Onbegrepen gedrag bij dementie les 4

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Onbegrepen gedag bij dementie

Programma van vandaag

• Terugblik vorige les en E-learning
• Persoonsgerichte zorg
• Positieve gezondheid
• Persoonsgerichte activiteiten
• Examen
• Dementiepaspoort
• Ruimte voor evt. intervisie

Wat is persoonsgerichte zorg volgens jou ?

Persoonsgerichte zorg

Veel onbegrepen gedrag bij dementie kan voorkomen worden door het toepassen van persoonsgerichte zorg

De theorie persoonsgerichte zorg is in 1997 door Tom Kitwood ontwikkeld. Persoonsondermijnende acties moeten wijken voor persoonsversterkende acties.

De ene persoon met dementie zal zich gemakkelijker aan kunnen passen aan de veranderende situatie dan de ander. Aanpassingsvermogen en aanpassingsbereid spelen hierbij een belangrijke rol. En allerlei factoren hebben hier invloed op. Denk bijvoorbeeld aan persoonlijkheid, lichamelijke gezondheid, cultuur,

 denkbeelden en ervaringen uit het verleden. 

Veel moeilijk hanteerbaar gedrag kan voorkomen

worden door een goede basiszorg die tegemoet komt

aan de belangrijkste basisbehoeften van de persoon

met dementie, met name een persoonsgerichte zor

Persoonsondermijnend

• Misleiding van de persoon met dementie om deze vervolgens wat te laten doen wat de zorgverlener wil
• De persoon met dementie geen mogelijkheden bieden
• Kinderlijk behandelen
• Behandelen als een object
• Negeren
• Niet tegemoet komen aan wensen van de persoon

Persoonsversterkend

• Oprecht contact maken
• Samen werken aan een voor de persoon belangrijke taak.
• Samen plezier beleven
• Belangrijke momenten vieren

Hierbij nog even de punten op 1 rij. Wat is nou persoonsondermijnend en persoonsversterkend.

Persoonsondermijnend

• Vooroordelen hebben over de persoon
• Corrigeren
• Niet op de hoogte van levensgeschiedenis
• Contact met de familie niet stimuleren
• Geen eigen domein

Persoonsversterkend

• Respect tonen, zorgvrager bij de naam noemen
  
• Acceptatie van gedrag 

• Complimentjes geven, positieve waardering
• Op de hoogte van levensgeschiedenis
• Contact met familie stimuleren
• Eigen kamer en bezittingen

Model van Kitwood

1. Comfort (troost en bemoediging): De behoefte aan tederheid, warmte en troost. Met name bij onveiligheid en angst

2. Identiteit: De behoefte om te weten wie je bent en het hebben van een goed gevoel over jezelf. Het kunnen doen wat je altijd deed.

Dit zal iedereen wel herkennen vanuit de praktijk dat dit niet altijd makkelijk is. Het een heeft invloed op het ander. De ene interventie werkt ook beter bij de ene persoon dan bij de ander. 

Dat heeft natuurlijk ook te maken met persoonlijkheid, omgeving, interactie op de groep

Model van Kitwood

3. Gehechtheid: De behoefte om je veilig en geborgen te voelen bij andere mensen.

4. Iets om handen hebben: Je nuttig kunnen voelen

5. Erbij horen: De behoefte om onderdeel uit te maken van een groep en je welkom te voelen.

 Positieve gezondheid is ook een manier om naar persoonsgerichte zorg te kijken. Bij positieve gezondheid is de afwezigheid van ziekten en beperkingen niet meer het uitgangspunt, maar het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren. 

Machteld huber heeft een nieuwe visie op zorg ontwikkeld . Doordat er steeds meer chronisch zieken bij komen en definitie van gezondheid niet meer goed aansluit heeft zij een andere ontwikkeld.

De definite van de who is: Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken.

