Meervoudsvorming en bijvoeglijk naamwoorden les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

 

10 minuten stil lezen uit je leesboek

Leg al je boeken op tafel en ga rustig op je plaats zitten

Leg je huiswerk op de hoek van je tafel (opdracht 4, 6, 7, 8, 9 en 10 op bladzijde 116-117)

Les 12 Meervoudsvorming

Programma

1. Lesdoel benoemen
2. Brain dump 
3. Wat weet je al
4. Zelf aan de slag
5. Afsluiting en vooruitblik
   

Doel van deze les

Je weet wat meervoudsvormen zijn en hoe je deze moet schrijven. 

Braindump

Welke regels voor meervoudsvorming ken je?

Wat weet je al?

Meervoud van theorie

meervoud van idee

meervoud van melodie

meervoud van kiwi

meervoud van dvd

Wie maakt wat?

Had je alle vragen goed of heb je één fout? Dan mag je zelfstandig aan het werk

Maken: Les 12 opdracht 1, 2, 3, 5 en 6 blz. 50 en 51.

                 

De rest doet mee met de instructie 

Theorie 

Meervoud op -en

De meeste woorden hebben een meervoud op -en.

Bij woorden die eindigen op één medeklinker verandert meestal de spelling, zodat de klank hetzelfde blijft. 

• Woord heeft korte klank -> medeklinker verdubbeld 
  bot - botten
• Woord heeft lange klank -> klink wordt weggelaten
  boot - boten 

Meervoud op -en

Woorden die eindigen op -ik, -es, -el, -is en -it verdubbelt de medeklinker als daar een klemtoon op valt 

• blik - blikken
• model -modellen 

Als een woord eindigt op een -s of een -f veranderen die letters meestal in een -z of een -v

• kaas - kazen
• schaaf - schaven 

Meervoud op -s

Woorden kunnen in het meervoud ook eindigen op -s

Als het zorgt voor een andere uitspraak dan krijg je een apostrof voor de s

• auto - auto's
• kiwi - kiwi's

Als het niet voor uitspraakverwarring zorgt schrijf je de -s eraan vast. 

• finale - finales
• café - cafés 

Engelse en Franse leenwoorden eindigen in het meervoud vaak op -s : cowboy - cowboys

Meervoud van afkortingen: -'en of -'s 

Afkortingen krijgen in het meervoud altijd een apostrof.

De letters -s of -x en afkortingen die hierop eindigen, hebben een meervoud op -'en.

• gps - gps'en 
• x - x'en 

Alle andere letters en afkortingen krijgen in het meervoud een -s (ook cijfers).

• dvd - dvd's
• WK - WK's
• mp3 - mp3's

Meervoud met een trema 

Woorden die eindigen op -ie of -ee met een meervoud op -(e)en, krijgen een trema zodat er geen verwarring ontstaat over de uitspraak.

Bij woorden met -ie komt de trema op de laatste -e 

• Als de klemtoon valt op -ie, dan is het meervoud met -ieën 
  melodie - melodieën
• Als de klemtoon op een andere klank valt, is het meervoud met -iën
  bacterie - bacteriën

Woorden met -ee schrijf je in het meervoud met -eën.

• idee - ideeën 

Twee meervoudsvormen 

Sommige woorden hebben twee meervoudsvormen.

• groente - groentes / groenten 
• adelaar - adelaars / adelaren 
• tralie - tralies / traliën
• museum - musea / museums 
• crisis - crises / crisissen 
• cello - celli / cello's

Bijzondere meervoudsvormen

Sommige worden die eindigen op een korte klank krijgen in het meervoud een lange klank

• dak - daken
  
  

Soms verandert de klinker in het meervoud 

• gezinslid - gezinsleden 

Enkele woorden hebben een meervoud op -eren 

• kind - kinderen

Er bestaan ook onregelmatige meervoudsvormen

• koe - koeien 

Werken aan de opdracht 

Wat? Les 12 opdracht 1, 2, 3, 5 en 6 blz. 50 en 51.

Hoe? Zelfstandig en stil

Tijd? Tot het einde van de les.

Vragen? Overleg eerst met je buurman/buurvrouw. Lukt het niet schiet mij aan tijdens mijn loopronde.

