Meervoudsvorming en bijvoeglijk naamwoorden les 2 (23/11)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

 

10 minuten stil lezen uit je leesboek

Leg al je boeken op tafel en ga rustig op je plaats zitten

Leg je huiswerk op de hoek van je tafel (opdracht 3 en 4 op bladzijde 114)

Meervoudsvorming en bijvoeglijk naamwoord les 2 

Wat gaan we doen vandaag?

- Huiswerk bespreken

- Wat weet je al?

- Theorie

- Werken aan de opdracht 

Aan het einde van de les heb je de spelling van het meervoud van zelfstandig naamwoorden geleerd.

Huiswerk

Opdracht 3 en 4 op bladzijde 114

Wat weet je al/nog?

Meervoud van genie

meervoud van kopie

meervoud van paraplu

de (voorspellen) uitkomst

het (verwachten) probleem

Houdt rekening met alle (relevant) aspecten voor de onderzoeksvraag

Theorie meervoudsvorming

Meervoud op -en

De meeste woorden hebben een meervoud op -en.

Bij woorden die eindigen op één medeklinker verandert meestal de spelling, zodat de klank hetzelfde blijft. 

• Woord heeft korte klank -> medeklinker verdubbeld 
  bot - botten
• Woord heeft lange klank -> klink wordt weggelaten
  boot - boten 

Meervoud op -en

Woorden die eindigen op -ik, -es, -el, -is en -it verdubbelt de medeklinker als daar een klemtoon op valt 

• blik - blikken
• model -modellen 

Als een woord eindigt op een -s of een -f veranderen die letters meestal in een -z of een -v

• kaas - kazen
• schaaf - schaven 

Meervoud op -s

Woorden kunnen in het meervoud ook eindigen op -s

Als het zorgt voor een andere uitspraak dan krijg je een apostrof voor de s

• auto - auto's
• kiwi - kiwi's

Als het niet voor uitspraakverwarring zorgt schrijf je de -s eraan vast. 

• finale - finales
• café - cafés 

Engelse en Franse leenwoorden eindigen in het meervoud vaak op -s : cowboy - cowboys

Meervoud van afkortingen: -'en of -'s 

Afkortingen krijgen in het meervoud altijd een apostrof.

De letters -s of -x en afkortingen die hierop eindigen, hebben een meervoud op -'en.

• gps - gps'en 
• x - x'en 

Alle andere letters en afkortingen krijgen in het meervoud een -s (ook cijfers).

• dvd - dvd's
• WK - WK's
• mp3 - mp3's

Meervoud met een trema 

Woorden die eindigen op -ie of -ee met een meervoud op -(e)en, krijgen een trema zodat er geen verwarring ontstaat over de uitspraak.

Bij woorden met -ie komt de trema op de laatste -e 

• Als de klemtoon valt op -ie, dan is het meervoud met -ieën 
  melodie - melodieën
• Als de klemtoon op een andere klank valt, is het meervoud met -iën
  bacterie - bacteriën

Woorden met -ee schrijf je in het meervoud met -eën.

• idee - ideeën 

Twee meervoudsvormen 

Sommige woorden hebben twee meervoudsvormen.

• groente - groentes / groenten 
• adelaar - adelaars / adelaren 
• tralie - tralies / traliën
• museum - musea / museums 
• crisis - crises / crisissen 
• cello - celli / cello's

Bijzondere meervoudsvormen

Sommige worden die eindigen op een korte klank krijgen in het meervoud een lange klank

• dak - daken
  
  

Soms verandert de klinker in het meervoud 

• gezinslid - gezinsleden 

Enkele woorden hebben een meervoud op -eren 

• kind - kinderen

Er bestaan ook onregelmatige meervoudsvormen

• koe - koeien 

Theorie bijvoeglijke naamwoorden

Bijvoeglijke naamwoorden

Je hebt de onverbogen vorm (mooi) en de verbogen vorm (mooie)

Bij verbogen vorm:

• bijvoeglijk naamwoord + e
• de mooie smartphone
• goede ideeën
• het spannende verhaal

Bijvoeglijke naamwoorden

Onverbogen vorm (zonder e):

• Als het bn achter het zelfstandig naamwoord staat
  Deze smartphone is mooi.
• Bij het-woorden met een onbepaald lidwoord of geen lidwoord
  Het was een spannend verhaal
  Goed idee!

Bijvoeglijke naamwoorden

Bij bn die eindigt op één medeklinker, verandert meestal de verbogen vorm.

• Bij korte klank wordt de medeklinker verdubbelt
• Bij lange klank wordt de medeklinker weggelaten

• De witte gympen
• Het bezwete voorhoofd

• De -s en -f veranderen meestal in een -z of -v
• lief - lieve, boos - boze 

Bijvoeglijke naamwoorden

Als het bn als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt, schrijf je het zo kort mogelijk -> tenzij het nodig is voor de uitspraak 

• het vergrote scherm
• het beantwoorde bericht 

• de ontpitte kersen
• de geredde drenkelingen 

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen meestal op -en. 

Bijvoeglijke naamwoorden

Werken aan de opdracht 

Wat? Opdracht 5 en 6 op bladzijde 115

Hoe? Zelfstandig en stil

Tijd? Tot het einde van de les, het is huiswerk voor 30/11/2023

Vragen? Steek je hand op en ik kom bij je langs 

Klaar? Lees verder in je leesboek of maak ander huiswerk

Gebruik de theorie op bladzijde 192 van je handboek 

Huiswerk:

Voor volgende week donderdag (30/11/23) moet opdracht 5 en 6 op bladzijde 115 af zijn. 

Schrijf dit op in je plenda!