Oncologie | Helpende + opleiding bijeenkomst 7

• Verzorgende
• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,3,4

Oncologie

Heb je wel eens te maken gehad met kanker?

1. ik had het zelf
2. nee
3. in mijn familie
4. in mijn vriendenkring

Ongeveer 1 op de 10 mensen krijgt kanker in zijn of haar leven

1. Waar
2. Niet waar

Ongeveer 1 op de 3 mannen en 1 op de 4 vrouwen krijgen kanker voor hun 75ste. Kanker treft vooral ouderen: 68 % van de vrouwen en 80 % van de mannen zijn 60 jaar of ouder bij de diagnose

Henk vertelt in dit filmpje over de diagnose dikke darmkanker die bij hem werd gesteld. Duur 2.40.

Oncologie

Inventariseer in de groep wat mensen al weten over oncologie en noteer dit op een flap.

De betekenis van oncologie is de 'leer van de kwaadaardige gezwellen' (van Dale).

Wanneer iemand een kwaadaardig gezwel heeft, spreekt men ook wel van kanker.

Kanker is een verzamelnaam voor alle oncologische aandoeningen waarbij het proces van ongeremde deling van cellen centraal staat.

Elk jaar krijgen meer dan 110.000 mensen in Nederland de diagnose kanker.

Bij kanker zit er een kwaadaardige tumor in je lichaam.

De tumor bestaat uit kankercellen.

Kankercellen groeien veel sneller dan gezonde cellen.

Ze groeien ook in de weefsels rond de tumor. En soms verspreiden ze zich naar andere delen van het lichaam. Dat noemen we uitzaaiingen.

Een tumor kan er verschillend uitzien. Een tumor kan in je lichaam zitten of op je huid.

Meestal begint een tumor als een plekje of een knobbeltje. Dat wordt steeds groter en kan door andere weefsels gaan groeien.

Bij de behandeling van kanker onderscheiden we 4 fases:

Curatieve fase

Herstel fase

Palliatieve fase

Terminale fase

Curatieve fase:

Gericht op genezen

In deze fase is alles gericht op het bestrijden van de kanker, door bijvoorbeeld een operatie, bestraling en/of chemotherapie. In de curatieve fase liggen de doelen op beperken van conditieverlies en vermoeidheid.

Herstel fase:

Bij de herstelfase gaat het om herwinnen van beweeglijkheid, controle over activiteiten van het dagelijkse leven en de kwaliteit van leven.

Palliatieve fase:

De kwaliteit van leven en de wens van de zorgvrager staat in deze fase centraal, wanneer de zorgvrager te horen heeft gekregen dat de behandeling niet meer gericht is op genezing.

Terminale fase:

In deze fase staat het comfort van de zorgvrager centraal.

Voor de meeste soorten kanker kunnen we 4 stadia onderscheiden:

Stadium I: de tumor bevindt zich nog precies op de plek waar hij ontstaan is en is nog niet in de omliggende weefsels doorgegroeid.

Stadium II: de kanker is in het omliggende weefsel doorgegroeid maar blijft zeer dicht bij die primaire tumor zitten. Er zitten meestal nog geen cellen in de lymfeklieren of in andere organen.

Stadium III: kankercellen hebben zich verspreid in de lymfeklieren in de omgeving van de originele tumor.

Stadium IV: kankercellen hebben zich ook verspreid in de rest van het lichaam.

Benige tumor:

• Goedaardig
• Geen of geringe kans op uitzaaiingen
• Aangrenzend weefsel/ organen worden niet bedreigd

Maligne tumor:

• Kwaadaardig
• Betrekkelijk grote kans op uitzaaiingen
• Tumor is reeds uitgezaaid waardoor elders in het lichaam dochtergezwellen zijn ontstaan (secundaire tumoren)
• Aangrenzend weefsel/organen/zenuwbanen wordt bedreigd
• Veroorzaakt hevige, moeilijk te behandelen pijn 

Wat is een benigne tumor?

1. Goedaardige tumor
2. Kwaadaardige tumor

Wat is een ander woord voor uitzaaiingen?

1. Maligne tumor
2. Carcinoom
3. Metastasering
4. Mammografie

Goed aardige gezwellen kunnen omringend weefsel binnendringen

1. Waar
2. Niet waar

10 symptomen!

Vanuit welk weefsel ontstaat een:

• Sarcoom
• Carcinoom
• Leukemie
• Hodgkin

Sarcoom= wekedelentumoren = kwaadaardige tumoren in de weke delen van het lichaam

(spieren, zenuwen, vet, bloedvaten, kraakbeen, bot en het weefsel tussen organen)

Carcinoom = Het carcinoom is het meest voorkomende type kanker. Bekende voorbeelden zijn mammacarcinoom (borstkanker), colorectaal carcinoom (darmkanker) en longcarcinoom (longkanker). Carcinomen ontstaan uit epitheelcellen.

Leukemie = kanker van de witte bloedcellen. Het is een verzamelnaam van veel verschillende soorten leukemie. Een ander woord voor leukemie is bloedkanker

Hodgkin = vorm van kanker van het lymfestelsel. Deze vorm van kanker komt in Nederland vrij weinig voor en is bij een grote meerderheid van de patiënten volledig te genezen.

Diagnose

• Belangrijk zo snel mogelijk herkennen
• Hoe eerder behandeling start , kans op genezing groter
• Bevolkingsonderzoeken (mammagrafie, uitstrijkje,                                                                                                              darmonderzoek)

Welke behandeling?

• Curatief: gericht op genezing
• Adjuvant: toegevoegde behandeling om                                                                   achtergebleven kankercellen vernietigen
• Neo adjuvant: vooraf aan operatie of bestraling, tumor                                              beter behandelbaar
• Palliatief:  verzachtend beleid, gericht op comfort

Wat is het verschil tussen een curatieve en palliatieve behandeling van een zorgvrager met kanker?

Antwoord:

Curatieve behandeling: de behandeling is op genezing gericht  Palliatieve behandeling: gericht op het zo aangenaam mogelijk maken van het leven.

Soorten behandelingen:

Operatie

Bestraling

Chemotherapie

Immunotherapie

Hormoontherapie

Hyperthermie

Stamcel/beenmergtransplantatie

Geriatrische oncologie

Het specialisme geriatrie richt zich op de diagnostiek en 

behandeling van oudere mensen met uiteenlopende ziektebeelden. 

Het gaat om ziektebeelden die veroorzaakt worden door veroudering, of die sterk door veroudering beïnvloed worden. Daarbij kijken we niet naar één probleem, maar naar de gehele mens. 

Wat is geriatrie? Een geriater is een arts voor een oudere zorgvrager, die last heeft van verschillende aandoeningen tegelijkertijd. Vaak gaat het om een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale problemen. 

De geriater werkt met een multidisciplinair team.

Optionele oefening als er nog tijd is.

Opdracht: maak een mindmap over:

• Ga naar site KWF -->tab kanker--> rechts onderaan: 'meer over kanker'.

Kies 1 van de 4 

• Kanker als je ouder bent
• Kanker als je niet meer beter wordt
• Kanker vroeg ontdekken
• Gevolgen van kanker