Klaar? Lees verder in je leesboek of maak ander huiswerk

Gebruik de theorie op bladzijde 50 van je boek 

Lesdoel

check

Wat is de meervoudsvorm van: Bacterie

meervoudsvorm van
perzik

Wat zijn de meervoudsvormen van winkelcentrum?

Wat is de meervoudsvorm van vee?

Meervoudsvorm van 'baby':

Meervoudsvorm van 'café':

Het bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord

Startopdracht

Geef antwoord op de volgende vragen:

• Hoe schrijf je het bijvoeglijk naamwoord?
• Wat is het verschil tussen een bijvoeglijk naamwoord en een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord? 
• Wat zijn de regels voor het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord?
• Geef een voorbeeld van voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?
• Hoe schrijf je een voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?

Programma

 

1. Terugblik 
2. Lesdoel benoemen
3. Wat weet je al
4. Zelf aan de slag
5. Afsluiting en vooruitblik
   

Wat weet je nog?

Schrijf van de onderstaande woorden het meervoud op. 

perzik 

finale 

cowboy 

bacterie 

groente 

Doel van deze les

Je weet wat bijvoeglijke naamwoorden zijn en hoe je deze moet schrijven. 

Wat weet je nog?

Spel het bijvoeglijk naamwoord correct. 

zuur (vergrotende trap)

chique (overtreffende trap)

precies (overtreffende trap)

• zuurder 
• chicst 
• preciest 

Bijvoeglijk naamwoord

Bedenk bij ieder object een bijvoeglijk naamwoord 

'Veel ' en 'weinig' zijn bijvoeglijk naamwoorden. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over

1. Zelfstandig naamwoord(staan)
2. hulpwerkwoord(zitten)
3. Zelfstandig werkwoord (staan op stoel)
4. Koppelwerkwoord (staan op tafel)

Wat is geen bijvoeglijk naamwoord?

1. groene
2. sterke
3. man
4. boze

Wat is een bijvoeglijk naamwoord?

1. museum
2. gesprek
3. beroemde
4. jongen

Welk bijvoeglijk naamwoord is een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord?

1. De lelijke kast
2. De metalen kast
3. De grijze kast
4. De oude kast

Theorie bijvoeglijke naamwoorden

Bijvoeglijke naamwoorden

Je hebt de onverbogen vorm (mooi) en de verbogen vorm (mooie)

Bij verbogen vorm:

• bijvoeglijk naamwoord + e
• de mooie smartphone
• goede ideeën
• het spannende verhaal

Bijvoeglijke naamwoorden

Onverbogen vorm (zonder e):

• Als het bn achter het zelfstandig naamwoord staat
  Deze smartphone is mooi.
• Bij het-woorden met een onbepaald lidwoord of geen lidwoord
  Het was een spannend verhaal
  Goed idee!

Bijvoeglijke naamwoorden

Bij bn die eindigt op één medeklinker, verandert meestal de verbogen vorm.

• Bij korte klank wordt de medeklinker verdubbelt
• Bij lange klank wordt de medeklinker weggelaten

• De witte gympen
• Het bezwete voorhoofd

• De -s en -f veranderen meestal in een -z of -v
• lief - lieve, boos - boze 

Bijvoeglijke naamwoorden

Als het bn als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt, schrijf je het zo kort mogelijk -> tenzij het nodig is voor de uitspraak 

• het vergrote scherm
• het beantwoorde bericht 

• de ontpitte kersen
• de geredde drenkelingen 

Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen meestal op -en. 

Bijvoeglijke naamwoorden

Werken aan de opdracht 

Wat? Afmaken les 12 opdracht 1, 2, 3, 5 en 6 blz. 50 en 51.

            Maken les 12 opdracht 7 t/m 11 op blz. 53

Hoe? Zelfstandig en stil

Tijd? Tot het einde van de les.

Vragen? Overleg eerst met je buurman/buurvrouw. Lukt het niet schiet mij aan tijdens mijn loopronde.

Klaar? Lees verder in je leesboek

Gebruik de theorie op bladzijde 52 van je boek 

Lesdoel

check

Noteer 5 verschillende bijvoeglijke naamwoorden

Noem een bijvoeglijk naamwoord

Bijvoeglijk naamwoord
Wat is de vergrotende trap van 'gaaf'?

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een ...