Onrijp fruit is groen, door de .....

Rijp fruit is ......... 

De .........is veranderd in een .........

Rijp fruit bevat veel suiker, opslag vindt plaats in amyloplasten

Doen

Leer 11.1

Maak opdr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12

Groei bij planten.
Wat heeft een plant allemaal nodig? Welke beperkende factoren voor groei ken jij? Het zijn er 6....

*Voeding

* Watervoorziening

* Zuurstof + CO2

* Temperatuur

* Lichtintensiteit

* Luchtvochtigheid

Een plant heeft voor groei nodig:

- CO₂

- lichtenergie (fotonen)

- H₂O

- bladgroenkorrels

En ook...!
- O₂     (dissimilatie!)
- mineralen (voortgezette assimilatie)
- temperatuur (optimale enzym werking bij  stofwisseling)

Sapstroom

• Houtvaten (Xyleem) 
• Anorganische sapstroom
• ( H2O en mineralen)
• omHoog 
  
  
• Bastvaten (Floeem)
  Organische sapstroom
  (glucose en reservestoffen) Beneden

Waar in planten bevind zich het cambium?

1. In de stengels
2. In de wortels
3. In alle weefsels die delen
4. In de bladeren

Hoe ontstaan jaarringen?

1. Uit de bastvaten
2. Uit de houtvaten
3. Uit al het weefsel dat elk jaar wordt gevormd
4. Uit het dekweefsel

Welk organel zul je dan ook veelvuldig aantreffen in endodermiscellen?

CO₂ - huidmondjes

Veel fotosynthese ->

Veel glucose (= ATP) ->

Veel K+ naar binnen (actief transport) ->

Veel water volgt door osmose ->

Stevige cellen ->

Huidmondjes open

CO₂ - huidmondjes

                                                 Hoge temperatuur ->

                                                 Veel verdamping ->

                                                 Weinig instroom van water ->

                                                 Slappe cellen ->

                                                 Huidmondjes dicht

                                                maar ook reactie op andere indicatoren                                                    (zoals CO₂ gehalte)

C3 planten (95% van alle planten)

Bij tekort aan CO₂ gaat rubisco met O₂ 

reageren (fotorespiratie). 

Er wordt geen glucose meer gevormd (er ontstaat nl. een C2 product) en dus 

geen ATP. 

De NPP en productiviteit nemen enorm af.

Voor C3 planten is het dus belangrijk om te voorkomen dat ze slap gaan hangen (door watertekort of hoge temperatuur) Waarom?

C4 planten (maïs, woestijnplanten)

C4 planten kunnen fotorespiratie omzeilen:

- Ze binden CO₂ in hun bladcellen met enzym PEP-carboxylase (werkt ook bij lage concentraties CO₂)

- Het product dat daarbij ontstaat is oxaalazijnzuur (C4)

- Oxaalazijnzuur wordt weer afgebroken tot CO₂ voor de calvincyclus (via rubisco!). 

CAM planten (vetplanten, cactussen)

CAM planten openen huidmondjes ‘s nachts:

- Ze binden CO₂ met enzym PEP-carboxylase (net als C4)

- Het product dat daarbij ontstaat is appelzuur (C4)

- Overdag (als het warm is) sluiten huidmondjes en start fotosynthese. CO₂ wordt dan weer vrijgemaakt uit appelzuur voor de calvincyclus. 

Wat is het voordeel van CAM planten in warme klimaten?