KD verdieping palliatieve zorg les 7

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

KD verdieping palliatieve zorg

 deel 7

Palliatieve zorg

               Programma 

•  diversiteit in de palliatieve      zorg
•  vp begeleiding 

Lesdoelen 

• je herkent wat diversiteit in de palliatieve zorg betekent voor je vp begeleiding 

Wat versta je onder diversiteit?

Diversiteit bij culturele verschillen

Diversiteit heeft met veel aspecten te maken. In deze les richten we ons op de palliatieve zorg voor Migranten

Palliatieve zorg aan patiënten met een migratieachtergrond vraagt aandacht voor een taalbarrière, voor verschillen in culturele opvattingen over ziekte en goede zorg, voor lage gezondheidsvaardigheden en minder kennis van het zorgsysteem. In de laatste levensfase kunnen deze barrières en verschillen sterker naar voren komen.

Open houding en veilige sfeer 

Voor een veilige sfeer is een receptieve, zorgzame en geïnteresseerde houding nodig, zo kunnen behandelopties en voorkeuren van zorgvragers met een migratie-achtergrond besproken worden.

Het is van belang in de palliatieve fase dat zorgprofessionals een veilige sfeer om de patiënt heen creëren. Goede zorg vraagt een receptieve, zorgzame en geïnteresseerde houding, die blijk geeft van openheid en gevoeligheid voor de ervaringen, specifieke wensen en behoeften van de patiënt. Open communicatie tussen zorgverlener, patiënt en familie wordt gezien als noodzakelijke voorwaarde in het kunnen bespreken en afwegen van behandelopties en zorgvoorkeuren. Open communicatie vereist wederzijds vertrouwen en respect, maar ook goede luistervaardigheden.

Belangrijke aandachtspunten

Zingeving

Regie- en controleverlies

Tijdsperspectief

(Wan)hoop

Levensbalans

Geloofsovertuiging

Zingeving (zinervaring, zinverlies): Wat heeft mijn leven nog voor zin, waarom ik? Maar ook: verrijking, diepgang zoeken en klaar zijn met het leven of het leven proberen af te ronden en gaan nadenken over de euthanasievraag.

Regie- en controleverlies: Zich machteloos voelen, twijfel,

 afhankelijkheid en hulpbehoevendheid, leren omgaan met het verliesproces, gevoel van waardigheid tijdens sterfte en eventuele aftakeling.

Tijdsperspectief: Het wegvallen van de toekomst, leven bij de dag, doodsbesef, acceptatie, berusting, ontkenning, verwerking, persoonlijke transformatie, integratie, is het nu werkelijk afgelopen? Wat is er na dit leven? Gerichtheid op de nabije toekomst om het heden draaglijk te maken. Hoe gebruik ik mijn tijd nog? Wie wil ik nog ontvangen en wie niet?

(Wan)hoop: Het niet meer zien zitten, uitzichtloosheid, irreële hoop, wat zijn mijn kracht/inspiratiebronnen, wat geeft me vertrouwen/hoop, groei? Wat houdt me gaande? Wat doet er (nu) echt toe?

Levensbalans: Schuld, goedmaken, straf, nieuw evenwicht zoeken, ‘goed afronden’, acceptatie, verzoening. ‘Wat heb ik misdaan?’ ‘Wat laat ik na?’ Maar ook: het leven vieren, gezegend zijn, het goede leven, relativering en humor.

Geloofsovertuiging: ‘Wat heeft God met mij voor?’ ‘Hoe raak ik verzoend met God?’ ‘Word ik gestraft na dit leven?’ Voor veel ouderen, zowel migranten als van autochtone afkomst, is het geloof belangrijk voor de kwaliteit van leven. Het geloof biedt hen steun, houvast, en innerlijke rust aan het einde van hun leven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de visie van ouderen op sterven en de dood vaak samenhangt met wat hun religie hierover zegt.

Non-disclosure               disclosure  

• Verhullen of vertellen
  
• Plicht op adequaat informeren (WGBO) of meegaan in     culturele wensen of behoeften

Met het toenemen van respect voor patiënt- autonomie of het meer mondig en wetend worden van de patiënt (‘ziekten googelen’), is een verschuiving opgetreden van verhullen ( non-disclosure) naar vertellen ( disclosure). Met deze verschuiving is tevens het dilemma ontstaan wat te doen als de patiënt de waarheid niet lijkt te willen horen en de familie de patiënt afschermt. Moet de arts de waarheid dan verhullen, liegen, of moet zij of hij de waarheid vertellen maar niet de hele waarheid? Moet de arts dan meegaan in de culturele wensen en behoeften of niet? Artsen hebben in het kader van de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) de plicht om patiënten adequaat te informeren over hun ziekte, behandeling en prognose. Behalve deze ethisch-juridische redenen om de waarheid over diagnose en prognose te vertellen, zijn er tevens sociaal-emotionele en zorgethische argumenten. Het niet vertellen van de waarheid ontneemt de patiënt de mogelijkheid het leven te overzien, na te gaan wat hun laatste wensen zijn en afscheid te nemen van familie en vrienden. In veel religieuze tradities wordt dit belangrijk gevonden. Bovendien kunnen door het in stand houden van een ‘geheim’, waarbij iedereen behalve de patiënt weet wat zij of hij markeert, in de dagelijkse zorg ongemakkelijke en problematische situaties ontstaan.

