1.5, Laag- Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Introductie

Periode 2: hoofdstuk 1 landschappen

Paragraaf 1.5

Planning:

Nakijken 1.4 huiswerk

herhaling met lessonup

Theorie

Check vragen

Lesdoelen:

• Je weet wat veen, dijken en polders zijn.
• Je kunt op een topografische kaart de kenmerken van Laag-Nederland herkennen.
• Je begrijpt waarom er veel klei en veen in Laag-Nederland voorkomt en hoe mensen deze gebieden bewoonbaar hebben gemaakt.

Op tafel:

Open je WB op hw 1.4

Boeken + snelhechter

Nakijken Huiswerk

• Nakijkboekje
• Zelfstandig 10 min.
• Klaar? Lezen 1.5 in stilte
• Klaar? Naar lessonup

Wat is hoog-Nederland? Kies de juiste letter.

1. Het deel van Nederland dat LAGER dan de zeespiegel ligt.
2. Het deel van Nederland dat HOGER dan de zeespiegel ligt.

Wat voor grondsoort heeft hoog-Nederland? Kies de juiste letter.

1. klei
2. steen
3. zand
4. moeras

Het Nederlandse landschap bestaat uit:
Hoog-Nederland
Laag-Nederland
Welke letter geeft Hoog-Nederland aan?
Kies de juiste letter.

1. A
2. B

Wat is een stuwwal?

1. Een meer
2. Landijs
3. Heuvels ontstaan door landijs
4. Dat heel Nederland met zand bedekt was

Geef aan waardoor een stuwwal is gevormd.

IJstong

Smeltwaterdal

Stuwwal

Laag-Nederland

Het landschap in NL is vooral na de laatste ijstijd ontstaan

De temperatuur steeg --> zeespiegel steeg

In deze periode ontstonden veel grondsoorten

Aan de kust

Zeespiegel stijgt 
Strand en duinen vormen:

Lees in je boek de tekst: zand tussen je tenen. Noteer in minimaal 4 stappen hoe duinen ontstaan.

Ontstaan veen en moeras

Het westelijk deel van Nederland ligt laag en is vaak door de zee overspoeld. Door de zee ontstonden er stranden en duinen (bron 29). Af en toe sloeg de zee een gat in de duinen. Hierdoor stroomde het zeewater naar binnen. Er ontstond een soort waddenzee waar het zeewater bij vloed instroomde en bij eb weer uitstroomde. Als het water stilstond, zakten kleideeltjes naar beneden. Hierdoor ontstonden dikke lagen klei. Als het gat in de duinen weer dichtging, veranderde de Waddenzee in een groot moeras. In dit moeras hoopten de dode plantenresten zich onderwater op. Omdat er geen zuurstof bij kon, verrotte dit materiaal niet en zo ontstond

veen. Dat is een grond die bestaat uit plantenresten.

1. Golven nemen zand mee naar het strand.

2. Door sedimentatie ontstaat er een zandbank.

Ontstaan duinen

3. Uiteindelijk komt de zandbank boven water uit.

4. De wind neemt het zand mee tot het een obstakel tegenkomt.

Ontstaan duinen

5. Bij het obstakel ontstaat een heuveltje.

6. Dit heveltje kan uitgroeien tot een metershoge duin.

Ontstaan duinen

Geef aan wat een waddenzee is.

Ontstaan zeeklei

1. Zeewater stroomt door de duinen het land in

2. Water blijft staan

3. In stilstaand water bezinken kleideeltjes.

4. Er ontstaat een dikke laag zeeklei

Geef aan op welk moment er zeeklei ontstaat.

Aan de kust

1. De duin openingen sluiten, er ontstaat een binnenzee 
2. Binnenzee verandert in uitgestrekt moeras gebied
3. Dode plantenresten hopen op onder water, zonder zuurstof, ontstaat veen. 

Ontstaan veen en moeras

Het westelijk deel van Nederland ligt laag en is vaak door de zee overspoeld. Door de zee ontstonden er stranden en duinen (bron 29). Af en toe sloeg de zee een gat in de duinen. Hierdoor stroomde het zeewater naar binnen. Er ontstond een soort waddenzee waar het zeewater bij vloed instroomde en bij eb weer uitstroomde. Als het water stilstond, zakten kleideeltjes naar beneden. Hierdoor ontstonden dikke lagen klei. Als het gat in de duinen weer dichtging, veranderde de Waddenzee in een groot moeras. In dit moeras hoopten de dode plantenresten zich onderwater op. Omdat er geen zuurstof bij kon, verrotte dit materiaal niet en zo ontstond

veen. Dat is een grond die bestaat uit plantenresten.

Geef aan hoe veen is ontstaan?

Geef aan waarom er tegenwoordig geen vorming van nieuw veen meer plaatsvindt.

Geef aan wat het verschil is tussen veen en turf.

De bewoners van Laag-Nederland

Bescherming tegen overstromingen vanaf zee. 

Dus ze bouwden op terpen 

= door mensen gemaakte verhoging als besscherming tegen het zeewater.

Van terp naar dijk

De eerste dijken bestonden uit terpen die met elkaar verbonden waren

dijk

Polder leegpompen vroeger

Geef aan waarom een polder constant leeg gepompt moet worden.

Check leerdoelen!

Noem tenminste 2 landschaptypen die voorkomen in laag-Nederland

Geef aan hoe je in laag-Nederland droge voeten kunt behouden.