VEI 5.3 M2 Variatie in genotypen 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Thema 5 Erfelijkheid

§ 5.1 Genotype en fenotype

§ 5.2 Chromosomen en genen

§ 5.3 Variatie in genotypen

§ 5.4 De evolutietheorie

§ 5.5 Geschiedenis van het leven op aarde

Samenhang

§ 5.6 Genen en eiwitten

§ 5.7 DNA-technieken

5.3 Variatie in genotype

Is het genotype van de larve hetzelfde als het genotype van het volwassen dier?

1. Ja
2. Nee

Je hebt het genotype en het fenotype.
Wat wordt bedoeld met het genotype?

1. De erfelijke informatie op je chromosomen
2. Hoe je eruit ziet

Het genotype is

1. Alleen het uiterlijk
2. Alle erfelijke eigenschappen
3. Invloeden uit het milieu
4. Alle erfelijke eigenschappen en invloeden uit het milieu

Leerdoelen bij 5.3 Variatie in genotypen

Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.

Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Genenparen

Gelijke en ongelijke genen

Twee genen van een chromosomenpaar bevatten

informatie voor dezelfde erfelijke eigenschap

Variatie in genotype

• Toeval bepaalt welk gen in eicel of zaadcel terechtkomt.
• dus krijgt elke nakomeling een ander genotype, een andere combinatie genen dan de ouders (en broers of zussen)
• Bij geslachtelijke voortplanting ontstaat variatie in genotypen

geslachtelijke voortplanting

Hierbij is altijd een zaadcel én een eicel betrokken, die smelten samen!

genotypen

De informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

DNA-verwantschapstest

1 gen komt van de moeder

1 gen komt van de vader

Ongelijke genenparen zijn dus te herleiden;

Als een nieuw organisme ontstaat doordat twee geslachtscellen versmelten, is sprake van geslachtelijke voortplanting.

Mutaties

Mutatie = een plotselinge verandering in het genotype. 

Door celdeling kan het DNA beschadigd raken.

Een of meerdere genen kunnen veranderen (muteren)

De informatie voor een of meer erfelijke eigenschappen is dan veranderd. 

Als dit bij een organisme ook zichtbaar is in het fenotype noem je dit organisme een mutant.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen waardoor de cel alsmaar gaat delen.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen waardoor de cel alsmaar gaat delen.

Huidkanker

Mutatie in genen die celdeling regelen waardoor de cel alsmaar gaat delen.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen waardoor de cel alsmaar gaat delen.

An de slag!

Maak opdr. 1 t/m 9 (blz. 125 en verder)

Succes!