hoofdstuk 5 + 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

nederlands

wat gaan we doen?

• theorie bekijken hf 5
• + filmpje
• theorie bekijken hf 6
• + filmpje

theorie hoofdstuk 5 (1)

bijvoeglijk naamwoord

• korte en lange vorm

vb: mooi -> mooie

vb: die tas is mooi, dat is een mooie tas

theorie hf 5 (1)

bijvoeglijk naamwoord

manieren om de lange vorm van een bv te maken

• zet een -e achter het woord

vb: klein -> kleine

• verdubbel laatste letter en zet een -e achter het woord

vb: fris -> frisse

theorie hf 5 (1)

• haal een e,a,o of u weg en zet een -e achter het woord

vb: traag -> trage

• verander een -f in een -v of een -s in een -z en zet een -e achter het woord

vb: lief -> lieve 

theorie hf 5 (1)

sommige bijvoeglijke naamwoorden schrijf je met een trema

vb: financieel -> financiële

stoffelijk bijvoeglijk naamwoorden

• welk materiaal

vb: zilveren, aluminium

filmpje kijken

theorie hf 5 (2)

deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord

van vol. tijd en onvol. tijd kun je een bijvoeglijk naamwoord maken

• soms moet je een -e achter het woord zetten
• spel het bv zo kort mogelijk (maar wel dat het klopt)

theorie hf 5 (2) (voorbeelden)

-passen - gepast (vd)   - een gepast (bv) truitje

                  - passend (od)  - het passende (bv) kozijn

-verwoesten  - verwoest (vd)    - het verwoeste (bv) huis

                            - verwoestend (od)   - een verwoestend (bv) vuur

-branden - verbrand (vd)   - de verbrande (bv) hand

                     - brandend (od)  - een brandend (bv) haardvuur

theorie hf 5 (2)

• soms moet je voor de uitspraak -tt of -dd schrijven:

vb: 

bezetten   -bezet (vd)  - een bezette (bv) stoel

bekladden   - beklad (vd)  - het bekladde (bv) behang

+filmpje 

theorie hf 6 (1)

komma, dubbelde punt en aanhalingsteken

je gebruikt een komma om een zin beter leesbaar te maken

wanneer gebruik je die?

• tussen twee persoonsvormen:

vb: als jij die groente snijdt, bak ik het vlees

theorie hf 6 (1)

• tussen de delen van een opsomming (maar niet voor en)

vb: Rianne spreekt Nederlands ,Frans ,Engels en Duits  

• tussen een naam en een uitroepteken en de rest van de zin

vb: Stop eens, ik heb een lekke band!

• voor maar, doordat, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat en zodra

vb: Mijn vriendin wil graag naar de bios, maar ik kijk liever thuis een film

theorie hf 6 (1)

je gebruikt een dubbele punt als je iets aankondigt

• een opsomming

bv: Rianne spreekt 4 talen: Nederlands, Frans, Engels en Duits

• een toelichting

bv: We eten elke dag 2 stuk fruit: dat is gezond

• een citaat

vb: Vader zei: 'ik zet de vuile borden wel even in de vaatwasser

theorie hf 6 (1)

je gebruikt aanhalingstekens als je de directe rede gebruikt

vb: Hij zei: 'Vanmiddag om vier uur gaan we terug.'

vb: 'Vanmiddag om vier uur gaan we terug', zei hij.

+filmpje

theorie hf 6 (2)

werkwoordsvormen en werkwoordstijden

de verschillende werkwoordsvormen:

• infinitief, bv: lachen
• pv tegenwoordige tijd, bv: ik lach, hij lacht, wij lachen
• pv verleden tijd, vb: lachte, lachten
• voltooid deelwoord, bv: gelachen
• onvoltooid deelwoord, bv: lachend

theorie hf 6 (2)

De verschillende werkwoordstijden

• onvoltooid tegenwoordige tijd, bv: Guus maakt een tekening
• onvoltooid verleden tijd, bv: Guus maakte een tekening
• voltooid tegenwoordige tijd, bv: Guus heeft een tekening gemaakt
• voltooid verleden tijd, bv: Guus had een tekening gemaakt

+ filmpje