Taalplus les 4 (versie 2) - woordraadstrategieën (Artikel 'Onze Taal')

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Taalplus!

Wat heb je nodig?

- lijntjesschrift

- etui

- laptop en oplader

Wat is taalplus?

- Taalvaardigheid verbeteren

- Leesvaardigheid verbeteren

- Woordenschat vergroten

Leerdoel

►Je leert op welke manieren je erachter kunt komen wat de betekenis is van woorden die je nog niet kent.

►Je leert over  .

Voorkennis: welke woordraadstrategieën ken je nog? (maximaal 6)

► Context

► Synoniemen

► Tegenstelling

► Samenstelling

► Uit een andere taal

► (Online) woordenboek

Woordraadstrategieën

► Context

► Synoniemen

► Tegenstelling

►  Samenstelling

► Uit een andere taal

► (Online) woordenboek

Bron: Van Oostendorp, Marc. (2024). Iedereen gelijk binnen een taal? Onze Taal. Jaargang 93, nummer 5. 

Waar zou dit artikel over gaan denk je?

"Wie bepaalt de gouden standaard van een taal? Dat was altijd de moedertaalspreker. Maar dat idee is aan het kantelen." 

Inleiding lezen (alinea 1 en 2):

Moeten we volgens jou af van van het idee van 'moedertaalspreker'?

Alinea 'How cute!' 

Moeilijke woorden: 

• immers:
• verschijningsvormen:
• beschouwen:
• prototypisch:
• genetisch:
• tolken:
• functioneren: 
• genuanceerd:  

Welke van deze woorden ken je nog niet?
Zijn er nog meer woorden die je niet kent uit dit stukje tekst?

vrezen: context

miljoenenstrop: samenstelling (strop:opzoeken)

schatten: context

Moeilijke woorden:

• immers:                                  --> 
• verschijningsvormen:     --> 
• beschouwen:                       --> 
• prototypisch:                       --> 
• genetisch:                             --> 
• tolken:                                     --> 
• functioneren:                      --> 
• genuanceerd:                      --> 

Betekenissen: 

toch, 'dat is toch zo';

manier hoe iets te zien is;

met aandacht bekijken;

typisch voorbeeld;

met betrekking tot erfelijkheid;

beroep: iemand die vertaalt;

werk op niveau verrichten;

niet eenzijdig, rekening; houdend met versch. kanten.

Alinea 'Geboren in een taal!' 

Moeilijke woorden: 

• traditioneel:
• discriminatie:
• vermijden: 
• 'langzaam van het idee afkeren':
• handhaven:
• migranten:
• realiteit: 

Welke van deze woorden ken je nog niet?
Zijn er nog meer woorden die je niet kent uit dit stukje tekst?

vrezen: context

miljoenenstrop: samenstelling (strop:opzoeken)

schatten: context

Moeilijke woorden:

• traditioneel:                         --> 
• discriminatie:                      --> 
  
  
• vermijden:                             --> 
• 'langzaam van het idee afkeren':                                   --> 
• handhaven:                          --> 
• migranten:                            --> 
• realiteit:                                  --> 

Betekenissen: 

horend bij een gewoonte;

ongunstig onderscheid op basis van kenmerken;

zorgen dat iets niet gebeurt;
(geïnformeerd) van gedachten veranderen;

ergens mee doorgaan;

iemand die van land wisselt;

het werkelijk zijn van iets.

Alinea 'Uitgesloten' 

Moeilijke woorden: 

• prestigieuze: 
• geacht worden: 
• aangesteld: 
• 'accentisme': 
• taalgemeenschap: 

Welke van deze woorden ken je nog niet?
Zijn er nog meer woorden die je niet kent uit dit stukje tekst?

vrezen: context

miljoenenstrop: samenstelling (strop:opzoeken)

schatten: context

Moeilijke woorden:

• prestigieuze:                        -->
• geacht worden:                  -->
• aangesteld:                          -->
• 'accentisme':                        -->
• taalgemeenschap:
  
  
  
             -->             

Betekenissen: 

gezag en aanzien uitstralend;

beschouwd worden als; 

benoemen in een functie;

(wordt uitgelegd in tekst);

geheel van mensen die dezelfde taal spreken.

Alinea 'Westhoek' 

Moeilijke woorden: 

• iets dergelijks:
• neerlandicus: 
• volkomen: 

Welke van deze woorden ken je nog niet?
Zijn er nog meer woorden die je niet kent uit dit stukje tekst?

vrezen: context

miljoenenstrop: samenstelling (strop:opzoeken)

schatten: context

Moeilijke woorden:

• iets dergelijks:                   -->
• neerlandicus:                    -->

• volkomen:                           -->             

Betekenissen: 

zoals eerder genoemd, zulk;

wetenschapper in de Nederlandse taal- en letterkunde;

geheel, helemaal.

Alinea 'Morsdood' 

Moeilijke woorden: 

• vereisten: 
• ambitieuze: 
• onmiskenbaar: 
• conservatief:  

Welke van deze woorden ken je nog niet?
Zijn er nog meer woorden die je niet kent uit dit stukje tekst?

vrezen: context

miljoenenstrop: samenstelling (strop:opzoeken)

schatten: context

Moeilijke woorden:

• vereisten:                              -->
• ambitieuze:                          -->
  
  
• onmiskenbaar:                   -->
  
  
• conservatief:                       -->             

Betekenissen: 

noodzakelijke zaken;

de motivatie om veel te bereiken;

heel duidelijk, niet te ontkennen;

ouderwets.

Zelf aan de slag!

- Zoek de aankomende week minimaal één moeilijk woord. Noteer: 

- waar je het woord bent tegengekomen. 

- wat de betekenis van het woord is. 

- het woord zelf. 

Neem het woord mee naar de volgende taalplusles!

(En lees elke dag 15 minuten in een boek!)

Tekst: 'Waarom spijbelt een spijbelaar?'

Zie onze (nieuwe) studiewijzer voor alle teksten ;)

Dus...

► Er zijn verschillende woordraadstrategieën:

  • Bepaal of de uitleg in de tekst wordt gegeven

  • Zoek naar synoniemen

  • Kijk hoe een woord is samengesteld

  • Zoek naar tegenstellingen

  • Gebruik je kennis van een andere taal