Terugkoppeling van de podcast 

Twee werelden: deel 2  Wat zou pappa willen ?

Heb je zelf zo'n situatie meegemaakt wat deed dit met je ?

Belangrijke Thema’s

• Omgaan met pijn
• Doorgaan met eten en drinken
  
• Schaamte
  
• Privacy en rust
  
• Beslissingen rondom levenseinde
  
• Omgang en rol van de familie
  

Het is voor oudere migranten vaak moeilijk om pijn aan te duiden of er de juiste woorden voor te vinden (aard, locatie); mede door het gemiddeld lage niveau van gezondheidsvaardigheden. Bij de behandeling van pijn is het goed om kennis te hebben van de opvattingen en vooroordelen die allochtone patiënten kunnen hebben ten aanzien van bepaalde (verdovende) pijnbestrijdingsmiddelen. Zo is bij deze ouderen de angst voor het niet meer helder kunnen denken ten gevolge van pijnmedicatie groot en worden opioïden (bijvoorbeeld morfine) geweigerd in de palliatieve fase als pijnbestrijding. Verder wordt pijn soms gezien als een straf of beproeving van hogerhand waarover niet geklaagd mag worden.

Doorgaan met eten is vaak heel belangrijk voor oudere migranten, omdat je de hoop niet mag verliezen. Bij de moslims is het Allah (God) die wikt, beschikt en bepaalt wanneer je overlijdt. Kortom, je weet niet wanneer het leven eindigt en je weet dus niet wanneer je kunt stoppen met eten en drinken. Niets geven is dus geen optie.

De familie blijft eten geven, soms ook als een patiënt bijvoorbeeld braakt. De familie van de oudere migranten vindt dat de patiënt moet blijven eten en vocht toegediend moet krijgen, ook als de patiënt dat soms niet wil.

In sommige niet-westerse culturen zijn bepaalde onderwerpen meer met schaamte omringd dan gangbaar is in de Nederlandse cultuur. Alles wat onder de spreekwoordelijke gordel zit, zoals problemen met de stoelgang, urinewegen en geslachtsorganen, zijn met schaamte omgeven. Maar ook braken kan een schaamtevol onderwerp zijn. Hierdoor worden klachten niet geuit of indirect geuit.

In niet-westerse culturen is het heel gebruikelijk dat veel familie en kennissen op bezoek komen, met overvolle ziekenhuiskamers tot gevolg. Volgens de experts is het een taak van de zorgverleners om te helpen zorgen voor privacy en rust, door te overleggen met de patiënt over zijn wensen, afspraken te maken met de patiënt en de centrale zorgverlener over bezoektijden en aantal bezoekers, bezoekers weg te sturen als de patiënt rust nodig heeft, te zorgen voor vaste momenten dat er geen bezoek is zodat de patiënt in alle gemak naar het toilet kan, of zodat intiemere gesprekken kunnen plaatsvinden.

Onder beslissingen rond het levenseinde vallen het niet starten van een ongewenste of zinloze behandeling, het stoppen van een behandeling, het besluit om niet te reanimeren, palliatieve sedatie en euthanasie. Euthanasie wordt om religieuze redenen door de meeste migranten afgewezen. Morfine wordt vaak wantrouwend bekeken, omdat het wordt geassocieerd met bespoediging van de dood en het verlies van het bewustzijn.

Zowel de literatuur als de experts wijzen erop dat de familie en contact met de familie een heel belangrijke rol heeft in het leven van mensen met een migratieachtergrond. De banden zijn vaak hechter dan in de westerse culturen, de verbanden onderling hebben eveneens een andere aard. Het is in veel gevallen bij niet-westerse families niet ongebruikelijk dat een centraal familielid (meestal de oudste zoon) belast wordt met de communicatie met zorgverleners en betrokken wordt bij allerlei beslissingen in de zorg rondom de stervende vader of moeder. Vaak wordt er ook veel zorg verleend, zonder daarvoor getraind te zijn, door de kinderen en naasten.

www.pharos.nl

www.google.com

Opdracht

                                                 Ga aan de slag en maak gebruik van het handreiking palliatieve zorg voor

                                                                                      migranten 

Beantwoord de  onderstaande vragen:

1. Hoe te sterven vanuit verschillende culturele achtergronden. Welke culturele achtergronden

    zien jullie veel terug in de zorg?

2. Hoe gaan de verschillende culturen om met palliatieve zorgverlening? (denk dan vooral aan

     de thema's zoals in de lesson up dia  13 benoemd zijn)

3. Welke begeleiding kan jij hierin bieden als verpleegkundige?

4. Formuleer een stelling of vraag vanuit elke cultuur, zodat we dit  kunnen  bespreken.

Huiswerk 

• Opdracht is afgerond bespreking op 18 januari 
• Competentiescan palliatieve zorg: kies de scan die bij jouw  functie past - Palliaweb 
• lees het Examen keuzedeel 1006 Verdieping palliatieve zorg    in digibib door en breng evt vragen mee naar de laatste les     18 januari online 

de kerstgroet van Marian 

Gelukkig nieuwjaar!