Positieve Gezondheid is een bredere kijk op gezondheid, uitgewerkt in zes dimensies. Met die bredere benadering draag je bij aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Én om zo veel mogelijk eigen regie te voeren.

Deze visie wordt steeds meer geïntegreerd in organisaties.

 Opdracht

Bespreek in groepjes op welke wijze je positieve gezondheid en het model van Kitwood kunt toepassen bij onbegrepen gedrag

Persoonsgerichte activiteiten

Een manier om onbegrepen gedrag te voorkomen/verminderen is persoonsgerichte activiteiten toe te passen.  Wie weet wat hiermee wordt bedoeld?

Door op deze manier naar een client of mantelzorger te kijken of in gesprek te gaan bied je  zorg welke goed aansluit bij de client. 

Werk in groepjes uit wat persoonsgerichte activiteiten zijn en wat hierbij van belang is. Welke vragen stel je bv. aan de zorgvrager en de mantelzorger? Wat wil je weten?

Persoonsgerichte activiteiten

• Waar ben je een beetje goed in?
  
• Waar was je goed in?
  
• Waar ben je trots op?
  
• Welke kracht in jezelf heeft je geholpen in moeilijke perioden?
  
• Waar heb je het hardst om kunnen lachen?
  
• Wat voor ‘stoute’ dingen heb je gedaan?
  
• Wat maakt je nu gelukkig/ blij?
  
• Waar werd een ander blij van als je dat deed?
  

Welke ervaring zou je willen doorgeven?

Waar kreeg je (vroeger) complimenten voor?  

Vragen die kunnen helpen om het goed in kaart te brengen zijn.

Vervolg

• Hoe vind je activiteiten waar talent, nut en contactbehoefte in terug komt zonder onder- of overvraging? 
• Als je iemand iets belangrijks zou mogen leren, wat zou dat dan zijn?

Het gesprek met elkaar aan gaan. Klassikaal. Steekwoorden opschrijven op een bord.

Examen

I

Dementiepaspoort

Benoemen dat dementiepaspoort tegenwoordig vaak wordt gemotiveerd om in te vullen. Indien de tijd het toe laat kun je dit ook in de les laten invullen. 

Een dementiepaspoort is een overzicht van interesses, hobby's, voor- en afkeuren die mensen boven de veertig zouden kunnen invullen. Dit moet worden gedaan op het moment dat ze nog gezond zijn, zodat het voor de naasten en zorg-/hulpverleners duidelijk is waar men rekening mee moet houden wanneer men dement wordt of het niet zelf meer verbaal kan aangeven.

Bv. ik wil met Monique worden aangesproken

Ik slaap graag op mijn buik en heb daarbij een lampje aan etc.

In een dementiepaspoort wordt beschreven hoe iemand begeleid zou willen worden als hij moeilijk zelf zijn wensen nog kan vertellen. Dat kan door dementie, maar ook door een andere hersenbeschadiging als gevolg van een beroerte of een verkeersongeluk. Het kan dus helaas van pas komen ruim voor de ouderdom.

Het paspoort kan bewaard worden als belangrijk wilsdocument.

Het kan later een goede leidraad voor de begeleiding en verzorging om het prettig en veilig voelen zoveel mogelijk te ondersteunen en de kans op probleemgedrag te verkleinen: mensen kunnen zich om kleine dingen opwinden (dopje van de tandpasta er niet op, lampje dat onterecht blijft branden) en grote dingen die te maken hebben met fundamentele waarden (gevoel niet serieus genomen te worden, betutteld te worden, eenzaam voelen).

Voor je zelf een dementiepaspoort maken kan helpen om je in de positie van de hulpvrager te verplaatsen. Let wel: door hersenbeschadiging kan er wel een verschil in voor- en afkeuren ontstaan.

Indien de tijd het toe laat kan er in de les ook al een start worden gemaakt met het invullen van het eigen dementiepaspoort

Voor de volgende keer 

• Dementiepaspoort invullen
• E-learning