5.1. t/m 5.3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

5.1. GENOTYPE EN FENOTYPE

Genotype en fenotype

Genotype

Fenotype

Hoe je eruit ziet

Gen

Genetisch

Fenotype

• Bij iedereen is het fenotype anders.
  
  
• Genotype + invloeden uit het milieu.

Genotype

• In elk cel in je lichaam liggen chromosomen.
  
  
• Het DNA in de chromosomen bevat alle informatie voor al je erfelijke eigenschappen.
  
  
• Deze informatie noemen we het genotype.

Lichaamscellen  -->  celkern  -->  46 chromosomen

Chromosomen

• De chromosomen komen in paren voor.
  
  
• Een cel van een mens bevat 46 chromosomen.
  
  
• Dus 23 chromosomenparen.

5.2. chromosomen, genen en eiwitten

Genen

Een gen is een stukje DNA voor een
erfelijke eigenschap.

Een gen kan 'aan' of ' uit' staan.

             Gen                          Eiwit                     Fenotype

Genenpaar

Het gen van de vader en het gen van de moeder vormen samen het genenpaar. 

Ieder genenpaar is verantwoordelijk voor 1 erfelijke eigenschap. 

Chromosomenpaar

En dus ook genenpaar

Lichaamscel met chromosomen en genen

Wanneer ontstaat je genotype?

Je genotype ontstaat bij de bevruchting

Geslachtscel en Lichaamscel

5.3 Variatie in genotype

Gelijke en 

ongelijke genen

Variatie in genotype

DNA-verwantschapstest

1 gen komt van de moeder

1 gen komt van de vader

Ongelijke genenparen zijn dus te herleiden;

Als een nieuw organisme ontstaat doordat twee geslachtscellen versmelten, is sprake van geslachtelijke voortplanting.

Mutaties

Mutatie = een plotselinge verandering in het genotype. 

Door celdeling kan het DNA beschadigd raken.

Een of meerdere genen kunnen veranderen (muteren)

De informatie voor een of meer erfelijke eigenschappen is dan veranderd. 

Als dit bij een organisme ook zichtbaar is in het fenotype noem je dit organisme een mutant.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen.

Kanker

Mutatie in genen die celdeling regelen.

Als een man zijn Y-chromosoom doorgeeft aan zijn kind, dan wordt het kind altijd een jongen.

1. Juist
2. Onjuist

Wat verandert er wel en wat niet?

1. wel: genotype niet: fenotype
2. wel: fenotype wel: genotype
3. wel: fenotype niet: genotype
4. niet: fenotype niet: genotype

Welke stof zit er in chromosomen?

1. Lucht
2. DNA
3. Chromosomen vocht
4. Water

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

De zaadcel van een mens bevat 46 chromosomen.

1. Juist
2. Onjuist

Een tatoeage is een voorbeeld van...

1. genotype
2. fenotype
3. genotype en fenotype

Hoeveel chromosomen heeft een bevruchte eicel

1. 23
2. 46

Deze chromosomen zijn afkomstig van een een man?

1. Juist
2. Onjuist

Van elk chromosomenpaar is één chromosoom afkomstig van de moeder, en één van de vader.

1. Juist
2. Onjuist

Je genotype wordt bepaald door de fenotype en je omgeving (milieu).

1. Juist
2. Onjuist

Zie je in de afbeelding het fenotype of het genotype van de baby?

1. Fenotype
2. Genotype

Is iemand die geboren is met maar 1 long een mutant?

1. Ja want normaal heb je er twee
2. Nee want je ziet de mutatie niet in het fenotype
3. Ja want bij alle mutaties ben je een mutant
4. Nee want je ziet de mutatie niet in het genotype